Όσοι είχαν αμφιβολίες για την πραγματική φύση του καθεστώτος Πούτιν, που δυστυχώς υποστηρίζεται και στην Ελλάδα από πολλούς στην άκρα Δεξιά και την άκρα Αριστερά, μπορούν από τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων να αντιληφθούν ότι πρόκειται για ένα καθεστώς με έντονα χαρακτηριστικά μαφίας.
Του Βασίλη Τζήμα
Οι εξελίξεις δικαιώνουν πλήρως τις στρατηγικές επιλογές του προέδρου Τζο Μπάιντεν, όσον αφορά την ολόπλευρη στήριξη της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή. Οι επιλογές αυτές ίσως οδηγήσουν τον ιστορικό του μέλλοντος να τοποθετήσει το όνομα του Μπάιντεν σε εξίσου υψηλή ιστορική θέση με αυτό του Τρούμαν, ο οποίος έθεσε τα θεμέλια μιας πολιτικής για ελεύθερη και δημοκρατική Ευρώπη απέναντι στη σοβιετική απειλή.
Σε αντίθεση με τον Τραμπ που έχει ξεκαθαρίσει ότι θα προτιμούσε μια ειρήνη με θυσία της Ουκρανίας για τον κατευνασμό του ρωσικού ιμπεριαλισμού, ο Μπάιντεν,κατανόησε ότι με ένα καθεστώς μαφίας δεν μπορεί να υπάρξει κατευνασμός και συνδιαλλαγή. Αναγνώρισε την ανάγκη να ορθώσει η Δύση στο έδαφος της Ουκρανίας ένα ισχυρό ανάχωμα για την προστασία του ελεύθερου κόσμου.
Το πραξικόπημα/ανταρσία του Πριγκόζιν και των μισθοφορικών ομάδων της Βάγκνερ και όσα έχουν συμβεί έκτοτε, έχουν αποδείξει πλέον ότι το «σύστημα Πούτιν» αξιοποιεί κυνικά και αδίστακτα κάθε μέσο, από τις επίσημες δυνάμεις στρατού και υπηρεσιών πληροφοριών του κράτους, μέχρι έναν άκρως επικίνδυνο ιδιωτικό στρατό, προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία και να συνεχίσει τη λεηλασία του πλούτου της Ρωσίας, αλλά και τρίτων χωρών, από την Ουκρανία ως την Αφρική. Ιδιαίτερα για την Ουκρανία, ο τεράστιος πλούτος των σιτηρών της χώρας, που έχει στρατηγική αξία για την παγκόσμια αγορά τροφίμων και πρωτίστως για την Αφρική, στρατηγικός στόχος του καθεστώτος Πούτιν ήταν με την πολεμική επιχείρηση να ελέγξει αυτόν τον πλούτο.
Με ένα τέτοιο καθεστώς τα δημοκρατικά έθνη δεν μπορούν να κάνουν διάλογο, ούτε να προχωρούν σε πράξεις κατευνασμού. Ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει αντιληφθεί ότι μόνο όταν αυτό το καθεστώς ηττηθεί στα μέτωπα του πολέμου μπορεί να επανέλθει η διεθνής ισορροπία.
Η Ρωσία έχει ήδη χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, πριν ακόμη καταφέρουν οι Ουκρανοί να απελευθερώσουν τα εδάφη τους. Απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο και η ολιγοήμερη - όπως την έβλεπε το Κρεμλίνο- "Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση" κρατά ήδη περισσότερες από 500 ημέρες, με δυσβάστακτο κόστος για τον δεύτερο ισχυρότερο στρατό στον κόσμο. Αυτό σηματοδοτεί με σαφήνεια τη στρατιωτική αποτυχία της Ρωσίας. Με τη σειρά της, η αποτυχία προκαλεί τριγμούς στο καθεστώς Πούτιν.
Έχοντας συνεχώς τον φόβο μιας αντιπαράθεσης με τον στρατό που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανατροπή του, ο Πούτιν αξιοποίησε τη Βάγκνερ, τη μισθοφορική στρατιωτική δύναμη που ο ίδιος δημιούργησε με βιτρίνα τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, για να ελέγξει ή να ανατρέψει την ηγεσία του στρατεύματος, πριν αυτή στραφεί εναντίον του.
Όπως γράφαμε σε προηγούμενο άρθρο «όσο περνούσε ο χρόνος, με τις ρωσικές δυνάμεις να αδυνατούν να ελέγξουν τις εξελίξεις στα μέτωπα της Ουκρανίας και, πολύ περισσότερο, να περιμένουν μια μεγάλη αντεπίθεση των Ουκρανών με σύγχρονο δυτικό οπλισμό, ο Πούτιν φαίνεται ότι, σε συνεργασία με τον Πριγκόζιν, τον επικεφαλής του ιδιωτικού στρατού της Βάγκνερ, έκαναν αγώνα δρόμου για το δικό τους “πραξικόπημα”: δηλαδή, για μια μεθόδευση που θα εξουδετέρωνε την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και τον υπουργό Άμυνας Σοϊγκού, ώστε να τεθεί ο ρωσικός στρατός υπό τον πλήρη έλεγχο του Πούτιν, του Πριγκόζιν και των ανώτερων αξιωματικών που θεωρούνται πιστοί στο Κρεμλίνο και τον αρχηγό της Βάγκνερ».
Η «Πορεία της Δικαιοσύνης» που άρχισε η Βάγκνερ στις 24 Ιουνίου με στόχο τη Μόσχα, η οποία εξαρχής δηλώθηκε ότι στρεφόταν εναντίον του υπουργού Άμυνας Σοιγκού και του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων, Γερασίμοφ, πιθανότατα δεν έγινε με εντολή του Πούτιν, αλλά ήταν μια πρωτοβουλία του Πριγκόζιν για να αντιδράσει σε επιθετικές κινήσεις που είχε αρχίσει ο στρατός εναντίον της Βάγκνερ, μεταξύ άλλων με βομβαρδισμό στρατοπέδου της μισθοφορικής οργάνωσης στην Ουκρανία.
Ο προσωπικός στρατός του Πούτιν
Ανεξάρτητα από το αν το πραξικόπημα/ανταρσία είχε εξαρχής την εντολή Πούτιν ή όχι, φάνηκε πολύ καθαρά αργότερα ότι η μισθοφορική οργάνωση ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι ο προσωπικός στρατός του Πούτιν, ο οποίος αναζήτησε ένα συμβιβασμό, ώστε να εξακολουθήσει να λειτουργεί χωρίς να υπάρξει ευθεία σύγκρουση με τη στρατιωτική ηγεσία. Πολλές είναι οι ενδείξεις που επιβεβαιώνουν αυτή τη σύμπλευση:
- Στη Ρωσία, μία γυναίκα 85 ετών συνελήφθη και φυλακίσθηκε για μια ειρηνική διαμαρτυρία με ένα πλακάτ. Ο Πριγκόζιν και οι μισθοφόροι του έχουν μείνει εντελώς ατιμώρητοι, παρότι ο ίδιος ο Πούτιν τους αποκάλεσε «προδότες που μαχαίρωσαν πισώπλατα τη Ρωσία», ενώ στη διάρκεια της πορείας προς τη Μόσχα κατέρριψαν με αντιαεροπορικά έξι ελικόπτερα και ένα αεροσκάφος της πολεμικής αεροπορίας με άγνωστο αριθμό θυμάτων.
- Ο έλεγχος του Πούτιν επί της Βάγκνερ επιβεβαιώθηκε την ίδια ημέρα της ανταρσίας, που άρχισε με εντυπωσιακό τρόπο, με την κατάληψη χωρίς αντίσταση του διοικητικού κέντρου των ρωσικών δυνάμεων στην πόλη του Ροστόφ και τελείωσε μερικές ώρες αργότερα σαν να ήταν... ηλεκτρονικό παιχνίδι του Playstation, όπου ένας αθέατος παίκτης πάτησε το κουμπί του “stop”. Ο αθέατος παίκτης ήταν, βεβαίως, ο Πούτιν, όσο και αν έγινε με προσπάθεια να παρουσιασθεί προς τα έξω ο τερματισμός της πορείας της Βάγκνερ ως αποτέλεσμα μεσολαβητικής παρέμβασης από τον δικτάτορα της Λευκορωσίας, Λουκασένκο.
- Τις τελευταίες ημέρες έγινε πλέον απολύτως σαφές ότι ο Πούτιν εξακολουθεί να ελέγχει τη Βάγκνερ και προσπαθεί να βρει ένα τρόπο να συνεχισθεί η λειτουργία της χωρίς να προκληθεί αντίδραση του στρατού. Ο Πούτιν άφησε στις θέσεις τους τον Σοϊγκού και τον Γερασίμοφ και, για τον κατευνασμό τους, διέταξε τη σύλληψη του στρατηγού Σουροβίκιν που θεωρείται φίλα προσκείμενος στον Πριγκόζιν. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι το ίδιο το Κρεμλίνο και ο Πούτιν (σε συνέντευξη στην οικονομική εφημερίδα Kommersant) παραδέχθηκαν ότι έγιναν συνομιλίες -που πιθανότατα συνεχίζονται- με τη Βάγκνερ για να βρεθεί ένα νέο modus vivendi.
Ο πραξικοπηματίας στο Κρεμλίνο...
Μόλις πέντε ημέρες μετά το… πραξικόπημα – Play station, ο Πούτιν δέχθηκε στο Κρεμλίνο τον Πριγκόζιν -που υποτίθεται ότι βρισκόταν εξόριστος στη Λευκορωσία- και άλλα 34 κορυφαία στρατιωτικά και διοικητικά στελέχη της Βάγκνερ, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Πεσκόφ. Σε αυτή τη συνάντηση, έγινε συζήτηση, κατά τον Πεσκόφ για τη μελλοντική απασχόληση των ανδρών της Βάγκνερ, των ίδιων που μόλις πριν από λίγες ημέρες σκότωναν Ρώσους πιλότους και απειλούσαν να εισβάλουν στη Μόσχα!
Στη συνέντευξή του στην Kommerzant, ο Πούτιν εξήγησε, περαιτέρω, ότι πρότεινε σε αυτή τη συνάντηση να αναλάβει την ηγεσία της Βάγκνερ, στη θέση του Πριγκόζιν, ο δεύτερος στην ιεραρχία, Αντρέι Τρόσεφ. Κατά την εκδοχή αυτή, ο Πριγκόζιν τόλμησε να αρνηθεί (ατιμώρητα προς το παρόν) την πρόταση του Πούτιν, ενώ οι υπόλοιποι κορυφαίοι της Βάγκνερ έγνεψαν καταφατικά (ο Πούτιν είπε ότι ο Πριγκόζιν δεν είχε καταλάβει πως οι υπόλοιποι συμφώνησαν)!
Όπως όλα δείχνουν, ο Πούτιν θέλει να θυσιάσει τον Πριγκόζιν για να κατευνάσει την ηγεσία του στρατού και να συνεχισθεί με άλλον επικεφαλής η λειτουργία της Βάγκνερ, όμως και ο Πριγκόζιν διαπραγματεύεται σκληρά για το μέλλον του, έχοντας πολλά ατού, δεδομένου ότι υπήρξε ο διαχειριστής της Βάγκνερ από την ίδρυσή της και είναι ο μόνος που έχει πρόσβαση στα δισεκατομμύρια πλούτου της οργάνωσης, που δημιουργήθηκε από τη λεηλασία πλουτοπαραγωγικών πόρων, κυρίως στην Αφρική, αλλά και από τα τεράστια ποσά που λάμβανε η Βάγκνερ από τον ρωσικό κρατικό προϋπολογισμό.
Ανεξάρτητα από την τύχη που θα έχει ο Πριγκόζιν, γεγονός είναι ότι έχουμε ήδη τις πρώτες μάχες στους κόλπους της ρωσικής ελίτ, με τον Πούτιν να προσπαθεί να κρατήσει τον ιδιωτικό του στρατό για να εξασφαλίσει προστασία αν άλλες δυνάμεις κινηθούν εναντίον του και να οργανώσει τον αγώνα του για να κρατήσει την εξουσία ακόμη και μετά την αποτυχία της επιχείρησης στην Ουκρανία.
Με αυτό το καθεστώς και σε αυτές τις συνθήκες, όπου οι φατρίες της ρωσικής ελίτ ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την εξουσία με όρους μαφίας, προφανώς η Ουκρανία και η Δύση δεν μπορούν να κάνουν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για ειρήνη. Οφείλουν να διατηρήσουν την πορεία που εξαρχής χάραξε ο πρόεδρος Μπάιντεν, διατηρώντας την ενότητα και την αποφασιστικότητά τους έναντι της Ρωσίας.
Όπως ορθά τόνισε ο Μπάιντεν στη σύνοδο του NATO στο Βίλνιους, «όταν ο Πούτιν, με τον πόθο ενός δειλού ανθρώπου για γη και εξουσία, εξαπέλυσε αυτόν τον βάναυσο πόλεμο στην Ουκρανία, στοιχημάτιζε ότι το ΝΑΤΟ θα διαλυόταν. Πίστευε ότι το ΝΑΤΟ θα θρυμματιζόταν. Πίστευε ότι η ενότητά μας θα κομματιαζόταν με την πρώτη δοκιμασία. Πίστευε ότι οι δημοκρατικοί ηγέτες θα ήταν αδύναμοι. Αλλά έκανε λάθος».
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, καθώς παράλληλα με τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα θα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η άγρια μάχη για την εξουσία στους κόλπους της ρωσικής ελίτ των siloviki, δηλαδή των σκληρών ανδρών του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών.
Οι πιο σοβαροί ηγέτες σε αυτή τη μάχη βρίσκονται στην πλευρά του στρατού και είναι οι μόνοι που έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν, αν μη τι άλλο, πρόσωπο στο καθεστώς, ανατρέποντας τον Πούτιν πριν μετατρέψει ολοκληρωτικά τη Ρωσία σε ένα κράτος – μαφία, όπου θα επιβάλλει τη βούλησή του ακόμη και με έναν άγριο ιδιωτικό στρατό. Οι εξελίξεις μπορεί να επιταχυνθούν, όπως ακριβώς είχε συμβεί με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Μέχρι τότε, η Δύση οφείλει να κρατήσει την πλέον αυστηρή στάση έναντι της Μόσχας.
Υ.Γ. Άραγε, πώς θα περιγράψει ο ιστορικός του μέλλοντος αυτόν τον πόλεμο, ποιες αιτίες θα βρει, όταν ακόμη και ο Πριγκόζιν ομολογεί ότι δεν έγινε επειδή απειλήθηκε η Ρωσία από το NATO;