Σε αρκετά προχωρημένο σημείο βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες του Σin, οι συζητήσεις των ελληνικών αρχών με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για μια σημαντική αναδιάρθρωση του διαπραγματεύσιμου στην αγορά χρέους. Στόχος είναι να αυξηθεί θεαματικά η ρευστότητα στις συναλλαγές επί κρατικών τίτλων, που σήμερα αποτελούν ασήμαντο κλάσμα των συναλλαγών πριν από τον αποκλεισμό της χώρας από την αγορά, το 2010.
Όπως εξηγούν στο Σin αρμόδιες πηγές που παρακολουθούν τη σχετική διαπραγμάτευση με τον ESM, η ιδέα μιας δραστικής αναδιάρθρωσης των ομολόγων του PSI, μέσω μιας άσκησης διαχείρισης παθητικού (liability management exercise) έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων σε τεχνικό επίπεδο με το Μηχανισμού του Λουξεμβούργου και αντιμετωπίζεται θετικά από τα στελέχη του, στο πλαίσιο της προσπάθειας για την επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα του δανεισμού από τις αγορές.
«Είναι ευτύχημα ότι οι 20 σειρές ομολόγων που είχαν εκδοθεί στο πλαίσιο του PSI, το 2012, παραμένουν στα χέρια ιδιωτών, παρά το γεγονός ότι είχε συζητηθεί παλαιότερα η επαναγορά τους, με σκοπό την ελάφρυνση του χρέους. Αυτές οι σειρές ομολόγων, μπορούν να γίνουν η βάση για να δημιουργηθεί μια υγιής αγορά τίτλων με ικανοποιητική ρευστότητα», αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Η συζητούμενη στο παρασκήνιο άσκηση διαχείρισης παθητικού δεν αποτελεί νέα ιδέα: έχει βρεθεί στο επίκεντρο συζητήσεων των αναλυτών ήδη λίγο καιρό μετά την ολοκλήρωση του PSI και αναπτύχθηκε αρκετά διεξοδικά από την Μιράντα Ξαφά και τον Κρίστιαν Κοπφ, σε ανάλυση που είχαν δημοσιοποιήσει τον Δεκέμβριο του 2013 (ECMI Policy Brief, Δεκέμβριος 2013: “A proper yield curve for Greece to kick-start financial intermediation”).
Όπως αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο των συζητήσεων με τους δανειστές, έχει προταθεί να γίνει μια ανταλλαγή των 20 σειρών ομολόγων που εκδόθηκαν για το PSI και η σημερινή τους ονομαστική αξία ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ, με τέσσερις ή πέντε νέες σειρές τίτλων, οι λήξεις των οποίων θα αρχίζουν από τα μέσα της επόμενης δεκαετίας.
Το πρόβλημα της ρευστότητας
Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά το μείζον πρόβλημα της έλλειψης βάθους και ρευστότητας στην αγορά των κρατικών ομολόγων, που είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της «δυσκαμψίας» των τίτλων που εκδόθηκαν με το PSI. Σήμερα, για να κάνει ένας επενδυτής συναλλαγές σε αυτούς τους τίτλους πρέπει να προχωρήσει σε αγοραπωλησίες και των 20 σειρών ομολόγων, αφού δεν υπάρχει δυνατότητα ξεχωριστής διαπραγμάτευσης για κάθε σειρά.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι συναλλαγές έχουν μεγάλο βαθμό τεχνικής δυσκολίας και δημιουργείται μεγάλη μεταβλητότητα τιμών και αποδόσεων, που αποθαρρύνει συντηρητικά χαρτοφυλάκια να πλησιάσουν την ελληνική αγορά ομολόγων.
Έτσι, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά αρμόδιες πηγές, καταλήγουμε στο φαινόμενο να προκαλούνται μεγάλες διακυμάνσεις με ασήμαντα –για την αγορά ομολόγων- ποσά συναλλαγών, ενώ όλοι οι παράγοντες της αγοράς γνωρίζουν ότι οι τιμές και αποδόσεις των ελληνικών τίτλων, που μνημονεύονται στα καθημερινά δημοσιεύματα και σε συζητήσεις έχουν πολύ χαμηλό βαθμό αξιοπιστίας, αφού η δευτερογενής αγορά των ελληνικών ομολόγων αποτελεί «σκιά» του παλιού εαυτού της, όσο παραμένει τόσο μικρή η συναλλακτική δραστηριότητα.
Με την ομαδοποίηση των 20 σειρών σε τέσσερις ή πέντε νέες, που θα διαπραγματεύονται ξεχωριστά, η Ελλάδα θα αποκτήσει μια «κανονική» καμπύλη μακροπρόθεσμων επιτοκίων και η αγορά θα έχει αυξημένο βάθος, ώστε να περάσει στα «ραντάρ» περισσότερων διαχειριστών κεφαλαίων σταθερού εισοδήματος της διεθνούς αγοράς και, αργότερα, να διευκολυνθεί η έκδοση μακροπρόθεσμων τίτλων (7ετή, 10ετή κ.ο.κ.).
Η «τρικλοποδιά» Σόιμπλε
Στο βασικό ερώτημα «πότε θα υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο», η απάντηση αρμόδιων πηγών έχει δύο σκέλη:
1. Στις 15 Ιουνίου χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία για να ανάψει «πράσινο φως» στην υλοποίηση του, επειδή η Γερμανία επέμεινε, όπως έχει τονίσει κατ’ επανάληψη το Σin, να εισαγάγει «θολές» παραμέτρους στην εφαρμογή του σπουδαιότερου μεσοπρόθεσμου μέτρου ελάφρυνσης του χρέους. Αντί να αναφερθεί στην ανακοίνωση του Eurogroup ότι η περίοδος χάριτος των δανείων του EFSF θα παραταθεί για 15 χρόνια (δηλαδή, θα αρχίσουν οι πληρωμές τόκων από το 2038), έγινε αναφορά σε «0-15 χρόνια», ώστε να αποφευχθούν πολιτικές «φασαρίες» στην Γερμανία. Εκ του γεγονότος αυτού, «πάγωσε» η εφαρμογή του σχεδίου για τα ομόλογα του PSI, αφού η ανταλλαγή χρέους δεν μπορεί να προχωρήσει, αν οι επενδυτές δεν έχουν τη βεβαιότητα ότι η Ελλάδα θα αποφύγει τις μεγάλες πληρωμές τόκων για τα δάνεια του EFSF, την επόμενη δεκαετία (με τα σημερινά δεδομένα, το «βουνό» των τόκων εμφανίζεται από το 2023 και μετά, κάτι που σημαίνει ότι θεωρητικά υπάρχει ο κίνδυνος χρεοκοπίας της χώρας κατά την περίοδο των λήξεων των ομολόγων του PSI).
2. Όμως, η αναβολή της 15ης Ιουνίου δεν αποθαρρύνει την ελληνική κυβέρνηση, καθώς όλοι όσοι γνωρίζουν πώς να διαβάζουν τις ανακοινώσεις του Eurogroup καταλαβαίνουν ότι η παράταση της περιόδου χάριτος για 15 χρόνια είναι κατ’ ουσία «κλειδωμένη» και θα εγκριθεί τυπικά μετά τις γερμανικές εκλογές και την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος. Όπως αναφέρει αρμόδια πηγή, από τη στιγμή που το Eurogroup αποδέχθηκε το μειωμένο στο 2% (αντί του 2,6%) στόχο για τα πρωτογενή πλεονάσματα ως το 2060, η εξίσωση του χρέους δεν μπορεί να λύνεται χωρίς μια παράταση της περιόδου χάριτος των δανείων του EFSF κατά 13-15 χρόνια. Άλλωστε, και ο Ντέκλαν Κοστέλο της Κομισιόν δήλωσε ευθέως πρόσφατα (στο συνέδριο του “Economist”) ότι η Ελλάδα θα αρχίσει να πληρώνει τόκους από το 2038. Με αυτά τα δεδομένα, απομένει μόνο η τυπική έγκριση του μέτρου από το Eurogroup, που θα είναι πολιτικά εφικτό να δοθεί μετά τις γερμανικές εκλογές, ώστε να προχωρήσει και η υλοποίηση του σχεδίου που θα αλλάξει το πρόσωπο της ελληνικής αγοράς ομολόγων και θα ανοίξει το δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα του δανεισμού από ιδιώτες επενδυτές μέσα στο 2018.