Το εμφυλιοπολεμικό κλίμα στη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ίδιο το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που αποτελεί «κόκκινο πανί» για την Bundesbank, παίρνει νέα διάσταση ενόψει των αποφάσεων του Eurogroup για την Ελλάδα και την ενδεχόμενη συζήτηση στο συμβούλιο της ΕΚΤ για την ένταξη της χώρας στο QE.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, όπως και ο «υπαρχηγός» του στο εκτελεστικό συμβούλιο, ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης Μπεουά Κερέ, που έχει την ευθύνη εκτέλεσης των αγοραπωλησιών ομολόγων, στο πλαίσιο του QE, αλλά ταυτόχρονα εποπτεύει το ελληνικό πρόγραμμα για λογαριασμό της ΕΚΤ, επιθυμούν την ένταξη της Ελλάδας στο QE, καθώς θα συνιστούσε μια σημαντική διεύρυνση του προγράμματος σε συμβολικό επίπεδο, καταδεικνύοντας ότι η ΕΚΤ βρίσκεται στο πλευρό ακόμη και των πιο ασθενών οικονομιών, όταν εφαρμόζονται πιστά τα προγράμματα προσαρμογής.
Αντίθετα, ο Γιενς Βάιντμαν της Bundesbank, αν και δεν έχει τοποθετηθεί ευθέως, συγκροτεί μπλοκ που αντιτάσσεται στην ένταξη της Ελλάδας στο QE, χωρίς πάντως να έχει στο πλευρό του αρκετούς διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών για να σχηματίσει πλειοψηφία στο συμβούλιο, αν και όταν έλθει το θέμα προς συζήτηση.
Ο Βάιντμαν «έδειξε τα δόντια του» πρόσφατα, με μια βαρυσήμαντη ομιλία που εκφώνησε, όπου υπογράμμισε ότι το QE πρέπει να τερματισθεί το συντομότερο, μεταξύ άλλων και για να μη δοθεί η εντύπωση ότι χρησιμοποιείται για σκοπούς πέραν της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή για να διευκολύνει με χαμηλότοκο δανεισμό κυβερνήσεις με δημοσιονομικά προβλήματα (αυτή η αναφορά «φωτογραφίζει» την Ιταλία και, πολύ περισσότερο, την Ελλάδα).
Βοηθούν χωρίς να εκτίθενται
Μάριο Ντράγκι και Μπενουά Κερέ επιχειρούν να βοηθήσουν να βοηθήσουν την ένταξη της Ελλάδας στο QE το τελευταίο διάστημα, αλλά με τρόπο που δεν θα δώσει λαβές στα «γεράκια» του συμβουλίου της ΕΚΤ για να υποστηρίξουν ότι γίνονται πολιτικοί χειρισμοί εκτός των κανόνων λειτουργίας της κεντρικής τράπεζας.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι σταθερά εκπέμπουν το ίδιο μήνυμα: οι υπουργοί Οικονομικών θα πρέπει να λάβουν «καθαρές» αποφάσεις για το ελληνικό χρέος. Το βασικό σημείο που προβληματίζει τους «φιλικούς» προς την Ελλάδα κεντρικούς τραπεζίτες δεν είναι η γενική αντίληψη για τη βιωσιμότητα του χρέους ως το 2060, αλλά το ειδικότερο ζήτημα της ελάφρυνσης των υποχρεώσεων της Ελλάδας, που απορρέουν από τα δάνεια του EFSF (δεύτερο μνημόνιο).
Τούτο διότι η έκθεση βιωσιμότητας και ανάλυσης κινδύνων του ελληνικού χρέους, που θα γίνει από τις υπηρεσίες της ΕΚΤ, θα κληθεί να απαντήσει σε ένα βασικό ερώτημα: πόσο ασφαλές είναι για την κεντρική τράπεζα να αγοράσει ελληνικά ομόλογα που θα λήγουν την επόμενη δεκαετία, δηλαδή όταν θα κορυφώνονται και οι υποχρεώσεις για τις πληρωμές τόκων για το δάνειο του EFSF.
Έτσι, η κεντρική τράπεζα χρειάζεται σαφείς διαβεβαιώσεις από το Eurogroup ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης, που αφορούν κυρίως τα δάνεια του EFSF, δεν θα εφαρμοσθούν μόνο «αν είναι αναγκαίο», όπως ανέφερε η απόφαση του 2016, αλλά ότι η εφαρμογή τους είναι βέβαιη και θα συναρτηθεί από τις ανάγκες της Ελλάδας να διατηρήσει κάτω από 15% του ΑΕΠ τις ετήσιες δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους.
Ο πόλεμος... λέξεων
Σε αυτό ακριβώς το σημείο, Ντράγκι και Κερέ έρχονται σε αντίθεση με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος και στο τελευταίο Eurogroup έδωσε σκληρή «μάχη» για αυτές τις τρεις λέξεις, τις οποίες διάβασε από το ανακοινωθέν του 2016, για να υπογραμμίσει στους ομολόγους του ότι δεν μπορεί να διαπραγματευθεί κάτι διαφορετικό από αυτή τη διατύπωση, χωρίς την άδεια της γερμανικής Βουλής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, όποιες και αν είναι οι άλλες διατυπώσεις στο τελικό ανακοινωθέν της Πέμπτης, Ντράγκι και Κερέ δεν θα είναι σε θέση να αποσπάσουν από τους αυστηρούς υπηρεσιακούς παράγοντες της ΕΚΤ μια θετική έκθεση για το ελληνικό χρέος, όσο υπάρχει αίρεση ματαίωσης της εφαρμογής των μέτρων ελάφρυνσης, καθώς αυτό εκθέτει την τράπεζα στον κίνδυνο να έχει απώλειες από τα ελληνικά ομόλογα που θα αγοράσει.
Επιπλέον, ο Μπ. Κερέ ξεκαθαρίζει ότι η κεντρική τράπεζα δεν θα μπει σε παζάρι με τους υπουργούς Οικονομικών για το QE, αλλά θα το εξετάσει αργότερα με τους δικούς της κανόνες, καθώς δεν θέλει να δώσει αφορμές στα «γεράκια» της ΕΚΤ να μιλήσουν για «πολιτικοποίηση» της κεντρικής τράπεζας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το να λάβει η ΕΚΤ μια απόφαση άμεσα για την ένταξη των ομολόγων στο QE θεωρείται πολύ δύσκολο και μπορεί να συμβεί μόνο αν οι υπουργοί Οικονομικών αναλάβουν σαφείς δεσμεύσεις για την εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Δυστυχώς, όμως, για τον Γιενς Βάιντμαν, η συζήτηση αυτή δεν θα κλείσει την Πέμπτη. Ο Μάριο Ντράγκι ξεκαθάρισε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου ότι ο πληθωρισμός απέχει από το στόχο της ΕΚΤ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το QE θα παραταθεί και το 2018, κόντρα στις αντιστάσεις της Bundesbank. Αυτό σημαίνει ότι η ευκαιρία για τη συμμετοχή της Ελλάδας δεν χάνεται, εφόσον βέβαια το Eurogroup διευκολύνει καταλλήλως τον Ντράγκι.