Τον μηχανισμό, μέσα από τον οποίο η έκθεση της Ελλάδας σε περιβαλλοντικό κίνδυνο μπορεί να μειώσει τη βαθμολογία της από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης και να οδηγήσει σε υψηλότερα κόστη δανεισμού σκιαγραφεί σημερινή ανάλυση του οίκου Moody's, που χαρακτηρίζει τη χώρα ως ευάλωτη στους κινδύνους που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ημερών.
Η Ελλάδα έχει κατηγοριοποιηθεί ήδη από τον Μάιο από τη Moody's ανάμεσα στις χώρες που αντιμετωπίζουν κλιματικό ρίσκο, στις οποίες συγκαταλέγονται τα τρίτα τέταρτα των 144 κρατών που παρακολουθεί ο οίκος αξιολόγησης. Η αξιολόγηση του κλιματικού ρίσκου που αντιμετωπίζει μια χώρα έχει γίνει πλέον ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις βαθμολογίες που αποδίδονται στο δημόσιο χρέος. Το θέμα αποτελεί βασική προτεραιότητα πλέον για τους οίκους αξιολόγησης, σε τέτοιο βαθμό ώστε, για παράδειγμα, η Moody's να εξαγοράσει πρόσφατα την κορυφαία εταιρεία αξιολόγησης περιβαλλοντικών κινδύνων, την RMS.
Όπως έχει εξηγήσει ο αντιπρόεδρος της Moody's, Στέφεν Ντικ, οι επαναλαμβανόμενες σε μεγάλες χρονικές περιόδους φυσικές καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, μπορεί να επιβαρύνουν τις επενδύσεις, την παραγωγικότητα και την οικονομική ισχύ των κρατών, αποδυναμώνοντας το πιστωτικό προφίλ τους.
Στην ανάλυση -αποτίμηση της ζημιάς που προκάλεσαν οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, η Moody's διακρίνει έναν άμεσο και έναν μακροπρόθεσμο κίνδυνο για την ελληνική οικονομία:
- Βραχυπρόθεσμα, θα μπορούσε να υπάρξει ένα αρνητικό πιστωτικό γεγονός, δηλαδή ένα γεγονός που θα επιβάρυνε την πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας, εάν οι πυρκαγιές προκαλούσαν προβλήματα στον τουρισμό. Όπως σημειώνει, η διαταραχή που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές, μεταξύ άλλων με διακοπές ρεύματος και νερού, κακή ποιότητα του αέρα και κλείσιμο δρόμων είναι πιθανό να επηρεάσει τον τουρισμό.
- Μακροπρόθεσμα, η οικονομία της Ελλάδας θα επηρεασθεί από περιβαλλοντικού κινδύνους, οι οποίοι οδηγουν τη Moody's να δίνει μέτρια αρνητική βαθμολογία στη χώρα, σε ό,τι αφορά την κατάταξή της με βάση τον περιβαλλοντικό κίνδυνο. Τα αίτια των τελευταίων πυρκαγιών δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί, όμως ο οίκος τονίζει ότι η Νότια Ευρώπη γνώρισε το χειρότερο κύμα καύσωνα εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες και σημειώθηκαν στην Ελλάδα θερμοκρασίες έως και 45 βαθμών Κελσίου. Αυτό το γεγονός, εξηγεί, ερμηνεύεται με βάση και την τελευταία έκθεση της διακυβερνητικής επιστημονικής επιτροπής του ΟΗΕ, όπου εκτιμήθηκε ότι τα κύματα καύσωνα θα είναι συχνότερα στο μέλλον και θα εκδηλώνονται κάθε δεκαετία και όχι κάθε 50 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να αποδυναμωθεί η τουριστική βιομηχανία της χώρας, αλλά και να επηρεασθούν αρνητικά οι αξίες των ακινήτων, κάτι που, με τη σειρά του, θα μειώσει τα έσοδα του προϋπολογισμού από φόρους στα ακίνητα.
Πάντως, το άμεσο οικονομικό κόστος από τις πυρκαγιές είναι διαχειρίσιμο, όπως εκτιμά η Moody's. Τα μέτρα στήριξης των πληγέντων, αποκατάστασης καταστροφών και ανοικοδόμησης κατοικιών και επαγγελματικών ακινήτων θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό με δαπάνες 500 εκατ. ευρώ (0,3% του ΑΕΠ). Σε αυτή τη δαπάνη θα προστεθούν και άλλα κόστη που σχετίζονται με την πυρόσβεση, συμπεριλαμβανομένης της μίσθωσης ειδικών αεροσκαφών, ενώ θα απαιτηθεί να αναβαθμίσει η κυβέρνηση τον εξοπλισμό πυρόσβεσης και τις δομές πολιτικής προστασίας. Με δεδομένο ότι η Ελλάδα έχει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης -μόλις πρόσφατα εγκρίθηκε η εκταμίευση 4 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης- ο οίκος εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός μπορεί να αντέξει αυτές τις επιβαρύνσεις.
Όσον αφορά το συνολικό κόστος για την οικονομία από τις φετινές πυρκαγιές, η Moody's τονίζει ότι πρόκειται για τις χειρότερες πυρκαγιές των τελευταίων δεκαετιών. Δεν προχωρά σε υπολογισμούς, αλλά σημειώνει ότι οι πιο καταστροφικές, έως τώρα, πυρκαγιές ήταν αυτές του 2007, που είχαν προκαλέσει συνολικά ζημιά της τάξεως των 3 δισ. ευρώ.
