Το πρώτο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή, εν μέσω πανδημίας, με αντικείμενο διάφορο της λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, ήταν το κατατεθέν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».
Της Νέλλης Παλαμίτη*
Οι ρυθμίσεις του προσφάτως ψηφισθέντος «αντι–περιβαλλοντικού» νόμου, όπως δίκαια έχει αποκαλεστεί, όχι μόνον δεν αυξάνουν το επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά αποτυγχάνουν, επίσης, να θωρακίσουν τη χώρα από το σοβαρό ενδεχόμενο καταδικών και επιβολής προστίμων από την ΕΕ, καθώς με το γράμμα περισσοτέρων διατάξεων καταστρατηγούνται βασικές αρχές και προβλέψεις της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Η παρούσα ανάλυση αναδεικνύει μια σειρά από σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον και το επίπεδο προστασίας του:
- Η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ενός έργου ή δραστηριότητας αποτελεί, εφεξής, γραφειοκρατική διαδικασία που πρέπει απλώς να επιταχυνθεί, το οποίο βαίνει σε βάρος της επιστημονικής προσέγγισης και της ακρίβειας που απαιτεί η εκτίμηση των επιπτώσεων ενός έργου ή δραστηριότητας στο περιβάλλον.
- Δεν προβλέπεται, πλέον, στάδιο δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης, κατά την τροποποίηση της Α.Ε.Π.Ο., το οποίο καταστρατηγεί βασικές κοινοτικές αρχές και Οδηγίες.
- Δεν προβλέπεται συνεργασία των Μ.Π.Δ.Δ. με την Τοπική Αυτοδιοίκηση ή τις παραγωγικές και θεσμικές οργανώσεις των Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας, προκειμένου για την ολοκληρωμένη διαχείρισή τους, σύμφωνα με τις σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες.
- Μέρος αρμοδιοτήτων της κρατικής περιβαλλοντικής αδειοδοτικής αρχής μπορεί να ασκείται, εφεξής, και από ιδιώτες, τους «Πιστοποιημένους Αξιολογητές».
- Μπορoύν, εφεξής, να εφαρμόζονται κανόνες που διέπουν την αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων εντός του αστικού χώρου στις περιοχές Natura.
- Μεταλλευτικές βιομηχανικές δραστηριότητες δύνανται να εγκαθίστανται στον χώρο με μια, μόνη, γνωστοποίηση και άνευ σχετικής αδειοδοτικής διαδικασίας.
- Με το νέο νόμο δεν αυξάνεται το επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά το ενδεχόμενο σοβαρών καταδικών και επιβολή προστίμων στη χώρα από την Ε.Ε. εξαιτίας της αντίθεσης περισσοτέρων διατάξεων του με βασικές αρχές και προβλέψεις της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Εντέλει, ο νόμος, όχι μόνον δεν εναρμονίζεται με τις αρχές και την προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας, αλλά πρόκειται να παρεμποδίσει την ίδια την αληθή στόχευσή του, ήτοι την «επιτάχυνση των επενδύσεων» λόγω των δικαστικών εμπλοκών που αναμένεται να προκαλέσει η εφαρμογή του.
Με βάση την πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία, αυτό που φαίνεται να «απομένει», σε δικαιοπολιτικό επίπεδο, στην εθνική έννομη τάξη, είναι η βούληση για πάση θυσία οικονομική δραστηριότητα, χωρίς όρους βιωσιμότητας και αειφορικά κριτήρια, που, αναπόφευκτα, θα συνοδευθεί από σοβαρή κατασπατάληση του φυσικού κεφαλαίου, και μάλιστα σε μια χρονική περίοδο ιδιαίτερα ευαίσθητη, αυτή της πανδημίας, κατά την οποία αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για το φυσικό περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή και υγεία, η κλιματική κρίση και η υπερθέρμανση.
Τέλος, σε επίπεδο διεθνούς και ευρωπαϊκού περιβαλλοντικού κεκτημένου, μπορεί να διατηρεί κανείς σοβαρές επιφυλάξεις για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης και των έτερων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, που τίθενται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, εκ μέρους της χώρας.
*Δικηγόρος με ειδίκευση σε θέματα περιβάλλοντος και χωροταξίας. Η ανάλυση έγινε για το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ
