O εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020 φαίνεται να έχει πλέον πείσει μεγάλο μέρος των οφειλετών του Δημοσίου και των τραπεζών/funds, ότι μπορεί να λύσει το πρόβλημα χρέος που αντιμετωπίζουν - είτε είναι ιδιώτες και ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις.
Τα πλεονεκτήματα της ρύθμισης μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού για οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία είναι σε γενικές γραμμές γνωστά. Οσον αφορά τις διαδικασίες, τους όρους διακανονισμού, τη δυνατότητα "κουρέματος" κλπ, αξίζει να επισημάνουμε μερικά βασικά στοιχεία:
- Η πρόταση ρύθμισης προκύπτει από το υπολογιστικό εργαλείο του νόμου, δηλαδή ένα αλγόριθμο που λαμβάνει υπόψη το εισόδημα, την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη (σε αξίες Ε.Ν.Φ.Ι.Α.), τα οχήματα (ιδιωτικά ή επαγγελματικά), τις καταθέσεις, μετοχές ή ομόλογα, καθώς και τις δαπάνες του ή/και τις ανάγκες της επιχείρησης σε κεφάλαιο κίνησης.
- Η διάρκεια της ρύθμισης μπορεί να φτάσει τα 20 έτη (240 μηνιαίες δόσεις), σε αντίθεση με την πάγια ρύθμιση των 12 ή 24 δόσεων που προσφέρουν η εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
- Το επιτόκιο της ρύθμισης είναι σταθερό 3% καθ’ όλη τη διάρκειά της ρύθμισης και χαμηλότερο από το επιτόκιο της πάγιας ρύθμισης.
Η ρύθμιση, δίνει την δυνατότητα διαγραφής μέρους της οφειλής, ανάλογα με την περιουσιακή κατάσταση, το εισόδημα του οφειλέτη και το είδος των οφειλών (διαγράφονται προσαυξήσεις, τόκοι, πρόστιμα, και υπό προϋποθέσεις η βασική οφειλή).
Η αποδοχή της πρότασης από Εφορία, Ταμεία, τράπεζες
Η ρύθμιση που προκύπτει από το υπολογιστικό εργαλείο του νόμου (αλγόριθμος) γίνεται πάντα αποδεκτή από την εφορία και τα ασφαλιστικά Ταμεία, χωρίς να ελέγχεται εάν η βιωσιμότητα του οφειλέτη επιβεβαιώνεται από τα οικονομικά του στοιχεία.
Αντιθέτως, στην περίπτωση των τραπεζών/funds, μπορεί να απορριφθεί η αίτηση του οφειλέτη για ρύθμιση, εάν το εισόδημα του δεν επαρκεί.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την αποδοχή της ρύθμισης, ο οφειλέτης (ιδιώτης ή επιχείρηση), μπορεί να λάβει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα ορισμένης χρονικής ισχύος.
Με την οριστική υποβολή της αίτησης στη πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, αναστέλλεται η ισχύς και η λήψη αναγκαστικών μέτρων σε βάρος του οφειλέτη, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Ωστόσο, η προστασία από αναγκαστικά μέτρα, ισχύει και μετά την αποδοχή της ρύθμισης και εφόσον αυτή τηρείται από των οφειλέτη.
Με την ενεργοποίηση της ρύθμισης και την καταβολή της πρώτης δόσης, ο οφειλέτης μπορεί να αιτηθεί την αδρανοποίηση των κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμούς του, δηλαδή την άρση της κατάσχεσης για το παρόν και το μέλλον.
Οι εκτός ρύθμισης οφειλές
Οι οφειλές που δεν εντάσσονται στη ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, μπορεί να ρυθμιστούν με δύο τρόπους:
α) με την πάγια ρύθμιση των 2 έως 24 δόσεων (ν. 4152/2013),
β) στο πλαίσιο του εξωδικαστικού αλλά μετά την παρέλευση 12 μηνών από τυχόν προηγούμενη ρύθμιση των παλαιών οφειλών (ά. 7 παρ. 3δ ν. 4738/2020).
Με την οριστική υποβολή της αίτησης, αναστέλλεται η ποινική δίωξη λόγω της μη καταβολής χρεών και της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών. Στη περίπτωση που η ρύθμιση τηρηθεί τότε εξαλείφεται το αξιόποινο των πράξεων.
Οι "νεκρές" επιχειρήσεις
Πλέον, μπορούν να ρυθμιστούν και οφειλές προς εφορία και ΕΦΚΑ νομικού προσώπου που έχει λυθεί ή βρίσκεται σε εκκαθάριση ή έχει παύσει να υφίσταται. Έτσι το φυσικό πρόσωπο που είναι συνυπεύθυνο (π.χ. ομόρρυθμος εταίρος, διαχειριστής, μέλος Δ.Σ. κ.α.) μπορεί πλέον να ρυθμίσει τις οφειλές του μέχρι 240 δόσεις και με μερική διαγραφή.
Με την οριστική υποβολή της αίτησης, το φυσικό ή και το νομικό πρόσωπο ως οφειλέτης, απολαμβάνει ένα δίχτυ νομικής προστασίας καθώς μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, αναστέλλεται όποια αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος του οφειλέτη (π.χ. κατάσχεση ή και πλειστηριασμός), όπως και η ποινική δίωξη για οφειλές προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία.