Το ίδιο θρίλερ με την περικοπή ή όχι των συντάξεων φαίνεται ότι θα ξαναζήσει η κυβέρνηση -αυτή που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές- αυτήν τη φορά με μήλον της έριδος το αφορολόγητο ποσό.
Τα πράγματα είναι δεδομένα. Οι θεσμοί έχουν διαμηνύσει ότι «ποντάρουν» στη μείωση του αφορολόγητου ορίου από την Πρωτοχρονιά του 2020, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η μείωση άλλων φόρων και εισφορών που σήμερα βαρύνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Μάλιστα, οι θεσμοί αναμένεται να κάνουν ακόμη πιο ξεκάθαρη τη θέση τους για το αφορολόγητο στις εκθέσεις αξιολόγησης που θα δημοσιοποιήσουν στο τέλος Φεβρουαρίου. Το ΔΝΤ στην έκθεση που θα δημοσιοποιήσει στις 21 Φεβρουαρίου αναμένεται να επαναλάβει πως η κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει «ως προτεραιότητα» την μείωση των συντελεστών φορολογίας σε μισθούς και κέρδη, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από την προγραμματισμένη για την επόμενη χρονιά διεύρυνση της φορολογικής βάσης στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Ανάλογη αναφορά θα εμπεριέχεται και στην έκθεση που θα δημοσιοποιήσει στις 27 Φεβρουαρίου η Κομισιόν.
Από την άλλη δεδομένο είναι ότι το αφορολόγητο θα καταστεί ένα από τα διακυβεύματα των επόμενων εκλογών και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα κάνει τα πάντα για να πετύχει το στόχο της μη περικοπής. Ήδη, το θέμα του αφορολόγητου επανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κατά την πρόσφατη περιοδεία του στην Πιερία: «Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι εκείνη που μπορεί να καταφέρει να μην εφαρμοστεί η μείωση του αφορολόγητου από την 1η Ιανουαρίου του 2020, όπως κατάφερε να μην περικοπούν και οι συντάξεις», είπε χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση «θα δώσει τη μάχη για τον αφορολόγητο με τον ίδιο τρόπο που έδωσε και αυτή για τις συντάξεις».
Ωστόσο, το ζήτημα είναι από τη φύση του πιο περίπλοκο από αυτό της περικοπής των συντάξεων κι απαιτεί έξυπνους χειρισμούς. Κι αυτό γιατί ενώ η μη περικοπή των συντάξεων ήταν ξεκάθαρα ένα απολύτως δίκαιο μέτρο και ορθώς η κυβέρνηση διεκδίκησε την ακύρωσή του, το αφορολόγητο βάζει νερά....
Ο λόγος προφανής: Από τη μια είναι γεγονός ότι η μείωση του αφορολόγητου ορίου θα αφαιρέσει έναν μισθό ακόμη και από χαμηλόμισθους ή από χαμηλοσυνταξιούχους κι αυτό είναι άδικο, Επιπλέον έχει και πολιτικό κόστος αφού δεν επιτρέπει στον Αλέξη Τσίπρα και στους επιτελείς του να κεφαλαιοποιήσουν την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 11%. Αυτό διότι όσα κερδίσουν οι εργαζόμενοι που πληρώνονται με τον κατώτατο μισθό, από την αύξηση των αποδοχών τους από τα 586 ευρώ μεικτά στα 650 ευρώ μεικτά μηνιαίως, θα τα χάσουν αυτόματα μέσα από τη μείωση του αφορολογήτου.
Ωστόσο, την ίδια ώρα υπάρχει μια μερίδα φορολογουμένων που βρίσκουν τρόπο να προσαρμόζονται. Δηλαδή "τακτοποιούν" με τα «παραθυράκια» του νόμου τα δηλούμενα εισοδήματά τους και τα έξοδά τους, ανάλογα πάντα με τις εκάστοτε διακυμάνσεις του αφορολόγητου ορίου, ώστε να μην πληρώνουν φόρους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα βάρη να μετακυλίονται στους πλέον ευάλωτους και οι συνήθεις ύποπτοι να ξεφεύγουν διογκώνοντας περισσότερο την παραοικονομία.
Ενδεικτική του κυβερνητικού προβληματισμού στο θέμα είναι η δήλωση Τσακαλώτου στην Αυγή. Συγκεκριμένα ο υπουργός άφησε ανοικτό το να μην υπάρξει μείωση του αφορολογήτου λέγοντας: «Όσο για το αφορολόγητο, έχουμε αποδείξει, όπως και με τις συντάξεις, ότι, όταν λέμε «κάθε πράγμα στην ώρα του», αυτό δεν σημαίνει υπεκφυγή αλλά σοβαρότητα και σχεδιασμό».
Την ίδια ώρα, όπως προκύπτει από την εγκύκλιο προετοιμασίας του νέου Μεσοπρόθεσμου της περιόδου 2020-2023, το οποίο θα σταλεί εντός του Απριλίου στις Βρυξέλλες, το νέο πλαίσιο, ενσωματώνει δύο σενάρια για το 2020: Στο σενάριο βάσης περιλαμβάνεται η μείωση στο αφορολόγητο για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες ενώ στο εναλλακτικό, που θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, απουσιάζει η περικοπή.
Το θετικό από το μεσοπρόθεσμο είναι ότι σε απόλυτα μεγέθη η χώρα θα γίνει πλουσιότερη το 2020, αφού το ΑΕΠ θα κινηθεί ανοδικά ξεπερνώντας τα 200 δισ. ευρώ από 195,924 δισ ευρώ το 2019. Συνεπώς εκτιμάται ότι υπάρχουν τα περιθώρια για διεκδικήσεις.
Κι ενώ ο χρόνος τρέχει, το οικονομικό επιτελείο ψάχνει να βρει "έξυπνους" τρόπους ώστε να ξεπεράσει τον σκόπελο του αφορολόγητου. Θα μπορούσε δηλαδή να προβεί στις αναγκαίες φοροπαρεμβάσεις που θα καθιστούσαν δικαιότερη τη φορολογία όπως για παράδειγμα να μην θεωρούνται ως «τεκμήριο» τα παιδιά ή να εκπίπτουν ιατρικές δαπάνες ή δαπάνες για παιδικούς σταθμούς. Το σίγουρο είναι ότι το θέμα είναι κρίσιμο κι απαιτεί διεξοδική μελέτη και αποτελεσματικές λύσεις που να υπερβαίνουν τις πολιτικές σκοπιμότητες.
Υπενθυμίζεται πως για τον άγαμο, το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί από την 1η Ιανουαρίου 2020 από τα 8.636 ευρώ, στα 5.685 ευρώ και ακολούθως θα μειωθεί η έκπτωση φόρου από τα 1.900 ευρώ στα 1.250 ευρώ. Για τον έγγαμο με ένα παιδί η έκπτωση φόρου θα μειωθεί από τα 1.950 ευρώ στα 1.300, ενώ για τον έγγαμο με δύο παιδιά η μείωση του φόρου θα περιοριστεί από τα 2.000 ευρώ στα 1.350 ευρώ. Τέλος, για φορολογούμενους με τρία παιδιά και άνω η έκπτωση φόρου θα συρρικνωθεί από τα 2.100 ευρώ στα 1.450 ευρώ.