Τον κίνδυνο να καθυστερήσουν οι αποφάσεις για την έγκριση του Ταμείου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργεί το διπλό βέτο στο νέο προϋπολογισμό από την Ουγγαρία και την Πολωνία, την ώρα που η Αθήνα έχει ολοκληρώσει την προετοιμασία του σχεδίου αξιοποίησης των 32 δισ. ευρώ και αναμένεται να το υποβάλει την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, με τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να τονίζουν ότι αυτά τα κονδύλια θα έχουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην ανάκαμψη μετά την πανδημία, όσο και για τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και της βιωσιμότητας του χρέους.
Πολωνία και Ουγγαρία άσκησαν βέτο χθες στον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο μεγάλο σχέδιο ανάκαμψης μετά την κρίση του κορονοϊού, αντιδρώντας στο νέο μηχανισμό που συνδέει τη χρηματοδότηση των κρατών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό με το κράτος δικαίου, με αποτέλεσμα να βυθισθεί και πάλι η Ευρώπη σε πολιτική κρίση. Ο προϋπολογισμός των 1,8 τρισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 συμφωνήθηκε επί της αρχής την περασμένη εβδομάδα μετά από μήνες σκληρών διαπραγματεύσεων και αναμενόταν να τεθεί σε ισχύ εντός εβδομάδων.
Ο νέος μηχανισμός για το κράτος δικαίου έχει προκαλέσει έντονη αντίδραση από τη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, όπου οι δεξιές κυβερνήσεις αντιτίθενται σθεναρά σε ένα εργαλείο που θα μπορούσε να αναγκάσει τις δύο χώρες να χάσουν ευρωπαϊκά κονδύλια, εάν συνεχίσουν να εφαρμόζουν αυταρχικές πολιτικές που θεωρούνται ότι διαβρώνουν τα δημοκρατικά πρότυπα.
Οι πρεσβευτές της ΕΕ ψήφισαν με ειδική πλειοψηφία -περίπου τα δύο τρίτα- υπέρ του μηχανισμού σύνδεσης των χρηματοδοτήσεων με το κράτος δικαίου, παρά τις αντιρρήσεις τους Ουγγαρίας και Πολωνίας. Μετά από αυτό, όμως, οι εκπρόσωποι των δύο χωρών μπλόκαραν τις αποφάσεις με βέτο, με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί ομοφωνία, όπως απαιτείται για την έγκριση του προϋπολογισμού και του σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ούγγρου Πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, Μπερτάλαν Χαβάσι, δήλωσε χθες ότι ο Όρμπαν είχε γράψει επιστολή προς τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αναφέροντας ότι θα ασκήσει βέτο στον προϋπολογισμό και το πακέτο ανακούφισης μετά την πανδημία. «Δεν υπάρχει συμφωνία για τίποτα μέχρι να υπάρξει συμφωνία για όλα», έγραψε ο Όρμπαν στην επιστολή του. Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο δήλωσε ότι «δεν θα υπάρξει συναίνεση σε αυτόν τον μηχανισμό» και ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα «περιορίσει ριζικά την κυριαρχία της Πολωνίας».
Το πρόβλημα που δημιουργείται μετά το βέτο των δύο χωρών δεν είναι εύκολο να ξεπερασθεί, καθώς για τις περισσότερες χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, είναι δύσκολο να γίνει δεκτό ότι θα αποσυρθεί ο μηχανισμός σύνδεσης των χρηματοδοτήσεων με το κράτος δικαίου, αφού αυτό θα εθεωρείτο πολιτική ήττα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οπισθοχώρηση έναντι των βασικών αρχών που διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, το θέμα δεν αναμένεται να διευθετηθεί στη σημερινή συζήτηση σε επίπεδο υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και θα μεταφερθεί στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών, το βράδυ της Πέμπτης.
Εχθρικό κλίμα σε Ουγγαρία και Πολωνία
Στην Ουγγαρία και την Πολωνία, το πολιτικό κλίμα είναι έντονα εχθρικό προς τις πρωτοβουλίες για σύνδεση των κονδυλίων με το κράτος δικαίου. Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας δήλωσε χαρακτηριστικά ότι ο μηχανισμός είναι μια προσπάθεια της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ να ελέγξει την Πολωνία, ανακαλώντας μνήμες από τη γερμανική κατοχή στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, μίλησε για πρακτικές που θυμίζουν «ιδεολογικό εκβιασμό», ο οποίος ανάγεται στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. «Εάν περάσουν πραγματικά αυτόν τον κανονισμό, τότε θα έχουμε δημιουργήσει μια Σοβιετική Ένωση εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πάολο Τζεντιλόνι, εμφανίσθηκε σήμερα συγκρατημένα αισιόδοξος ότι η νέα πολιτική αντιπαράθεση θα ξεπερασθεί. «Υπάρχουν πολύ ισχυροί λόγοι για να περιμένουμε ότι το βέτο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα ξεπερασθεί», δήλωσε, και πρόσθεσε: «δεν θέλουμε να σκεφτούμε οποιοδήποτε σχέδιο Β για εμποδίσουμε το βέτο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας στον προϋπολογισμό». Ο μεγάλος φόβος των κοινοτικών αξιωματούχων είναι ότι θα μπορούσε να ανοίξει εκ νέου η διαπραγμάτευση για τον προϋπολογισμό, που έκλεισε με μεγάλες δυσκολίες, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος. «Πρέπει να εργασθούμε σκληρά για να αποφευχθεί οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης», τόνισε ο Τζεντιλόνι.
Στην Αθήνα, τα στελέχη της κυβέρνησης παρακολουθούν με αγωνία το νέο πολιτικό θρίλερ, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σημειωθεί νέα καθυστέρηση στην ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, στο οποίο «ποντάρει» η κυβέρνηση για την έξοδο από την κρίση. Πάντως, προχωρούν κανονικά οι προετοιμασίες για την υποβολή του σχεδίου αξιοποίησης των κονδυλίων στις Βρυξέλλες, κάτι που αναμένεται να γίνει την Πέμπτη, οπότε και θα δοθεί στη δημοσιότητα το ελληνικό σχέδιο, το οποίο βασίζεται στην ειδική έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη.
