Μετά τα παραδοσιακά κόμματα και τις τράπεζες, κλονίζεται πλέον συθέμελα και ο τρίτος πυλώνας του συστήματος εξουσίας που εγκαθιδρύθηκε μεταπολεμικά στην Ελλάδα. Τα συστημικά media καταρρέουν εν μέσω δραματικών αλλαγών και ανατροπών, που είναι αποτέλεσμα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και της μεταβολής των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών.
Ο ΔΟΛ, το εκδοτικό συγκρότημα που κυριάρχησε επί έναν αιώνα στη δημόσια ζωή της χώρας, ανεβάζοντας-κατεβάζοντας κυβερνήσεις και διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις, πνέει τα λοίσθια. Για το Mega απομένει πλέον μόνο η έκδοση «άδειας ταφής». Ο «Πήγασος» του ομίλου Μπόμπολα ψυχορραγεί στην πόρτα της «εντατικής», άλλα νεοπαγή συγκροτήματα βουλιάζουν στα χρέη, παλιές εφημερίδες συνεχίζουν να βγαίνουν μόνο από… θαύμα.
Με το «ταμείο να είναι μείον», τις τράπεζες να έχουν κλείσει τους κρουνούς χρηματοδότησης και τα έσοδα από κυκλοφορίες-διαφημίσεις-"χορηγίες" σε πτωτική τροχιά, τα λουκέτα είναι θέμα χρόνου.
Οι εφημερίδες του ΔΟΛ και του «Πήγασου» δεν βγήκαν την Τρίτη λόγω απεργίας του προσωπικού τους. Προσωρινά δόθηκε λύση με την καταβολή του δώρου Χριστουγέννων. Όμως η συνέχιση της έκδοσης τους είναι αμφίβολη, καθώς οι δύο εταιρείες αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Κοκκινισμένοι και μη αξιόχρεοι
Οι τράπεζες τις θεωρούν πλέον επισφαλείς πελάτες και έχουν δεσμεύσει τους λογαριασμούς τους, προσπαθώντας να πάρουν πίσω κάτι από τα θαλασσοδάνεια που τους χορήγησαν τα προηγούμενα χρόνια. Παρακρατούν ακόμη και τα ποσά που μπαίνουν στους λογαριασμούς από τις πωλήσεις φύλλων μέσω των πρακτορείων διανομής Τύπου.
Ο «Πήγασος» του ομίλου Μπόμπολα («Εθνος», «Ημερησία», «Goal News» ραδιοσταθμοί, περιοδικά κλπ) τα έβγαζε πέρα μέχρι τώρα με χρηματοδοτική στήριξη απ' τους μετόχους του. Αυτή όμως δεν μπορεί να συνεχισθεί επ’ άπειρον – και μάλιστα όσο δεν διαφαίνεται καμιά προοπτική ανάκαμψης-κερδοφορίας του συγκροτήματος.
Διαβάστε επίσης: Μπόμπολας, Εθνος, Mega: Η «χάρτινη αυτοκρατορία» των €675.000
Σε πολύ χειρότερη θέση βρίσκεται ο ΔΟΛ, ο οποίος εδώ και πολλούς μήνες αδυνατεί να πληρώσει μισθούς εργαζομένων και δόσεις δανείων στις τράπεζες. Οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι, τρεις ακόμη δόσεις δανείων έληξαν στα τέλη Νοεμβρίου και τον Δεκέμβριο, ενώ οι λογαριασμοί καταθέσεων της εταιρείας και του ιδιοκτήτη της Σταύρου Ψυχάρη παραμένουν δεσμευμένοι.
Μέχρι πρόσφατα ο κ. Ψυχάρης διαβεβαίωνε τους εργαζόμενους και τις τράπεζες ότι διαπραγματεύεται με υποψήφιους στρατηγικούς επενδυτές, οι οποίοι θα εισφέρουν κεφάλαια στην εταιρεία, συμμετέχοντας σε ένα σχέδιο διάσωσης-εξυγίανσης που θα την καταστήσει βιώσιμη.
Διαβάστε σχετικά: ΔΟΛ: Στρατηγικός επενδυτής ή αλλαγή ιδιοκτησίας
Το σενάριο αυτό φαίνεται πλέον παντελώς αβάσιμο. Στην κατάσταση που βρίσκονται ο ΔΟΛ και τα έντυπα του – μεγάλα ληξιπρόθεσμα χρέη, υψηλές λειτουργικές δαπάνες, χαμηλές κυκλοφορίες, πεσμένα διαφημιστικά έσοδα - είναι απίθανο να βρεθούν στρατηγικοί επενδυτές πρόθυμοι να ρίξουν χρήμα σε μία «μαύρη τρύπα».
Τα σχέδια διάσωσης
Μόνη σωτηρία, μια συμφωνία με τις τράπεζες για συνολική αναδιάρθρωση- εξυγίανση, η οποία θα περιλαμβάνει υπαγωγή της εταιρείας στο άρθρο 106, κούρεμα υποχρεώσεων, αναδιάρθρωση δανεισμού με μετοχοποίηση μέρους των χρεών, ανάληψη του ελέγχου (μετοχικού και μάνατζμεντ) από τις τράπεζες και «αιματηρές» περικοπές δαπανών, με μειώσεις μισθών και μαζικές απολύσεις.
Διαβάστε σχετικά: Υπό κατάρρευση ο ΔΟΛ, πάει στο άρθρο 99, παίρνουν τον έλεγχο οι τράπεζες
Το σχέδιο αυτό – που αποτελεί μια παραλλαγή του «μοντέλου Μαρινόπουλου» - έχει προταθεί ήδη από τις τράπεζες. Περιλαμβάνει επιπλέον την είσοδο στον ΔΟΛ στρατηγικού επενδυτή, ο οποίος θα εισφέρει κεφάλαια, θα χρηματοδοτηθεί από τις τράπεζες και θα αναλάβει να υλοποιήσει το εγχείρημα αναστήλωσης-εξυγίανσης της εταιρείας.
Σ’ αυτή την περίπτωση δεν απομένει όμως ρόλος και θέση για τον Σταύρο Ψυχάρη, οποίος θα αναγκασθεί να αποχωρισθεί το επί δεκαετίες «σκοτεινό αντικείμενο του πόθου» του.
Είναι αυτό ακριβώς που πολύ καιρό προσπαθεί να αποφύγει - να χάσει όχι μόνον τον έλεγχο, αλλά να βρεθεί εκτός εταιρείας ως αποδιοπομπαίος τράγος. Φαίνεται όμως ότι είναι πλέον αναπότρεπτο.
Δεν τον θέλουν οι τράπεζες
Ακόμη και αν ήθελε (και μπορούσε) να επιστρέψει «από την πίσω πόρτα» στον ΔΟΛ, μέσω αχυρανθρώπου που θα εμφανιζόταν ως στρατηγικός επενδυτής, δεν μπορεί πλέον: Βρίσκεται στο στόχαστρο των δικαστικών και φοροελεγκτικών μηχανισμών (χθες ασκήθηκε νέα ποινική δίωξη εναντίον του για φοροδιαφυγή 45 εκατ. ευρώ και ξέπλυμα μαύρου χρήματος), έχει χάσει την εμπιστοσύνη των τραπεζών, οι προσωπικοί του λογαριασμοί είναι δεσμευμένοι.
Οι τράπεζες είχαν προτείνει αρχικά ένα σχέδιο διάσωσης-εξυγίανσης, που προέβλεπε ότι ο βασικός μέτοχος θα εισφέρει κάποιο μεγάλο ποσό σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και εν συνεχεία να γίνει αναδιάρθρωση δανεισμού, συνδυαζόμενη με σχέδιο εξυγίανσης. Το μήνυμα ήταν σαφές: Δεν θα επωμισθούν μόνον οι πιστωτές το κόστος διάσωσης, πρέπει να πληρώσει και ο ιδιοκτήτης.
Θέλουν τις μετοχές και τη διοίκηση
Καθώς ο κ. Ψυχάρης αδυνατεί (ή δεν θέλει) να πληρώσει για τη διάσωση, για τις τράπεζες που θέλουν να διασφαλίσουν τουλάχιστον μέρος των απαιτήσεων τους, δεν απέμεινε άλλη λύση από την υπαγωγή της εταιρείας σε καθεστώς αναδιάρθρωσης-εξυγίανσης. Αυτό συνεπάγεται και νέα χρηματοδότηση, την οποία δεν είναι διατεθειμένες να παράσχουν χωρίς να πάρουν τον μετοχικό έλεγχο και να έχουν αποφασιστικό λόγο στο μάνατζμεντ της εταιρείας.
Αυτό μπορεί να γίνει σύντομα: Με τον νέο νόμο, οι τράπεζες θα μπορούν να βάλουν τον ΔΟΛ σε καθεστώς εξυγίανσης χωρίς τη συναίνεση του ιδιοκτήτη, παίρνοντας και τη μεγάλη πλειοψηφία των μετοχών. Αν μάλιστα επιλεγεί τελικά το μοντέλο Μαρινόπουλου, ο κ. Ψυχάρης θα μείνει… α-μέτοχος: Το σύνολο των μετοχών θα περιέλθει στις τράπεζες και στον στρατηγικό επενδυτή-διασώστη.
Η υλοποίηση αυτού το σεναρίου συνεπάγεται εκ βάθρων εσωτερική αναδιάρθρωση στον ΔΟΛ, δραστική περιστολή δαπανών, μεγάλη μείωση προσωπικού, διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων, διακοπή έκδοσης ορισμένων εντύπων, πώληση τίτλων κλπ.
Οι αλλαγές και ο διπολισμός στα media
Αλλαγές θα υπάρξουν γενικότερα στον κλάδο των media, με αναδιάταξη του χάρτη, αναδιανομή της αγοράς, έξαρση της ανεργίας, κατάρρευση του Ταμείου επικουρικής ασφάλισης και περίθαλψης των εργαζομένων στα media (ΕΔΟΕΑΠ).
Οι αλλαγές στον χάρτη της ενημέρωσης θα έχουν βέβαια επιδράσεις και παρενέργειες και σε πολιτικό επίπεδο. Προς ποια κατεύθυνση, θα εξαρτηθεί από το ποιος θα είναι το νέο «αφεντικό» του ΔΟΛ και από το τι θα γίνει με τον «Πήγασο» - αν θα παραμείνει στα χέρια της οικογένειας Μπόμπολα, ή θα κινηθεί στα βήματα του ΔΟΛ, αλλάζοντας ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Τραπεζικοί παράγοντες μιλούν για σχέδια γενικότερης αναδιάρθρωσης του προβληματικού κλάδου των media, με συγχωνεύσεις-συνενώσεις, λουκέτα και δημιουργία νέων υγιών επιχειρήσεων που θα αναλάβουν να «τρέξουν» παλιούς ιστορικούς τίτλους.
Στο νέο τοπίο προβλέπεται η παρουσία δύο ισχυρών πόλων, όπου θα συμμετέχουν παλιοί και νέοι ανερχόμενοι επιχειρηματίες των media, καθώς και δύο ξένοι όμιλοι - αμερικανικών και γερμανικών συμφερόντων, με πολυεθνικές δραστηριότητες. Οι προετοιμασίες άρχισαν πριν από τρία χρόνια, αλλά το σενάριο δεν προχώρησε όπως ακριβώς σχεδιαζόταν...