Νέο πόλεμο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έχοντας αυτή την φορά στο ίδιο στρατόπεδο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανοίγει η κυβέρνηση, επιδιώκοντας να κλείσει την επιζήμια για το τραπεζικό σύστημα και το ευρύτερο επενδυτικό περιβάλλον συζήτηση, που άνοιξε το Ταμείο, αμφισβητώντας ανοικτά την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Ως γνωστόν, το Ταμείο ζήτησε, όταν ενέκρινε κατ’ αρχήν ένα νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα, να αλλάξει ο προγραμματισμός των ελέγχων από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Πάγια θέση του Ταμείου είναι ότι οι τράπεζες είναι πολύ πιθανό να χρειασθούν πρόσθετα κεφάλαια, για να καλύψουν τις ανάγκες που θα δημιουργήσει η διαχείριση των προβληματικών δανείων.
Τώρα, όμως, αυτή η ήδη καταγεγραμμένη θέση συνοδεύεται από την απαίτηση να προχωρήσει ο SSM εντός του 2017 και όχι το 2018 σε τεστ αντοχής των τραπεζών, αλλά και σε έλεγχο ποιότητας ενεργητικού (AQR – Asset Quality Review).
Σημειώνεται ότι το AQR είχε κεντρικό ρόλο στον προσδιορισμό των απαιτήσεων της προηγούμενης ανακεφαλαιοποίησης, καθώς είχε αναδείξει την ανάγκη για άντληση πρόσθετων κεφαλαίων ύψους 9 δισ. ευρώ.
Ο SSM έχει προγραμματίσει τεστ αντοχής στις ελληνικές συστημικές τράπεζες, αλλά για το 2018 και όχι για φέτος, ενώ δεν έχει εντάξει αυτή την φορά στον προγραμματισμό του ένα νέο έλεγχο ποιότητας ενεργητικού.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έδωσε σαφή αρνητική απάντηση σε αυτές τις νέες πιέσεις που ασκεί το Ταμείο, δηλώνοντας (στην «Καθημερινή της Κυριακής»):
«Υπάρχουν προγραμματισμένα stress tests το 2018 για τις ευρωπαϊκές τράπεζες από την EBA και τον SSM. Δεν προβλέπεται AQR. Θεωρούμε ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, κάτι που καμιά φορά το ΔΝΤ έχει την τάση να ξεχνάει. Ας αφήσουμε τις ελληνικές τράπεζες να επικεντρώσουν τις δυνάμεις τους στο να διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια και με αυτό τον τρόπο μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι δεν θα χρειαστούν νέα κεφαλαιακή ενίσχυση», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών.
Την ίδια θέση έχει διατυπώσει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έγκαιρα, από την πρώτη στιγμή που τέθηκε θέμα νέων ελέγχων: εκπρόσωπος της κεντρικής τράπεζας είχε δηλώσει (στο ΑΠΕ-ΜΠΕ) ότι οι έλεγχοι στις τράπεζες θα γίνουν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό και όχι με βάση τις νέες προτάσεις του Ταμείου.
Μάλιστα, όπως έχει τονίσει το Σin, η ΕΚΤ δίνει μεγάλη έμφαση στην έγκαιρη και σωστή υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδίου για τα «κόκκινα» δάνεια, που έχει (φιλόδοξο) στόχο τη μείωσή τους κατά 40 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2019, ασκώντας ισχυρή πίεση στις τράπεζες να επιταχύνουν τη ρύθμιση προβληματικών εταιρικών δανείων, αλλά και να «βγάλουν στο σφυρί» νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό δάνεια καταναλωτικής πίστης χωρίς εξασφαλίσεις, τα οποία βαραίνουν αναίτια τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει πάση θυσία μια νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, για δύο βασικούς λόγους: θα επιβάρυνε το επενδυτικό κλίμα, προκαλώντας απώλειες στους μετόχους των τραπεζών (με το ίδιο σκεπτικό αποτράπηκε η μετατροπή προνομιούχων μετοχών του Δημοσίου σε κοινές από Eurobank και Τράπεζα Αττικής με ειδική νομοθετική ρύθμιση.
Επιπλέον, τα δισεκατομμύρια που ίσως χρειασθεί να εισφέρει το Δημόσιο σε μια ανακεφαλαιοποίηση θα πρέπει να αντληθούν από το δάνειο των 86 δισ. ευρώ και θα μειωθούν, στο τέλος του προγράμματος, οι διαθέσιμοι πόροι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να υποστηριχθεί η Ελλάδα στα πρώτα βήματά της μετά την έξοδο από το πρόγραμμα, με μια προληπτική γραμμή χρηματοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (η κυβέρνηση επιδιώκει να χρησιμοποιήσει το χρηματοδοτικό εργαλείο του ESM που δεν προϋποθέτει νέο μνημόνιο και επιτήρηση).
Το Ταμείο δεν έχει τρόπο να επιβάλει ευθέως στην ΕΚΤ να ελέγξει τις τράπεζες με τον τρόπο που υποδεικνύει. Όμως, αν δεν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του, το Ταμείο θα μπορούσε να μπλοκάρει την έκδοση μιας θετικής έκδοσης βιωσιμότητας για το χρέος και την εκταμίευση πόρων από το δικό του, νέο δάνειο προς την Ελλάδα, προκαλώντας εμπλοκή και στην ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
