Αφετηρία διεργασιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκτιμάται ότι θα αποτελέσει η Σύνοδος των ηγετών των ευρωμεσογειακών χωρών, η οποία αντιμετωπίστηκε από την αντιπολίτευση περίπου ως «φιέστα», αλλά ο τελικός απολογισμός της της κρίνεται ιδιαίτερα θετικός. Ο Αλέξης Τσίπρας και άλλοι συμμετέχοντες ηγέτες φρόντισαν να διαβεβαιώσουν ότι η συνάντηση «δεν έχει τον χαρακτήρα ομαδοποίησης χωρών εντός της ΕΕ». Όμως περί αυτού πρόκειται: Οι «7» συμφώνησαν να εμφανισθούν με κοινές θέσεις στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Μπρατισλάβας, τουλάχιστον στα βασικά θέματα που απασχολούν την Ευρώπη – ύφεση, λιτότητα, ανεργία, προσφυγικό, δημοκρατική λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών.
Διακήρυξαν βέβαια τη θέληση τους να εργασθούν από κοινού για την ευρωπαϊκή ενότητα, για την ενίσχυση της συνοχής και για την «κοινωνική Ευρώπη» - μια έννοια που έχει εξαφανισθεί τα τελευταία χρόνια από το λεξιλόγιο της ΕΕ, όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μούσκατ.
Παράλληλα, με τη «Διακήρυξη των Αθηνών» έστειλαν μήνυμα κατά της λιτότητας, δηλώνοντας ότι η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει πολιτικές για την τόνωση της ανάπτυξης και την ανάσχεση της ανεργίας και ότι θα διεκδικήσουν διπλασιασμό των κονδυλίων του πακέτου Γιούνκερ, τα οποία πρέπει να διοχετευθούν κατά προτεραιότητα σε χώρες με υψηλή ανεργία.
Με παραλήπτη το Βερολίνο
Το «μήνυμα» απευθύνεται βέβαια προς το Βερολίνο, γεγονός που εξηγεί την «άγαρμπη» αντίδραση του ενοχλημένου Σόιμπλε, ο οποίος δήλωσε ότι «όταν συναντώνται σοσιαλιστές, σπάνια βγαίνει κάτι έξυπνο».
Οι διακηρύξεις αυτές και οι αποφάσεις των ηγετών του ευρωπαϊκού Νότου δεν συνιστούν βέβαια συγκρότηση μετώπου κόντρα στη Γερμανία και στους συνοδοιπόρους της. Αποτελούν όμως μια πρώτη κίνηση ανοιχτής, επίσημης και συντονισμένης αμφισβήτησης του γερμανικού «δόγματος» σκληρής λιτότητας και αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Συνέχεια θα δοθεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Μπρατισλάβα, όπου θα φανεί πόσο συνεκτική και συγκροτημένη μπορεί να είναι η στάση των ευρωμεσογειακών χωρών στα κρίσιμα ευρωπαϊκά θέματα.
Εγινε η αρχή
Πολιτικοί σχολιαστές και κοινοβουλευτικοί παράγοντες κρατούν «μικρό καλάθι», εκτιμώντας ότι στο άτυπο νεοπαγές «μέτωπο» θα φανούν αμέσως οι πρώτες ρωγμές, με διαφοροποιήσεις σε επιμέρους ζητήματα.
Όμως, η «Διακήρυξη των Αθηνών» μπορεί να παραμείνει ένας κατευθυντήριο άξονας που θα διευκολύνει μελλοντικές προσεγγίσεις και επεξεργασία κοινών θέσεων. «Η επίσημη αμφισβήτηση της γερμανικής Ευρώπης έχει αρχίσει», όπως σχολίαζε δημοσιογράφος του ιταλικού πρακτορείου ειδήσεων ANSA κατά τη διάρκεια των δηλώσεων του προέδρου Φρανσουά Ολάντ, μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου
