Το ότι η εμφάνιση της γενεσιουργού τεχνητής νοημοσύνης έχει προκαλέσει τόσο ενθουσιασμό, όσο και άγχος για το μέλλον της εργασίας, συμβαίνει επειδή ήρθε σε μια στιγμή, που ήδη έχουν ανακύψει σημαντικά ερωτήματα για τις επαγγελματικές μας ζωές.
Εργαλεία όπως το ChatGPT εμφανίστηκαν μετά από μια τριετία, κατά την οποία οι επαγγελματίες γραφείου βίωσαν μια τεράστια αλλαγή στο πού και πώς εργάζονται. Η απότομη μετάβαση στην τηλεργασία κατά τη διάρκεια των lockdown έχει εξελιχθεί σε μια σταθερή αλλαγή στη δομή της εργασίας: Στις ΗΠΑ, από το 40% των εργαζομένων που έχουν δουλειές που μπορούν να γίνουν εξ αποστάσεως, το ένα τρίτο πλέον εργάζεται πλήρως από το σπίτι, ενώ ένα άλλο 40% εργάζεται εξ αποστάσεως κάποιες ή τις περισσότερες φορές.
Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 30% του αμερικανικού εργατικού δυναμικού πλέον περνά ένα σημαντικό μέρος της εργασιακής του ζωής έξω από τον παραδοσιακό χώρο εργασίας—και το 70% των εργοδοτών έχει πλέον ένα υβριδικό εργατικό δυναμικό, όπου κάποιοι (αν όχι όλοι) υπάλληλοι εργάζονται κάποιες ή όλες τις μέρες εξ αποστάσεως. Δεδομένου ότι πριν από την πανδημία λιγότερο από το 3% του αμερικανικού εργατικού δυναμικού εργάζονταν πλήρως εξ αποστάσεως, αυτό αντιπροσωπεύει μια τεράστια και γρήγορη μετάβαση στην κοινωνική δομή της εργασίας.
Αυτή η μεταμόρφωση στον χώρο εργασίας μας πρόκειται να συγκρουστεί με μια αλλαγή στο ποιος κάνει αυτή την εργασία. Αυτή η σύγκρουση είναι το νέο υβριδικό εργασιακό μοντέλο, στο οποίο οι οργανισμοί αποτελούνται από έναν συνδυασμό εργαζομένων δια ζώσης και εξ αποστάσεως και οι ομάδες αποτελούνται από έναν συνδυασμό ανθρώπων και τεχνητών συναδέλφων.
Η επόμενη δεκαετία της εργασιακής ζωής θα διαμορφωθεί από τις δίδυμες προκλήσεις που θέτουν αυτές οι δύο ταυτόχρονες μεταβάσεις. Είναι ανόητο να μιλάμε για την αυτοματοποίηση της εργασίας ή τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στην απασχόληση, χωρίς να αναλογιστούμε τον τρόπο με τον οποίο οι παραδοχές μας για την εργασία και την απασχόληση έχουν ήδη μεταμορφωθεί, πρόσφατα και μαζικά, από την υιοθέτηση της τηλεργασίας—καθώς και την αντίδραση σε αυτήν.
Και είναι εξίσου άσκοπο να μιλάμε για το πώς να επαναφέρουμε τους εργαζομένους στο γραφείο ή πώς να χτίσουμε κουλτούρα και συνεργασία μεταξύ διασκορπισμένων ομάδων, χωρίς να σκεφτούμε πώς η τεχνητή νοημοσύνη ήδη αναδιαμορφώνει την καθημερινή μας εργασιακή ζωή και τους φόβους των εργαζομένων για το μέλλον.
Ας ξεκινήσουμε εξετάζοντας τέσσερις τρόπους με τους οποίους η τηλεργασία έχει προετοιμάσει το έδαφος για την αποδοχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Η τηλεργασία μείωσε την εξάρτησή μας από τους συναδέλφους;
Ενώ το ChatGPT και άλλα εργαλεία γενεσιουργού τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να κυριαρχούν στα πρωτοσέλιδα, μια πρόσφατη έρευνα του Pew βρήκε ότι μόνο το 14% των Αμερικανών έχει δοκιμάσει το ChatGPT μέχρι σήμερα. Αλλά όταν η ίδια έρευνα εστίασε σε άτομα που έχουν δοκιμάσει την πλατφόρμα, βρήκε ότι το 38% των χρηστών κάτω των 50 ετών βρήκαν το ChatGPT «εξαιρετικά» ή «πολύ» χρήσιμο, και ένα άλλο 39% το βρήκε τουλάχιστον «κάπως» χρήσιμο. Αυτή είναι μια θετική αντίδραση, σε μια τεχνολογία που μας έχουν μάθει να φοβόμαστε ως μελλοντικό ρομποτικό δυνάστη.
Η τηλεργασία έθεσε τα θεμέλια για αυτή την αποδοχή. Παλαιότερα, οι εργαζόμενοι μιλούσαν για την αξία της εργασίας ως τόπου κοινωνικής σύνδεσης και πράγματι, ένα από τα πιο συχνά παράπονα για την τηλεργασία είναι «μια αίσθηση απομόνωσης που συχνά συνοδεύεται από κοινωνική αποσύνδεση και μειωμένη αλληλεπίδραση με συναδέλφους», όπως το έθεσαν οι Στήβενς και Σάνα στο «Αντιλήψεις και Προσδοκίες: Γιατί οι Άνθρωποι Επιλέγουν την Τηλεργασία».
Αλλά οι εξ αποστάσεως εργαζόμενοι φαίνεται να έχουν συμφιλιωθεί με μια εργασιακή ζωή που προσφέρει λιγότερες κοινωνικές ικανοποιήσεις: το 94% των εργαζομένων σε δουλειές που μπορούν να γίνουν εξ αποστάσεως, θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται εξ αποστάσεως τουλάχιστον μέρος του χρόνου, σύμφωνα με μια έρευνα του Gallup το 2022.
Όπως προκύπτει, μπορεί να μας λείπει η ανθρώπινη επαφή με τους συναδέλφους, αλλά όχι τόσο ώστε να μπούμε στη διαδικασία να ντυθούμε κατάλληλα και να μπούμε στο αυτοκίνητο ή τα ΜΜΜ -με όλα τα συνεπαγόμενα-, για να πάμε στο γραφείο κάθε μέρα. Ειδικά τη στιγμή που εργαζόμενοι εξ αποστάσεως μπορούμε να βρισκόμαστε είτε στο σπίτι, είτε οπουδήποτε αλλού θέλουμε, εφόσον έχουμε μια σύνδεση στο Internet, να κάνουμε και άλλα χρήσιμα πράγματα τις στιγμές που π.χ αναμένουμε κάτι για να ολοκληρώσουμε μία εργασία (πόσοι από εσάς έχετε βάλει ένα πλυντήριο, ετοιμάσατε ένα γρήγορο σνακ, ταϊσατε το κατοικίδιό σας ή κάνατε κάποια μικροδουλειά του σπιτιού όταν είχατε ένα κενό 5 ή 10 λεπτών;).
Αναπόφευκτα, όταν κάποιος έχει βιώσει και την δια ζώσης και την εξ αποστάσεως εργασία, συνειδητοποιεί πόσο παραπάνω χρόνο απαιτεί η πρώτη για ετοιμασία και μεταφορές και μετράει τί άθροισμα βγάζουν τα χαμένα πεντάλεπτα και δεκάλεπτα κάθε μέρα στο γραφείο, στη διάρκεια των οποίων δε μπορεί ούτε να κάνει τη δουλειά του, αλλά ούτε και οτιδήποτε άλλο χρήσιμο για τη ζωή του...
Δεδομένων και αυτών, απαξ και εγκαταλείψουμε την κοινωνική διάσταση της εργασιακής ζωής και κάνουμε όσα χρειάζονται συνεργασία μέσω κειμένου, email και κοινής χρήσης εγγράφων, πόσο μας επηρεάζει πραγματικά το εαν οι συνάδελφοί μας έχουν ανθρώπινα σώματα; Μειώνοντας την κοινωνική λειτουργία της εργασίας, η μετάβαση στην τηλεργασία μας έχει προετοιμάσει για να εργαστούμε με τεχνητές νοημοσύνες, αντί για κανονικούς ανθρώπους.
Μια αναγκαστική αναθεώρηση του Τι (ή Ποιος) χρειάζεται για ανταλλαγή ιδεών
Τα τελευταία τρία χρόνια, πολλοί άνθρωποι έχουν κουραστεί από τις διαδικτυακές συναντήσεις, τόσο που ο όρος «κόπωση του Zoom» έχει μπει στο λεξιλόγιο, αντικατοπτρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο «η συνεχής οπτική επαφή με πολλά άτομα ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με την επίγνωση των εκφράσεων του προσώπου, μπορεί να είναι εξαντλητική από μόνη της». Βέβαια, το ίδιο κουραστικές μπορεί να ήταν και οι συνεχείς συσκέψεις δια ζώσης...
Αν συνεχίσουμε να βασιζόμαστε στην αλληλεπίδραση ανθρώπου-με-άνθρωπο ως το μαγικό έδαφος από το οποίο πηγάζει η καινοτομία—που σίγουρα είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ερευνητές επιχειρήσεων έχουν περιγράψει τη φύση της δημιουργικότητας στον χώρο εργασίας—το περιβάλλον της τηλεργασίας μπορεί να φαίνεται περιοριστικό. «Η ανάπτυξη ενός δημιουργικού πλαισίου αναφοράς από ένα άτομο δεν γίνεται σε κοινωνική απομόνωση», γράφουν οι Drazin et al. στο «Πολυεπίπεδη Θεωρητική Σκέψη για τη Δημιουργικότητα στους Οργανισμούς», αλλά «διαμορφώνεται από αλληλεπιδράσεις με άλλους που ασχολούνται άμεσα ή έμμεσα σε παρόμοιες προσπάθειες».
Όταν έχετε ένα εργατικό δυναμικό που είναι και εξαντλημένο από τις διαδικτυακές συναντήσεις και επιφυλακτικό για την επιστροφή στο γραφείο, είναι καιρός να βρείτε μια άλλη πηγή καινοτομίας. Η τεχνητή νοημοσύνη μας προσφέρει την επιλογή νούμερο 3: Ένας συνεχώς ενεργός, σχεδόν άπειρα γνωστικός συνάδελφος που είναι ευτυχής να "κατεβάζει ιδέες" ή να κάνει υποθέσεις για τα θέματα που επιλέγετε. Μπορεί να έχει μια τάση να... δίνει λανθασμένες πληροφορίες κάποιες φορές, αλλά, πραγματικά, είναι αυτό τόσο διαφορετικό από την αξιοπιστία των ανθρώπινων συναδέλφων;
Για τους εργαζόμενους που νοσταλγούν τη σπιρτάδα, την ανταλλαγή γνώσεων και τις ελεύθερες συζητήσεις του παλιού κόσμου του γραφείου—αλλά όχι την ταλαιπωρία της διαδρομής ή ένα ημερολόγιο γεμάτο συναντήσεις—η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει μια ευπρόσδεκτη εναλλακτική. Για να δείτε πώς αυτό μπορεί να λειτουργήσει για τις δικές σας ανάγκες ανταλλαγής ιδεών, δοκιμάστε μια προτροπή σε μία πλατφόρμα, που να αντιστοιχεί σε αυτό που μπορεί να ζητήσετε από έναν συνάδελφο.
"Θεραπεία" για την ψηφιακή υπερφόρτωση
Πολύ πριν από την αλλαγή στην τηλεργασία, οι εργαζόμενοι στην ψηφιακή εποχή παραπονιούνταν για την ψηφιακή υπερφόρτωση. Γράφοντας στο The Academy of Management Journal το 2016, οι Colbert et al. σημείωσαν ένα εύρημα, ότι «οι εργαζόμενοι που περνούν περισσότερο χρόνο σε επεξεργασία email αντιλαμβάνονται υψηλότερα επίπεδα υπερφόρτωσης στην εργασία», καθώς και έρευνα που δείχνει ότι «ο χρόνος που απαιτείται για την απάντηση σε email εκτός ωρών εργασίας συσχετίστηκε με υψηλότερα επίπεδα θυμού, που με τη σειρά του οδήγησε σε αυξημένη σύγκρουση μεταξύ εργασίας και οικογένειας».
Η τηλεργασία κατά την εποχή της πανδημίας πήγε την ψηφιακή υπερφόρτωση σε ένα εντελώς νέο επίπεδο. Στο "Lockdowns and Telework", οι Chênevert et al. αναγνωρίζουν ρητά «την ένταση της τηλεργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας (π.χ., αύξηση των email και των διαδικτυακών συναντήσεων)», αλλά προτείνουν παρόλα αυτά ότι, «για να διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο δέσμευσης στην τηλεργασία (ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του lockdown), οι διευθυντές θα πρέπει να επικοινωνούν συχνότερα με τους υπαλλήλους τους. Χρησιμοποιώντας διαδικτυακά κανάλια επικοινωνίας, μπορούν να κρατήσουν τους εξ αποστάσεως εργαζόμενους αφοσιωμένους και κοντά στον οργανισμό».
Η τάση να αντισταθμιστεί η μειωμένη προσωπική επαφή με ακόμα περισσότερη διαδικτυακή επικοινωνία έχει αφήσει τους σημερινούς εργαζόμενους ακόμα πιο καταβεβλημένους από εισερχόμενα email, μηνύματα και άλλες ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Μέσα σε αυτό το χάος, η τεχνητή νοημοσύνη εμφανίζεται με εργαλεία που υπόσχονται να τακτοποιήσουν τα εισερχόμενά μας ή να αναλάβουν τη δύσκολη εργασία της σύνταξης απαντήσεων. Η υβριδική εργασία έχει εντείνει ένα τεράστιο σημείο πόνου, το οποίο η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρται να θεραπεύσει—και προσφέροντάς μας κάποια εργαλεία για τη διαχείριση της υπερφόρτωσης, η τεχνητή νοημοσύνη ίσως να μπορεί να κάνει την τηλεργασία πιο ελκυστική και βιώσιμη - με τη σωστή χρήση της πάντα.
Η τηλεργασία επιτρέπει βραχυπρόθεσμα οφέλη από την Τεχνητή Νοημοσύνη
Όσο και αν καλωσορίζουμε ένα email bot τεχνητής νοημοσύνης, που μειώνει την ψηφιακή μας υπερφόρτωση, αυτό δεν είναι το σημείο όπου πιθανότατα θα δούμε τις μεγαλύτερες νίκες από την τεχνητή νοημοσύνη. Οι πραγματικές νίκες, όπως φαντάζεται ο Κέβιν Σκοτ, θα έρθουν, «όταν άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερη φαντασία και είναι πιο δημιουργικοί από εμένα θα μπορέσουν να ενσωματώσουν νέα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στη δουλειά τους, για να δημιουργήσουν πράγματα που εμπνέουν και να λύσουν αυτά τα δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία, καθώς προχωράμε σε ένα όλο και πιο περίπλοκο μέλλον».
Θα υποστήριζα ότι αυτά τα ακόμη ανήκουστα οφέλη είναι απίθανο να εμφανιστούν στα πέντε κενά λεπτά μεταξύ συσκέψεων ή συζητήσεων στον ψύκτη νερού. Ο παραδοσιακός χώρος εργασίας είναι μια τέτοια κακοφωνία από συνομιλίες, αυθόρμητες διακοπές και συνεχείς συναντήσεις, που δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι η έρευνα των Bailey και Kurland το 2002, «Μια Ανασκόπηση της Έρευνας για την Τηλεργασία» περιγράφει «την αποφυγή των διακοπών (από άλλους) ως κύριο κίνητρο για την τηλεργασία». Σίγουρα, μπορεί πάντα να γαβγίσει ο σκύλος σας ενώ εργάζεστε - αλλά δεν περιμένει μία δομημένη απάντηση!
Σε μια καλά οργανωμένη υβριδική εργασιακή ρύθμιση, οι οργανισμοί συντονίζουν τα χρονοδιαγράμματα των υπαλλήλων, έτσι ώστε όλες οι τοπικές συναντήσεις ομάδων να γίνονται πρόσωπο με πρόσωπο κατά τις μέρες στο γραφείο και οι γεωγραφικά διασκορπισμένες ομάδες να κρατούν τις διαδικτυακές τους συναντήσεις σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες. Αυτό επιτρέπει στους υπαλλήλους να αξιοποιήσουν το πραγματικό πλεονέκτημα του χρόνου τηλεργασίας—δηλαδή, μακρά, ανεμπόδιστα διαστήματα για εστιασμένη εργασία.
Αυτές οι εστιασμένες περίοδοι εργασίας είναι όπου μπορούμε να αναμένουμε τα μεγαλύτερα οφέλη από την τεχνητή νοημοσύνη, επειδή τότε οι εργαζόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν σε σύνθετες προκλήσεις, όπου θα ξεπεράσουν τα όριά τους μαθαίνοντας να εργάζονται με υποστήριξη τεχνητής νοημοσύνης.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει τη συζήτηση για την υβριδική εργασία
Η τηλεργασία μπορεί να έχει μαλακώσει το έδαφος για την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι πιθανό να έχει εξίσου μεγάλο αντίκτυπο στο μακροπρόθεσμο σχήμα της υβριδικής εργασίας. Αυτό συμβαίνει επειδή η τεχνητή νοημοσύνη αγγίζει την καρδιά της μεγαλύτερης πρόκλησης που αντιμετωπίζουν τώρα οι υβριδικοί οργανισμοί: πώς να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ εργαζομένων επιτόπου και εξ αποστάσεως.
Αυτό το χάσμα προκύπτει από ένα συχνά παραγνωρισμένο γεγονός στη συζήτηση για την υβριδική εργασία: Περίπου το 60% των Αμερικανών εργαζομένων είναι σε δουλειές που δεν μπορούν να γίνουν εξ αποστάσεως. Στις πρώτες ημέρες της πανδημίας, κάποιοι από αυτούς τους υπαλλήλους αντιμετώπισαν αναστολές ή απολύσεις, όταν οι εργοδότες τους διέκοψαν ή έκλεισαν τις δραστηριότητές τους, ενώ άλλοι αντιμετώπισαν αυξημένους κινδύνους για την υγεία, δουλεύοντας κοντά σε άλλους.
Τόσο οι οικονομικές όσο και οι επιπτώσεις στην υγεία του χάσματος μεταξύ επιτόπου και εξ αποστάσεως δεν ήταν καθόλου ομοιόμορφα κατανεμημένες: όπως έγραψαν οι Kishi et al. στην ερευνητική τους αναφορά του 2021, «Μια εθνική έκτακτη ανάγκη: Πώς ο COVID-19 τροφοδοτεί την αναταραχή στις ΗΠΑ», «τα κόστη επωμίζονται ειδικά από έγχρωμες γυναίκες, οι οποίες δυσανάλογα εργάζονται σε χαμηλόμισθες δουλειές που δεν μπορούν να μετατραπούν σε εξ αποστάσεως εργασία».
Καθώς οι εργοδότες έχουν προσπαθήσει να επιστρέψουν το απομακρυσμένο εργατικό δυναμικό στο γραφείο τα τελευταία δύο χρόνια, τουλάχιστον σε μερική βάση, το χάσμα στις εμπειρίες των εργαζομένων δια ζώσης και των εξ αποστάσεως έχει αναδειχθεί ως σημαντικό εμπόδιο για τη συνοχή του οργανισμού. Αν κολλήσατε COVID-19 τρεις φορές δουλεύοντας δια ζώσης, πιθανότατα δεν θα είστε ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι εάν ακούσετε τους συναδέλφους σας να παραπονιούνται για το ότι τώρα πρέπει να περνούν δύο μέρες την εβδομάδα στο γραφείο.