Σε δυσμενή θέση στις διαπραγματεύσεις για τη... στοιχειωμένη δεύτερη αξιολόγηση από τους Θεσμούς φέρνει την κυβέρνηση η αδυναμία της να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με την τελευταία αναθεώρηση του μνημονίου για τη σταδιακή εξόφληση των -φανερών και κρυφών...- ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης.
Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών εκφράζονται φόβοι ότι θα «πατήσει» και πάλι σε μια πολύ σχολαστική εξέταση των ελληνικών προσπαθειών για... πλοήγηση στον ωκεανό των ληξιπρόθεσμων οφειλών, όπως είχε κάνει και τον Οκτώβριο, ώστε να εγκαλέσει την ελληνική πλευρά ότι παραμένει ασυνεπής στην εκπλήρωση των δεσμεύσεών της και να προκαλέσει νέες εμπλοκές στις διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ελεγκτές των τεχνικών κλιμακίων των Θεσμών έχουν εντολές να ελέγξουν τη διαδικασία εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων, εστιάζοντας όχι μόνο στις «φανερές» υποχρεώσεις του κράτους και των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που αφορούν την παροχή αγαθών και υπηρεσιών από ιδιώτες προμηθευτές, αλλά και στις «κρυφές» υποχρεώσεις, που αφορούν εκκρεμείς επιστροφές φόρων (κυρίως ΦΠΑ) και καθυστερούμενες συντάξεις και λοιπές παροχές (εφάπαξ, μερίσματα) προς συνταξιούχους.
Το αναθεωρημένο μνημόνιο
Η παλαιά συζήτηση με τους Θεσμούς για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, η οποία αποτελούσε στόχο ήδη από το πρώτο μνημόνιο, πήρε νέα τροπή κατά τη συζήτηση για την πρώτη αξιολόγηση, καθώς στο αναθεωρημένο μνημόνιο που συντάχθηκε μετά τη διαπραγμάτευση αυτή προστέθηκε ένας νέος όρος-κλειδί: «Οι αρχές», ανέφερε το κείμενο, «θα εκκαθαρίσουν το εκκρεμές απόθεμα καθυστερούμενων οφειλών, περιλαμβανομένων των υποχρεώσεων για επιστροφές φόρων και συνταξιοδοτικές απαιτήσεις, κάνοντας χρήση των χρηματοδοτικών πόρων του προγράμματος, που προορίζονται για το σκοπό αυτό».
Σε αυτή ακριβώς τη συμφωνία βασίσθηκαν λίγο αργότερα οι Θεσμοί, για να υπολογίσουν με εντελώς διαφορετικό τρόπο από το υπουργείο Οικονομικών τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και να τις ανεβάσουν αρκετά δισεκατομμύρια πάνω από τα ποσά που δημοσιεύει σε μηνιαία βάση το ΥΠΟΙΚ.
Τον Οκτώβριο προκάλεσε αίσθηση ο πίνακας που κατήρτισαν οι Θεσμοί, όπου υπολόγισαν τις «κρυφές» οφειλές στο επίπεδο των 3,2 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να «φουσκώσει» ο συνολικός λογαριασμός των ληξιπρόθεσμων από τα 6,3 στα 9,5 δισ. ευρώ.
Ακόμη και σήμερα, το υπουργείο Οικονομικών εξακολουθεί να μην καταγράφει αυτές τις «αφανείς» ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στα στοιχεία που δημοσιεύει, επικαλούμενο τεχνικές αδυναμίες. Τα τελευταία στοιχεία, για τον Νοέμβριο, έδειξαν σημαντική μείωση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, κατά 727 εκατ. ευρώ και υποχώρησή τους στα 5,6 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το ποσό, όμως, δεν περιλαμβάνονται «κολλημένες» επιστροφές φόρων, που εκτιμάται ότι πλησιάζουν τα 940 εκατ. ευρώ, όπως και οι υποχρεώσεις για συντάξεις και άλλες παροχές, που υπολογίζεται ότι είναι της τάξεως των 2 δισ. ευρώ.
Έλεγχος και... τιμωρία
Οι Θεσμοί θα ελέγξουν τώρα όχι μόνο το ακριβώς ύψος αυτών των αφανών υποχρεώσεων, αλλά αν αυτές μειώνονται σταδιακά, με αναλογική αξιοποίηση των κονδυλίων που έχουν ήδη εκταμιευθεί από την πρώτη και μεγάλη δόση του προγράμματος. Επιπλέον, θα πρέπει να συζητήσουν με την κυβέρνηση άλλη μια αναθεώρηση του στόχου για την πλήρη εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, αφού και μόνο από την καθυστέρηση στη δεύτερη αξιολόγηση θεωρείται βέβαιο ότι η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει να είναι συνεπής με τη δέσμευση που ανέλαβε για πλήρη εκκαθάριση ως το τέλος Ιουνίου 2017.
Άλλωστε, και στις δύο κατηγορίες «αφανών» ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν καταφέρει να βελτιώσουν σημαντικά τις επιδόσεις τους. Οι μεν μηχανισμοί του υπουργείου Οικονομικών εξακολουθούν να καθυστερούν απελπιστικά τις επιστροφές φόρων στις επιχειρήσεις, ενώ και τα ασφαλιστικά ταμεία, που τέθηκαν πλέον υπό την «ομπρέλα» του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) επίσης εμφανίζουν πολύμηνες καθυστερήσεις στις νέες συντάξεις.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείο Εργασίας, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, μετέθεσε στο τέλος του 2017 το στόχο για την έκδοση όλων των συντάξεων που εκκρεμούν, ενώ επίσης ως τέλος του έτους υπολογίζεται ότι θα συνολικά 28.800 εφάπαξ και μερίσματα που εκκρεμούν.
Όλα αυτά τα προβλήματα και οι ασυνέπειες της ελληνικής πλευράς αναμένεται να καταγραφούν λεπτομερώς από τους τεχνοκράτες των Θεσμών, οι οποίοι θα στείλουν την αναφορά τους στο Euro Working Group, το οποίο θα συνεδριάσει στις 12 του μήνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το κρισιμότερο στοιχείο που περιμένει το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών για να... επιτεθεί, έχοντας ήδη θέσει θέμα για το έκτακτο βοήθημα στους συνταξιούχους, είναι αν η κυβέρνηση αξιοποιεί πλήρως τα αναλογούντα κονδύλια από τις δόσεις για την εξόφληση και των «αφανών» υποχρεώσεων, ή αν καταγράφονται σοβαρές υστερήσεις.
Κάτι τέτοιο θα έδινε αφορμή στη γερμανική πλευρά να υποστηρίξει ότι η κυβέρνηση μεριμνά για μη προβλεπόμενες από το πρόγραμμα πληρωμές βοηθημάτων στους συνταξιούχους, τη στιγμή που αμελεί την ανειλημμένη υποχρέωση για εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Αν το Βερολίνο επιλέξει αυτή την οδό για νέα επίθεση στην Αθήνα, εκφράζονται φόβοι ότι θα σημειωθεί νέα σοβαρή εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση.