Παρότι οι τράπεζες μπήκαν με αρκετή ορμή στο 2022, σχεδιάζοντας μεγάλη αύξηση χορηγήσεων δανείων, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι πολύπλευρες οικονομικές του συνέπειες δημιουργούν τις τελευταίες εβδομάδες ένα «μούδιασμα» στη ζήτηση επιχειρηματικών δανείων και οδηγούν σε επιβράδυνση του ρυθμού των εκταμιεύσεων.
Όλο και περισσότερο, όπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, οι ελληνικές επιχειρήσεις, με εξαίρεση τις λίγες ισχυρές που εξακολουθούν να προωθούν μεγάλα project, περνούν σε κατάσταση άμυνας έναντι των νέων, αντίξοων συνθηκών, «παγώνοντας» προσωρινά τα επεκτατικά τους σχέδια, κάτι που βρίσκει αντανάκλαση στη ζήτηση επιχειρηματικών δανείων.
Οι επιχειρήσεις αρχίζουν να προετοιμάζονται για επιβράδυνση της ανάπτυξης τουλάχιστον για την περίοδο 2022 – 2023, αλλά και για συνεχή πίεση στα λειτουργικά κόστη, καθώς έχει γίνει σαφές ότι οι αυξήσεις στην ενέργεια και σε βασικά εμπορεύματα θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν τη λειτουργία τους για αρκετό καιρό ακόμη.
Αναπόφευκτη είναι, εξάλλου, σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού, και η πίεση για αυξήσεις των μισθών, καθώς μάλιστα μεγάλοι κλάδοι, όπως η γεωργία και ο τουρισμός δυσκολεύονται να βρουν το αναγκαίο για τη λειτουργία τους προσωπικό.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρουν τραπεζικές πηγές, η διάθεση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της χώρας για αύξηση της έκθεσης σε τραπεζικό δανεισμό έχει αρχίσει να περιορίζεται αισθητά. Άλλωστε, είναι λίγες οι επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας που μπορούν να «χτυπήσουν την πόρτα» των τραπεζών.
Όπως επισήμανε πρόσφατα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, «στην κορύφωση της κρίσης, μερικά χρόνια πριν, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων προς το σύνολο των δανείων για τις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων, είχε ανέλθει στα δυσθεώρητα επίπεδα του 60-65% περίπου. Μπορεί μεγάλο μέρος του χρέους αυτού να έχει μεταφερθεί πλέον εκτός τραπεζικού συστήματος, εντούτοις η δανειακή επιβάρυνση παραμένει, για εταιρείες πολλές εκ των οποίων είναι ακόμα σε λειτουργία». Αυτό σημαίνει ότι πολύ μεγάλος αριθμός ΜμΕ παραμένουν μέχρι σήμερα στη «μαύρη λίστα» του τραπεζικού συστήματος και αδυνατούν να βρουν πρόσβαση σε δανεισμό.
Δάνεια για λίγους και μεγάλους
Οι τράπεζες προσπαθούν να κρατήσουν το momentum της χορήγησης νέων δανείων που είχε καταγραφεί τους πρώτους μήνες του έτους, αλλά πλέον είναι σαφές ότι εστιάζουν κατά προτεραιότητα στη χρηματοδότηση μεγάλων project σε τομείς όπως η ενέργεια, τα δημόσια έργα, οι συμβάσεις παραχώρησης. Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας είναι πολύ μεγάλα και αμέσως έχουν σημαντική αντανάκλαση στους ισολογισμούς, έστω και αν τα επιτόκια είναι χαμηλά, ενώ ενέχουν χαμηλό βαθμό ρίσκου.
Επιπλέον, οι τράπεζες είναι πάντα διαθέσιμες να χρηματοδοτήσουν κάθε είδους ανάγκες των μεγάλων και καλών πελατών, σε βαθμό που οικονομικός διευθυντής γνωστού ομίλου να λέει σε κατ’ ιδίαν συζήτηση ότι… διώχνει τραπεζικά στελέχη που θέλουν να πουλήσουν δάνεια.
Καθώς οι χρηματοδοτήσεις δεν διαχέονται, όπως αναμενόταν πριν το ξέσπασμα του πολέμου, σε μεγάλο ποσοστό του επιχειρηματικού τομέα, αλλά κυκλοφορούν σε λίγους μεγάλους ομίλους και project, ο στόχος που είχε τεθεί από τις τραπεζικές διοικήσεις, για νέα δάνεια ακόμη και πάνω από 20 δισ. ευρώ μέσα στο 2022 έχει πλέον απομακρυνθεί από τον ορίζοντα.
Και αυτό παρότι μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους οι τράπεζες είχαν κάνει καλό «μπάσιμο» στις χορηγήσεις και κατάφεραν να διατηρήσουν τους ρυθμούς τους κατά το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου, όταν ακόμη δεν ήταν αρκετά σαφής η οικονομική επίδραση του πολέμου.
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσαν οι τράπεζες, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα α’ τριμήνου:
- Η Alpha Bank προχώρησε σε νέες εκταμιεύσεις 2,4 δισ., με καθαρή πιστωτική επέκταση (αφαιρούνται οι αποπληρωμές δανείων) ύψους 1 δισ. ευρώ. Η τράπεζα είχε προβλέψει ότι η δυναμική στην επέκταση του δανειακού χαρτοφυλακίου θα διατηρηθεί κατά τα επόμενα τρίμηνα, καθώς έχει ήδη εξασφαλίσει αναδοχές σε σημαντικά έργα χρηματοδότησης Μεγάλων Επιχειρήσεων, στους τομείς της ενέργειας, του τουρισμού και των υποδομών.
- Οι εκταμιεύσεις δανείων της Eurobank διαμορφώθηκαν σε 2,3δισ. και τα ενήμερα δάνεια σε επίπεδο ομίλου ενισχύθηκαν οργανικά κατά 0,4 δισ.
- Η Εθνική ανακοίνωσε αύξηση εκταμιεύσεων δανείων κατά 50% σε ετήσια βάση, με διαφορετικό μείγμα από τις άλλες τράπεζες, καθώς εκτός από την αύξηση των επιχειρηματικών δανείων κατά 52%, σημείωσε αύξηση κατά 41% στις χορηγήσεις λιανικής.
- Η παραγωγή νέων δανείων της Τρ. Πειραιώς έφθασε τα 1,7 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο και οδήγησε σε επέκταση των εξυπηρετούμενων δανείων κατά 0,3 δισ., με επιτάχυνση των δανειοδοτήσεων κατά το δεύτερο τρίμηνο, όπως ανέφερε η διοίκηση.