Ο φυλακισμένος Κούρδος ηγέτης Σελαχατίν Ντεμιρτάς δήλωσε πως η απόπειρα να τεθεί υπό απαγόρευση το αριστερό κόμμα του εντάσσεται στα σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν να προκαλέσει «χάος» στην τουρκική αντιπολίτευση πριν από τις φετινές εκλογές, όμως τόνισε πως αυτό δεν θα σώσει τον πρόεδρο από την ήττα έπειτα από δύο δεκαετίες στην εξουσία.
Σε σχόλιά του προς το πρακτορείο Ρόιτερς από τη φυλακή της Αδριανούπολης στη βορειοδυτική Τουρκία, ο Ντεμιρτάς κάλεσε τον κύριο συνασπισμό της τουρκικής αντιπολίτευσης να συνεργαστεί με το κόμμα του, το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), ώστε να κερδίσει τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές που αναμένεται να πραγματοποιηθούν το Μάιο.
Εντούτοις το μέλλον του HDP δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο: εισαγγελέας επιδιώκει να κλείσει το κόμμα κατηγορώντας το για σχέσεις με κούρδους μαχητές και κορυφώνοντας έτσι την πολυετή καταστολή σε βάρος του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος του τουρκικού κοινοβουλίου.
Ο Ντεμιρτάς, ο οποίος δεν είναι πλέον ο ηγέτης του κόμματος, αλλά παραμένει σημαντική πολιτική φυσιογνωμία παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στη φυλακή από το 2016, δήλωσε πως ο Ερντογάν και ο εθνικιστής εταίρος του, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, βρίσκονται πίσω από τις νομικές κινήσεις για το κλείσιμο του HDP.
«Ο στόχος αυτών των δύο είναι να κερδίσουν τις εκλογές δημιουργώντας κενό και χάος στην αντιπολίτευση, εξασθενώντας το HDP πριν από τις εκλογές», αναφέρει ο Ντεμιρτάς στις γραπτές απαντήσεις του σε ερωτήσεις που του διαβιβάστηκαν μέσω του HDP, και περιγράφει τη χρονική συγκυρία της υπόθεσης ως «ενσυνείδητη πολιτική επιλογή».
Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως τα τουρκικά δικαστήρια είναι ανεξάρτητα και αρνείται πως υπάρχει οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση. Σε ερώτηση σχετικά με τους ισχυρισμούς του Ντεμιρτάς, το γραφείο του Ερντογάν αρνήθηκε να σχολιάσει, ωστόσο ανώτερος αξιωματούχος δήλωσε: «Είναι πολύ ενδιαφέρον το ότι μιλάει για χάος, αν σκεφτεί κανείς την ιστορία του HDP. Οι έρευνες δεν λένε καθόλου πως 'ο Ερντογάν χάνει'. Οι δηλώσεις αυτές μοιάζουν εντελώς αβάσιμες».
Καταστολή
Επικριτές της κυβέρνησης του Ερντογάν, περιλαμβανομένου του Παρατηρητηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, λένε πως ο τούρκος πρόεδρος χρησιμοποιεί τα δικαστήρια για να φιμώσει πολιτικούς αντιπάλους.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποφάνθηκε πριν από τρία χρόνια ότι η Τουρκία πρέπει να απελευθερώσει αμέσως τον Ντεμιρτάς, υπογραμμίζοντας πως η φυλάκισή του έχει στόχο να οδηγήσει στον περιορισμό του πλουραλισμού και της συζήτησης.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας άνοιξε την υπόθεση κατά του HDP το 2021, προκαλώντας έντονες επικρίσεις από τους δυτικούς συμμάχους της Άγκυρας. Αυτό το μήνα το δικαστήριο ψήφισε με μικρή πλειοψηφία υπέρ του παγώματος των τραπεζικών λογαριασμών του HDP, ενώ εξετάζει τις κατηγορίες σε βάρος του κόμματος για σχέσεις με τη μαχητική οργάνωση Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Το HDP αρνείται τις κατηγορίες.
Ο Ντεμιρτάς είχε καταδικαστεί προηγουμένως σε φυλάκιση τριών ετών για εξύβριση του προέδρου και τώρα παραμένει στη φυλακή και απειλείται με καταδίκη σε ισόβια σε μια δίκη που συνεχίζεται μαζί με περισσότερους από 100 άλλους πολιτικούς του HDP οι οποίοι κατηγορούνται ότι υποκίνησαν τις διαδηλώσεις του 2014 κατά τις οποίες δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι κατηγορούμενοι αρνούνται τις κατηγορίες.
Εκτός από τη φυλάκιση του Ντεμιρτάς και άλλων στελεχών του κόμματος, πολλά μέλη του HDP στο κοινοβούλιο και δήμαρχοι του κόμματος έχουν παυθεί, ενώ χιλιάδες μέλη του έχουν φυλακισθεί.
Αν δεν απαγορευθεί, το HDP, ο πυρήνας των υποστηρικτών του οποίου είναι Κούρδοι, είναι πιθανό να διαδραματίσει ρόλο ρυθμιστή στις εκλογές.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το κύριο μπλοκ της αντιπολίτευσης έρχεται στήθος με στήθος με την κυβερνώσα συμμαχία, αλλά χρειάζεται την υποστήριξη των ψηφοφόρων του HDP για να νικήσει τον Ερντογάν, η δημοτικότητα του οποίου έχει πληγεί από την κακή κατάσταση της οικονομίας τα τελευταία χρόνια.
«Ακόμη κι αν ο Ερντογάν ασκήσει πίεση στους ψηφοφόρους, ακόμη κι αν προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τεχνάσματα, δεν μπορεί να αποφυγει την ήττα», δήλωσε ο Ντεμιρτάς. «Μια ευρεία πλειοψηφία ανθρώπων έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους και την πίστη τους στον Ερντογάν και είναι αδύνατο γι' αυτόν να τις ξανακερδίσει».
«Είμαστε ο λαός»
Πριν από τις εκλογές, στον λογαριασμό του Ντεμιρτάς στο Twitter αναρτώνται καθημερινά πολιτικά μηνύματα προς τους περισσότερους από 2 εκατομμύρια ακολούθους του. Ένα τραγούδι που έγραψε ακουστηκε την Κυριακή σε συγκέντρωση του HDP στην Κωνσταντινούπολη, όπου χιλιάδες άνθρωποι φώναξαν το όνομά του και κρατούσαν τις κόκκινες, κίτρινες και πράσινες σημαίες του κόμματος.
«Δεν είμαστε απλώς ένας θεσμός και ένα κτίριο. Είμαστε ο λαός. Δεν μπορείς να κλείσεις το λαό», δήλωσε ο Φερχάτ Εντσού, πρώην βουλευτής του HDP που είχε φυλακιστεί το 2016 με τον Ντεμιρτάς.
Ο Σαρουχάν Ολούτς, ένα από τα κορυφαία στελέχη του HDP που ήταν στη συγκέντρωση, δήλωσε πως το κόμμα προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να τεθεί υπό απαγόρευση, πρόσθεσε όμως, χωρίς να επεκταθεί, πως δεν θα αφήσει τους ψηφοφόρους του χωρίς εναλλακτικές επιλογές.
Το HDP υπέβαλε την περασμένη εβδομάδα αίτημα να αναβληθεί η δικαστική διαδικασία μέχρι μετά τις εκλογές ώστε να διαφυλαχθούν οι δημοκρατικές αρχές.
Ο Ντεμιρτάς δήλωσε πως πιστεύει ότι το δικαστήριο δεν θα κλείσει το HDP, επειδή δεν θα θελήσει να παρέμβει στην πολιτική.
Το HDP, το οποίο έχει συμμαχήσει με μικρότερα αριστερά κόμματα, τα οποία συμμετείχαν στη συγκέντρωση της Κυριακής, διατηρεί μια άβολη σχέση με τα πιο εθνικιστικά στοιχεία των έξι κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Το κόμμα σχεδιάζει αυτή τη στιγμή να προτείνει το δικό του προεδρικό υποψήφιο, όμως ο Ντεμιρτάς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υποστηριχθεί ένας κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης εναντίον του Ερντογάν.
Ερωτηθείς σχετικά με το δικό του μέλλον, όταν αποφυλακισθεί, ο Ντεμιρτάς δήλωσε πως δεν επιθυμεί να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή της κομματικής πολιτικής: «Για μένα, η σελίδα της ενεργού αντιπροσωπευτικής πολιτικής έκλεισε πριν από καιρό. Εξακολουθώ απλώς να μάχομαι».