Τον πιο ολοκληρωμένο μέχρι σήμερα "χάρτη" σχεδόν δύο δισεκατομμυρίων άστρων του γαλαξία μας, με βάση στοιχεία του διαστημικού τηλεσκοπίου Gaia (Γαία) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), έδωσε στη δημοσιότητα μια διεθνής ομάδα αστρονόμων.
Πρόκειται για τον πιο λεπτομερή, τρισδιάστατο «Άτλαντα» του γαλαξία μας που έχει υπάρξει μέχρι σήμερα.
Τα νέα στοιχεία περιλαμβάνουν μετρήσεις των θέσεων των άστρων, των κινήσεων τους, της φωτεινότητας και των χρωμάτων τους. Επίσης για πρώτη φορά υπάρχουν οπτικές μετρήσεις της επιτάχυνσης του ηλιακού συστήματός μας, κάτι που θα βοηθήσει στη μέτρηση της μάζας του γαλαξία μας.
Επίσης οι επιστήμονες θα ρίξουν περισσότερο φως στην καταγωγή του ηλιακού μας συστήματος και στην ταχύτητα επέκτασης του σύμπαντος. Η Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία της Βρετανίας παρουσίασε το νέο «χάρτη» σε διαδικτυακή ενημέρωση και συνέντευξη Τύπου.
Το δορυφορικό παρατηρητήριο Gaia, το οποίο είναι διάδοχος του προηγούμενου δορυφόρου Hipparcos (Ίππαρχος) της περιόδου 1989-1993 και περιλαμβάνει δύο τηλεσκόπια, εκτοξεύθηκε το 2013. Βρίσκεται σε τροχιά στο λεγόμενο σημείο Λαγκράνζ 2 (L2), σε απόσταση περίπου 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρου από τη Γη, στην αντίθετη κατεύθυνση από τον Ήλιο.
Στο σημείο αυτό οι βαρυτικές δυνάμεις της Γης και του Ήλιου εξισορροπούνται, με αποτέλεσμα το Gaia να παραμένει σε σταθερή θέση, ενώ είναι αρκετά μακριά από τον πλανήτη μας για να μη δέχεται παρεμβολές στις παρατηρήσεις του.
Έως τώρα το τηλεσκόπιο είχε υπολογίσει τις θέσεις 1,6 δισεκατομμυρίων άστρων, ενώ πλέον έφθασε σχεδόν τα δύο δισεκατομμύρια, με τις νέες θέσεις να είναι πολύ πιο ακριβείς από τις προηγούμενες. Τα νέα στοιχεία περιλαμβάνουν ιδιαίτερα ακριβείς μετρήσεις για περίπου 300.000 άστρα σε απόσταση έως 326 ετών φωτός από τον Ήλιο.
Ακόμη το Gaia επιβεβαίωσε ότι το ηλιακό μας σύστημα επιταχύνεται στην τροχιά του μέσα στο γαλαξία μας. Στη διάρκεια ενός έτους ο Ήλιος και η πλανητική συνοδεία του επιταχύνουν προς το γαλαξιακό κέντρο κατά επτά χιλιοστά ανά δευτερόλεπτο, ενώ η ταχύτητα του ηλιακού συστήματος εκτιμάται σε περίπου 230 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Το Gaia θα συνεχίσει να συλλέγει στοιχεία τουλάχιστον έως το 2022, ενώ είναι πιθανή η παράταση της αποστολής του έως το 2025.