Σε μια συνθήκη πλήρους αποσιώπησης των περιβαλλοντικών εγκλημάτων και των πληγμάτων που δέχεται η δημόσια υγεία, το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ) κατάφερε ένα μεγάλο πλήγμα στη σιωπή.
Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του alterthess.gr, το περασμένο Σάββατο, σε μια κατάμεστη αίθουσα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «το Νησί της Σιωπής», μια εκδήλωση για την απόπειρα συγκάλυψης των επεισοδίων ρύπανσης στο Νεώριο, τις αγωγές SLAPP και το πλήγμα που επιφέρουν στην ελευθερία του Τύπου. Η εκδήλωση και η συζήτηση που ακολούθησε αφορούσε το δικαίωμά μας να ενημερωνόμαστε, κυρίως την διεκδίκηση να ζούμε και να εργαζόμαστε σε ένα αξιοπρεπές και βιώσιμο περιβάλλον.
Η δημοσιογράφος Σταυρούλα Πουλημένη, που έκανε εκτενές ρεπορτάζ για την εκδήλωση, γράφει: «Για την ιστορία της υπόθεσης υπενθυμίζουμε ότι τον Σεπτέμβριο του 2019, σε δείγμα που πήρε η Aegean Rebreath στον πυθμένα της θάλασσας στη θέση Καρνάγιο και αναλύθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ.), βρέθηκαν ανησυχητικές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στο λιμάνι της Ερμούπολης. Το ζήτημα είχε δημοσιοποιηθεί στην εφημερίδα Καθημερινή τον Φεβρουάριο το 2020 και είχε προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στο νησί. Το ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. απευθύνθηκε τότε στον Δήμο Ερμούπολης εκφράζοντας την ανησυχία του για το αποτέλεσμα και πρότεινε την εκπόνηση μελέτης καταθέτοντας οικονομική προσφορά. Το ΠΠΠΣ, που είχε ιδρυθεί τον Ιούλιο του 2020 (αριθμεί πάνω από 400 μέλη και αποτελεί τον μεγαλύτερο σύλλογο του νησιού), με δημοσίευμά του ανέδειξε τότε την επικινδυνότητα του θέματος στέλνοντας μια επιστολή προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το ερώτημα τι θα γίνει με την εξαγγελθείσα μελέτη.
Το θέμα είχαν ήδη φέρει στη Βουλή οι βουλευτές Κρίτωνας Αρσένης από το ΜέΡΑ25 και ο Ν. Συρμαλένιος μαζί με 26 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ καταθέτοντας ερωτήσεις για την ανάγκη εκπόνησης μελετών. Η δημοσιοποίηση των ανησυχιών σχετικά με την πιθανή ρύπανση από τις ρυπογόνες αμμοβολές προκάλεσε την αντίδραση του σωματείου των εργαζομένων στο Ναυπηγείο και του ομίλου ONEX που διαχειρίζεται τo Νεώριο, ο οποίος κατέθεσε τρεις αγωγές SLAPP κατά του Παρατηρητηρίου και δύο μελών του. Να σημειωθεί ότι η μελέτη που θα ανέθετε ο Δήμος στο ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δεν έγινε τότε παρά το γεγονός ότι υπήρξε δέσμευση εκ μέρους του Υπουργείου.
Μετά από 3 χρόνια αδιαφορίας των αρχών, η ΟΝΕΧ χρηματοδότησε τη Μελέτη του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. στον κόλπο της Ερμούπολης, η οποία υλοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2022 και τα αποτελέσματά της δημοσιοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2022.
Μέχρι και σήμερα ο όμιλος ΟΝΕΧ αρνείται ότι η ρύπανση προέρχεται από την ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, διαψεύδει καταγγελίες και μαρτυρίες ότι στο Νεώριο πραγματοποιείται αμμοβολή, μια δραστηριότητα που όταν εκτελείται ανοικτά οδηγεί σε μεγάλες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στην ατμόσφαιρα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία. Μάλιστα, η εταιρεία όσες φορές χρειάστηκε να τοποθετηθεί για το θέμα απέδωσε τα όποια ευρήματα αποκλειστικά σε παρελθούσες δραστηριότητες. Έτσι στο νησί για πολλά χρόνια επικρατούσε ένα πέπλο μυστηρίου σχετικά με το τι ακριβώς συμβαίνει.»
