Όπως είναι γνωστό, ασφαλιστικός κίνδυνος είναι η δυνατότητα της επέλευσης περιστατικού με το οποίο συνδέεται η υποχρέωση του ασφαλιστή προς αποζημίωση (καταβολή ασφαλίσματος), ενώ, αναλόγως των παρεχόμενων από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις καλύψεων, διακρίνουμε διάφορες κατηγορίες ασφαλίσεων, όπως η ασφάλιση περιουσίας, αστικής ευθύνης, ατυχημάτων και ασθενειών κ.λπ.
Θεμελιώδες στοιχείο όλων των ασφαλίσεων είναι ο προσδιορισμός και η οριοθέτηση του περιστατικού από το οποίο εξαρτάται η υποχρέωση του ασφαλιστή για καταβολή ασφαλίσματος, η επέλευση του οποίου ονομάζεται ασφαλιστική περίπτωση. Για την οριοθέτηση των περιστατικών που συνιστούν την ασφαλιστική περίπτωση, στη διεθνή ασφαλιστική πρακτική έχουν διαμορφωθεί δύο κατηγορίες ασφαλιστικών καλύψεων, που προσδιορίζονται με ανάλογους όρους των συμβάσεων:
Οι ασφαλίσεις που βασίζονται στο ζημιογόνο περιστατικό («occurrence» κατά την αγγλική ορολογία) και οι ασφαλίσεις που βασίζονται στην ανακάλυψη της ζημίας («discovery limitation clause»). Στην ασφάλιση περιουσίας, με την ασφαλιστική σύμβαση του τύπου occurrence καλύπτονται οι ζημίες που θα προκληθούν εντός της ουσιαστικής διάρκειας της ασφαλιστικής σύμβασης, ενώ με την ασφαλιστική σύμβαση του τύπου discovery limitation (ανακάλυψη ζημίας) καλύπτονται οι ζημίες που θα ανακαλυφθούν εντός της ασφαλιστικής περιόδου, χωρίς απαραίτητα και να έχουν προκληθεί εντός αυτής.
Η διαφορά μεταξύ των δύο μορφών καλύψεως είναι πολύ σημαντική, διότι στην ασφάλιση occurrence η ασφαλιστική περίπτωση επέρχεται με την επέλευση του ζημιογόνου περιστατικού και την πρόκληση της ζημίας, ενώ στην ασφάλιση discovery limitation με την ανακάλυψη της ζημίας. Όπως χαρακτηριστικά παρατηρείται από τους Tracey Santor, Armen Shahinian and Andrew S. Kent, σε Handling Fidelity Bond Claims, Limits of Liability, σελ. 20, Eds. 2005- «τα ασφαλιστήρια του τύπου “ανακάλυψης” καλύπτουν ζημία που προκλήθηκε από πράξεις που έλαβαν χώρα οποτεδήποτε, ακόμη και χρόνια πριν από την περίοδο ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι η ζημία ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου ασφάλισης». Τα ασφαλιστήρια του τύπου «discovery» απαντώνται συνήθως στην ασφάλιση της απιστίας υπαλλήλων.
Στον χώρο της αστικής ευθύνης, η ασφάλιση της κατηγορίας ανακάλυψης ζημιών βρίσκει εφαρμογή ως ασφάλιση του τύπου «claims made» (αξιώσεων που θα προβληθούν) και με αυτήν καλύπτεται η αστική ευθύνη του ασφαλισμένου από αξιώσεις που προβλήθηκαν εναντίον του και αναγγέλθηκαν στον ασφαλιστή κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής περιόδου, ή της πρόσθετης περιόδου αναγγελίας, η οποία προβλέπεται, συνήθως, στα ασφαλιστήρια και που θα πρέπει έτσι να ανακαλυφθούν εντός της εν λόγω ασφαλιστικής περιόδου. Οι αξιώσεις του τρίτου κατά του ασφαλισμένου πρέπει να απορρέουν από ζημιογόνα περιστατικά που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής περιόδου, ή και πριν από αυτήν, μετά την οριζόμενη στο ασφαλιστήριο ημερομηνία αναδρομικής ισχύος (retroactive date). Έτσι, η ασφάλιση claims made είναι υποκατηγορία της ασφάλισης discovery limitation.
Οι ασφαλιστικές συμβάσεις claims made ή discovery limitation μπορούν να απαντώνται υπό διάφορες παραλλαγές, που διαμορφώνονται με τους ασφαλιστικούς όρους, συνήθη δε παραλλαγή αποτελεί η κάλυψη των αξιώσεων ή ζημιών, τα γενεσιουργά περιστατικά των οποίων αναγγέλθηκαν στον ασφαλιστή εντός της ασφαλιστικής περιόδου. Η εγκυρότητα των ρητρών, με τις οποίες διαμορφώνονται οι ασφαλιστικές συμβάσεις, κατά τα παραπάνω, έχει ήδη αναγνωριστεί με σειρά αποφάσεων του Αρείου Πάγου και πρόσφατα με τις αποφάσεις της Ολομέλειας με αριθ. 18 και 19/2015.
Η ρήτρα claims made απαντάται πλέον συχνά στα ασφαλιστήρια της επαγγελματικής αστικής ευθύνης των διαμεσολαβούντων στην ασφάλιση, που έχουν το πλεονέκτημα ότι με αυτά καλύπτεται και η αστική ευθύνη από περιστατικά που έλαβαν χώρα πριν από την έναρξη της ασφάλισης και ο διαμεσολαβών αγνοεί ότι ενδέχεται να οδηγήσουν σε άσκηση εναντίον του απαίτησης. Σημειώνουμε ότι πρέπει να αναγγέλλονται στον ασφαλιστή τα γνωστά περιστατικά, από τα οποία ενδέχεται να γεννηθεί ευθύνη του ασφαλισμένου. Διαφορετικά, θα υπάρξει άρνηση της ασφαλιστικής κάλυψης, για απόκρυψη ουσιωδών περιστατικών (non disclosure or misrepresentation).
Επίσης, οι τυχόν απαιτήσεις τρίτων θα πρέπει να αναγγέλλονται εμπρόθεσμα στον ασφαλιστή (εντός της ασφαλιστικής περιόδου ή της πρόσθετης περιόδου γνωστοποίησης), διότι η υποχρέωση αναγγελίας, στα ασφαλιστήρια claims made, συνιστά προϋπόθεση από την πλήρωση της οποίας εξαρτάται η γέννηση της αξίωσης του ασφαλισμένου προς αποζημίωση και όχι απλό ασφαλιστικό βάρος, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 2496/1997, ώστε, ακόμη και αν δεν υπάρχει, να δικαιούται αυτός το ασφάλισμα.