Για την επίδραση της συμμετοχής των ασθενών στη διαμόρφωση της πολιτικής της υγείας, μίλησε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κύπρου, κ. Νίκος Αναστασιάδης στην εκδήλωση για την Ευρωπαϊκή Ημέρα των Δικαιωμάτων των Ασθενών. Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιωμάτων των Ασθενών που καθιερώθηκε να εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Απριλίου από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ενεργών Πολιτών σε συνεργασία με φορείς ασθενών και οργανώσεων πολιτών, ο πρόεδρος τόνισε ότι η θέσπιση Νόμου, ο οποίος προνοεί για τη διαδικασία διαβούλευσης κρατικών και άλλων υπηρεσιών με οργανωμένα σύνολα ασθενών, σε θέματα που αφορούν τους ασθενείς και που στόχο έχουν τη χάραξη από το κράτος νέων ή την τροποποίηση και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων νομοθεσιών ή/και πολιτικών που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την υγεία τους, συνιστά αναγνώριση και απόλυτη δικαίωση των διαχρονικά μεγάλων και δύσκολων αγώνων και της ανεκτίμητης προσφοράς τους στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας.
Το σημαντικό και καινοτόμο αυτό νομοθέτημα, σύμφωνα με τον κ. Αναστασιάδη, αποτελεί το δόκιμο αποτέλεσμα της ώριμης εξέλιξης του κινήματος των ασθενών. Ένα κίνημα, με ενεργό εμπλοκή στα τεκταινόμενα της υγείας με ιδιαίτερη προσφορά προς τους χρόνιους πάσχοντες, καθώς αναπτύσσει υπηρεσίες, πολλές φορές καινοτόμες, προς όφελος των ασθενών και διεκδικεί τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. «Μετά από δεκαετίες προσφοράς, οι ασθενείς αποκτούν, μέσα από τη νομοθεσία αυτή, επίσημη φωνή στη διαβούλευση και ενισχύονται τα δικαιώματά τους. Λαμβάνουν μέρος σε αποφάσεις και καθίστανται ισότιμοι εταίροι με την πολιτεία, ούτως ώστε, μακριά πλέον από θεωρητικές διακηρύξεις, πολιτεία και φορείς ασθενών να σχεδιάζουμε από κοινού και συνεργικά πραγματικά σύγχρονες και πρωτίστως ανθρωποκεντρικές πολιτικές» είπε ο πρόεδρος.
Αυτές οι νομοθετικές οδοί ενισχύουν πιο αποτελεσματικά τον ρόλο των ασθενών και τους δίνουν τη δυνατότητα να στηρίξουν εποικοδομητικά τη δημόσια υγεία και κατ’ επέκταση την ευρύτερη προσπάθεια μεταρρύθμισης του τομέα της υγείας. Ο Νόμος αποτελεί εξάλλου δικλείδα ενίσχυσης του έργου της οργανωμένης πολιτείας για την εγγύηση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας, αλλά και της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, αλλά και πολύτιμο μέσο διαφύλαξης των δημόσιων υγειονομικών συστημάτων σε περιόδους δοκιμασίας, συνεπεία πολλών παραγόντων και κυρίως οικονομικών δυσχερειών, με παράδειγμα την πρόσφατη παγκόσμια, ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση κυπριακή ιστορία.
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι η ουσιαστική και πλήρης προστασία των ασθενών και των δικαιωμάτων τους, ουδόλως θα μπορούσε να διαφυλαχθεί μέσα από τις μέχρι πρότινος δομές ενός συστήματος υγείας, το οποίο για χρόνια τώρα προσέφερε δυσκολία πρόσβασης στη διάγνωση και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ένα σύστημα που υποστήριζε δυστυχώς πολύμορφες ανισότητες, μεγάλη ανεπάρκεια και συνεπώς αναποτελεσματικότητα.
Το μέχρι πρότινος σύστημα, όπως είπε, δεν διασφάλιζε την καθολική πρόσβαση του πληθυσμού, ανεξαρτήτως εισοδημάτων και κοινωνικών κριτηρίων ή κατάστασης υγείας, σε ασφαλείς, υψηλής ποιότητας και αποτελεσματικές, άνευ εμποδίων και ατέρμονης γραφειοκρατίας, υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης –ένα αναφαίρετο, βασικό ανθρώπινο δικαίωμα κατοχυρωμένο εδώ και δεκαετίες από πληθώρα διεθνών συμβάσεων.
Κυριότερο χαρακτηριστικό της μέχρι σήμερα δυσλειτουργίας και τούτο, παρά την αξιόλογη εμπειρογνωμοσύνη που διαθέτει η μεγάλη πλειοψηφία των επαγγελματιών υγείας στην Κύπρο και τις φιλότιμες προσπάθειες ολόκληρου του προσωπικού των κρατικών υπηρεσιών υγείας, είναι οι πολλές και πολυδιάστατες αγκυλώσεις και στρεβλώσεις που συνεχώς αποδυναμώνουν τη δυναμική των δημόσιων νοσηλευτηρίων, με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η πολιτεία, όπως τόνισε, αναγνώρισε πλήρως τη καθημερινή ταλαιπωρία στην οποία οδηγούντο οι ασθενείς και οι πολίτες της στην προσπάθειά τους για πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, συνεπεία της βραδύτητας και της αδυναμίας ανάπτυξης και υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών, όπως αρμόζει σε νοσοκομεία που ακολουθούν σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το μήνυμα της Κυβέρνησης τόσο της προηγούμενης όσο και πολύ έντονα της τρέχουσας πενταετίας είναι σαφές, καθαρό και πρωτίστως ειλικρινές: για την Κυβέρνηση δεν υπάρχει περιθώριο αποδοχής ή συνέχισης μιας τέτοιας κοινωνικά απαράδεκτης κατάστασης που πλέον έφτασε στο σημείο να ελλοχεύει τον κίνδυνο η υγεία και η κοινωνική πρόνοια να καταστούν από κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα, σε εμπόρευμα.
«Δεν νοείται σήμερα η Κύπρος και δεν θα επιτρέψει η παρούσα Κυβέρνηση σε μια ώριμη ευρωπαϊκή δημοκρατία το δικαίωμα στην υγεία να καθίσταται προϊόν για λίγους. Ο Κύπριος πολίτης, όπως κάθε Ευρωπαίος πολίτης, δικαιούται να απολαμβάνει ένα αλληλέγγυο, καθολικό σύστημα υγείας και σε αυτόν τον στόχο έχουμε επικεντρώσει όλες μας τις ενέργειες» είπε ο κ. Αναστασιάδης και συμπλήρωσε «Ως Κυβέρνηση πήραμε τη μεγάλη ευθύνη στους ώμους μας και δώσαμε μια δύσκολη μάχη τα τελευταία πέντε χρόνια που ευτυχώς με την απόλυτη συνεργασία όλων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων τελεσφόρησε και θα είναι προς όφελος των πολιτών.
Σε αυτή την κατεύθυνση θα συνεχίσουμε και την τρέχουσα πενταετία με σύνεση, συναίνεση και συνεργασία με όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της χώρας».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο έχει ήδη τροχοδρομηθεί η ριζική μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας, τόσο με την ψήφιση τριών σημαντικών νομοσχεδίων που αφορούν στο ΓεΣΥ, την αυτονόμηση των κρατικών νοσηλευτηρίων και την ολοκλήρωση ενός χρονοδιαγράμματος για την υλοποίησή τους, αλλά και με την προώθηση άλλων νομοσχεδίων, δράσεων και ενεργειών που θα καλύψουν όλους τους άλλους πυλώνες της μεταρρύθμισης του τομέα της υγείας, όπως ορίζουν οι σύγχρονες πρακτικές της Ευρώπης και οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Επίσης, δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, προωθήθηκε και ολοκληρώθηκε το λογισμικό του ηλεκτρονικού αρχείου του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας και εγκρίθηκε η οικονομική στήριξη για ενίσχυση που προσωπικού και των δραστηριοτήτων του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας. Ενώ, ολοκληρώθηκαν, και αναμένεται σύντομα η κατάθεση για συζήτηση και ψήφιση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, των νομοσχεδίων για την ηλεκτρονική υγεία, τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, καθώς και την εισαγωγή Πανεπιστημιακών Κλινικών στα κρατικά νοσηλευτήρια.
Όλα αυτά είναι σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες που θα επιτρέπουν την πρόσβαση στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη και την ελεύθερη διακίνηση και επιλογή παρόχων υγείας σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια. «Πρόκειται για μια νομοθεσία ιδιαίτερα επωφελή για τους σπάνιους πάσχοντες συνανθρώπους μας που ξεπερνούν τα 300 εκατομμύρια στον κόσμο, τα 30 εκατομμύρια στην Ευρώπη και τις 60,000 στην Κύπρο, αφού συμπεριλαμβάνει ειδική πρόνοια που εν μέρει προωθήσαμε και αφορά τον καθορισμό Εθνικών Κέντρων Αναφοράς και τη δημιουργία Ευρωπαϊκών Δικτύων Αναφοράς, κάτι που θα δώσει την πολύτιμη δυνατότητα ανταλλαγής εμπειρογνωμοσύνης και πόρων στον πολύ δύσκολο και απαιτητικό τομέα των σπάνιων νοσημάτων» τόνισε ο πρόεδρος.
Επιπλέον, το υπουργείο Υγείας θα προβεί σε μείωση των τιμών των φαρμάκων, καθώς και σε νομοθέτηση της ιατρικής χρήσης της κάνναβης.
Παράλληλα όπως είπε, η κυβέρνηση θα φροντίσει για τη διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής των παιδιών με ειδικές ανάγκες στην εκπαίδευση, μέσω της σχετικής νομοθεσίας, παρέχοντάς τους όλες τις ευκαιρίες για ισότιμη εκπαίδευση και αποκατάσταση, προκειμένου να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Αυτή τη χρόνια, εφαρμόζεται πιλοτικά, σε συνεργασία με την Παγκύπρια Συνομοσπονδία Ομοσπονδιών Συνδέσμων Γονέων Δημοτικής Εκπαίδευσης, πρόγραμμα παραχώρησης λεωφορείων σε παιδιά με σοβαρές κινητικές αναπηρίες που φοιτούν σε σχολεία της επαρχίας Λευκωσίας και τα οποία θα συμμετέχουν σε σχολικές δραστηριότητες εκτός της σχολικής μονάδας και εκδρομές. Πέραν αυτού, η τροποποίηση του περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμου του 1999 (113(I)/1999), η οποία συζητείται από την Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, θα εκσυγχρονίσει τον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης, διασφαλίζοντας ποιοτικές υπηρεσίες παιδείας προς τα παιδιά αυτά.
Επίσης, το υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μπήκε στο πρόγραμμα για τη σύνταξη της Πρώτης Εθνικής Στρατηγικής 2018-2028 που αφορά τα άτομα με Αναπηρία προκειμένου να διορθώσει παραλήψεις και αδυναμίες προηγούμενων ετών. Επιπρόσθετα, έχει συνταχθεί το Δεύτερο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία που αφορά την τριετή περίοδο 2018-2020, και εμπεριέχει συνολικά 86 ξεχωριστές δράσεις (46 συνεχιζόμενες και 40 νέες δράσεις), οι οποίες υλοποιούνται από τα Υπουργεία Εργασίας, Υγείας, Παιδείας, Μεταφορών, Εσωτερικών, Οικονομικών και Ενέργειας.
Τα κύρια αναμενόμενα αποτελέσματά των δράσεων αφορούν την προώθηση:
(α) της ανεξάρτητης διαβίωσης, της κοινωνικής ενσωμάτωσης, της κινητικότητας και κοινωνικής προστασίας των ατόμων με αναπηρίες, μέσω, για παράδειγμα, της πρόσληψης ειδικευόμενων φροντιστών που έχουν εκπαιδευτεί στα πλαίσια του Σχεδίου Κατάρτισης Ανέργων για την Παροχή Υποστηρικτικών Υπηρεσιών Φροντίδας προς Άτομα με Τετραπληγία ή Παραπληγία,
(β) της απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης ατόμων με αναπηρία, αλλά και ατόμων με χρόνιες παθήσεις, μέσω, για παράδειγμα, των αντίστοιχων Σχεδίων Παροχής Κινήτρων για Πρόσληψη Ατόμων με Αναπηρίες και Παροχής Κινήτρων για Πρόσληψη Ατόμων με Χρόνιες Παθήσεις.
(γ) των υπηρεσιών εκπαίδευσης,
(δ) της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις μεταφορές και στην πληροφόρηση,
(ε) της παροχής υπηρεσιών υγείας και αποκατάστασης, με ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στον τομέα της αποκατάστασης, έτσι ώστε να επιτευχθεί η κοινωνική και επαγγελματική ενσωμάτωση των ατόμων αυτών, και
(στ) της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης σε θέματα αναπηρίας.
Η Κύπρος δεν πρέπει να συνεχίσει να υστερεί έναντι των υπολοίπων εταίρων της, όπως είπε και στόχος της Κυβέρνησης είναι η προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών υγείας και ολιστικής διαχείρισης και κάλυψης των αναγκών των ασθενών, ανεξαρτήτως κριτηρίων. Γιατί ο καθένας έχει το δικαίωμα να λαμβάνει τέτοια φροντίδα που να είναι κατάλληλη για τις ανάγκες της υγείας του, στον χρόνο που τις έχει ανάγκη.
Τέλος, σημείωσε ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζοντας τη μεγάλη προσφορά της οργανωμένης κοινωνίας των ασθενών μέσα από την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, σε συνεδρία του ημερομηνίας 19 Δεκεμβρίου 2017, αποφάσισε τη διαμόρφωση μιας Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ασθενών που να θεσμοθετεί τον Συνήγορο του Ασθενή, προωθώντας και κατοχυρώνοντάς έτσι, στον μέγιστο βαθμό, τα δικαιώματα των ασθενών και την ικανοποίησή τους σε δίκαια, τεκμηριωμένα αιτήματα.
Εάν κάθε μεταρρύθμιση στα συστήματα υγείας έχει ως προτεραιότητα τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, την αποδοτική χρήση των πόρων και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, η επιταγή για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των ασθενών αποτελεί σίγουρα θετικό κοινωνικό πρόσημο και η Κυβέρνηση τέτοια προτεραιότητα έχει θέσει από την αρχή ανάληψης των καθηκόντων της το 2013 και το 2018.
