«Μήπως έχετε δουλειά για μένα;» ρώτησε πρόσφατα τη δημοσιογράφο κατά τη διάρκεια συνέντευξης ο Λεχ Βαλέσα, πρώην πρόεδρος της Πολωνίας και ηγέτης του αντικαθεστωτικού-αντικομμουνιστικού κινήματος στη χώρα του, που έχει τιμηθεί με Νόμπελ Ειρήνης. Η ανταπόκριση ήταν άμεση.
Ο 77χρονος συνιδρυτής του ιστορικού συνδικάτου Αλληλεγγύη δεν έχει τη φήμη εύκολου συνομιλητή για δημοσιογράφους. Στις πάντα ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του είναι συχνά απρόβλεπτος και αυθόρμητος. Για να "μεταφράσει" κανείς όσα λέει -κυρίως τα αστεία του -πρέπει να τον έχει «σπουδάσει», όπως λένε δημοσιογράφοι που είχαν την τύχη να συνομιλήσουν μαζί του.
Την πιο πρόσφατη εμπειρία την είχε μια δημοσιογράφος του ταμπλόιντ Fakt. Σε ερώτησή της πώς περνά ο ίδιος την εποχή αυτή της πανδημίας, ο Λεχ Βαλέσα απάντησε: «Μου λείπουν τα ταξίδια μου, διότι με βοηθούσαν να κερδίζω τα προς το ζην».
Αντιμετωπίζει οικονομικό πρόβλημα; θέλησε να μάθει στη συνέχεια η δημοσιογράφος. Η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «Στο παρελθόν είχα πολλές επικερδείς δουλειές. Σήμερα αναγκάζομαι να τα βγάζω πέρα χωρίς αυτές. Γι’ αυτό σκέφτομαι τι να κάνω. Μήπως έχετε δουλειά για μένα;» ρώτησε ο νομπελίστας.
Από τρακτέρ μέχρι ίντερνετ
Σε διευκρινιστική ερώτηση τι θα μπορούσε να κάνει, ο Βαλέσα απάντησε με την γνωστή του ευθύτητα: «Στη ζωή έκανα πολλές δουλειές. Ήμουν ηλεκτρολόγος, μηχανικός, συνδικαλιστής και πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έχω λοιπόν μεγάλη γκάμα δυνατοτήτων», είπε, προσθέτοντας ότι η γκάμα αυτή περιλαμβάνει «από τρακτέρ μέχρι ίντερνετ».
Στο πλαίσιο της συνέντευξης ο συνιδρυτής του ιστορικού συνδικάτου Solidarność αποκάλυψε ότι τα ετήσια πρόσθετα έσοδά του από ομιλίες και άλλες δραστηριότητες ξεπερνούσαν το ένα εκατομμύριο ζλότι (περί τα 232.000 ευρώ). Αυτά του λείπουν τώρα, επειδή λόγω της πανδημίας δεν γίνονται εκδηλώσεις. «Βιώνω μια χρόνια έλλειψη οικονομικών πόρων», είπε χαρακτηριστικά.
Η σύνταξη ενός πρώην προέδρου ανέρχεται στο 75% του προεδρικού μισθού. Οι καθαρές απολαβές του Βαλέσα δεν ξεπερνούν δηλαδή σήμερα τα 1.500 ευρώ μηνιαίως. «Δεν αρκούν για τα έξοδά μου -και πόσο μάλλον για τη γυναίκα μου». Γι’ αυτό λοιπόν πρέπει να μετακινείται, αν και τα ταξίδια δεν είναι ό,τι καλύτερο στην ηλικία του όπως είπε. Δεν έχει όμως άλλη επιλογή: «Δεν μπορώ να πάω να ζητιανέψω».
Ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας Κβασνιέφσκι (1995-2005) θυμάται ότι ο Βαλέσα είχε αρχίσει να ψάχνει δουλειά ήδη αμέσως μετά την αποχώρησή του από την προεδρία. «Έλεγε ότι δεν είχε λεφτά για να ζήσει. Πράγματι οι πρώην πρόεδροι δεν έπαιρναν τίποτα τότε», λέει ο Κβασνιέφσκι στην Deutsche Welle. Ακόμη και οι σημερινές - υψηλότερες- απολαβές δεν αρκούν. «Όλους εμάς μας βοηθούσαν πάντα οι προσκλήσεις για ομιλίες, συνέδρια και οι ρόλοι συμβούλων. Δεν είμαστε όμως οι μόνοι που περνάμε δύσκολα τώρα. Και άλλοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Πρέπει να κάνουμε υπομονή και να ελπίζουμε ότι η πανδημία θα περάσει γρήγορα», λέει ο Κβασνιέφσκι.
«Οι τζέντλεμεν δε μιλούν για λεφτά»
Προ κορωνοϊού ο Λεχ Βαλέσα έκανε συχνά ταξίδια και φαινόταν μάλιστα να τα απολαμβάνει. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέβαζε συχνά φωτογραφίες από τα μέρη που επισκεπτόταν «Συμμετείχα σε πολυάριθμες συναντήσεις και επαφές», λέει, τονίζοντας ότι αυτή είναι η ειδικότητά του και όχι οι τηλεδιασκέψεις.
Σε έναν πρώην πρόεδρο χώρας δεν αρμόζει να μιλάει για χρήματα, σχολιάζει η Ιρένα Καμίνσκα-Ραντόμσκα από την εταιρία «The Protocol School of Poland», που ειδικεύεται στη διαμόρφωση του δημόσιου προφίλ προσωπικοτήτων. Προσθέτει δε ότι ένας πρώην πρόεδρος δεσμεύεται από το διπλωματικό πρωτόκολλο και την ιδιότητα που κατείχε. Εν τέλει ο Βαλέσα δεν έχει σήμερα το στάτους του πρώην ηλεκτρολόγου όπως λέει. «Λένε ότι οι τζέντλεμεν δεν μιλούν για λεφτά. Απλά τα έχουν».
Επισημαίνει ακόμη ότι τα λεγόμενα του Βαλέσα δείχνουν έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στους συμπολίτες του που πρέπει να τα βγάζουν πέρα με πολύ λιγότερα απ’ ό,τι ένας πρώην πρόεδρος.«Συχνά ο Λεχ Βαλέσα μιλάει πρώτα και μετά σκέφτεται», ρίχνει το "φαρμακερί καρφί" της η Ιρένα Καμίνσκα-Ραντόμσκα.
Του βρήκαν θέση...
Η μάλλον αυθόρμητη τηλεοπτική αναζήτηση εργασίας όμως δεν πήγε χαμένη. Ο πολωνικός Σύνδεσμος Εμπορίου και Παροχής Υπηρεσιών επιβεβαίωσε στη DW ότι πρότεινε μια σύμβαση εργασίας στον νομπελίστα πρώην πρόεδρο και πως οι δυο πλευρές βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις.
Ο Λεχ Βαλέσα αναμένεται να αναλάβει τη θέση ειδικού συμβούλου. Εφόσον λυθούν οι «τεχνικές λεπτομέρειες» είναι έτοιμος να αναλάβει, επιβεβαίωσε και ο ίδιος. «Παλιά δεν με ενδιέφεραν τα λεφτά, ήμουν ιδεαλιστής. Καθότι όμως μου λείπουν τώρα, πρέπει να κάνω κάτι. Είμαι έτοιμος να αναλάβω αυτή τη δουλειά».
ΠΗΓΗ: Deutsche Welle/Μαγκνταλένα Γκβόζντ-Πάλοκατ