Ένα μοντέλο που έχει εφαρμοσθεί στο Πακιστάν προτείνουν οι Έλληνες τραπεζίτες να υιοθετηθεί και στην Ελλάδα: η επιβολή φόρου στις αναλήψεις μετρητών προορίζεται να συμβάλλει στη μείωση της παραοικονομίας, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα μόνιμο μέτρο περιορισμού της κίνησης κεφαλαίων, που οι τραπεζίτες θέλουν να ισχύσει στην εποχή μετά την επίσημη κατάργηση των capital control, ώστε να αποτραπούν φαινόμενα αποθησαύρισης μετρητών, που θα πλήξουν τη σταθερότητα του συστήματος.
Για φόρο στις αναλήψεις μετρητών είχε μιλήσει, ως υπουργός Οικονομικών, ο Γιάνης Βαρουφάκης, αλλά είχε σπεύσει να ανακαλέσει τη δήλωσή του, υπό το βάρος των αντιδράσεων. Στο διεθνή χώρο, το μοναδικό παράδειγμα εφαρμογής τέτοιου μέτρου έρχεται από το μακρινό (και φτωχό...) Πακιστάν.
Στο Πακιστάν επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 0,3% στις αναλήψεις μετρητών για ποσά πάνω από 50.000 ρουπίες (περίπου 480 δολάρια). Στην πράξη, ο φόρος επηρεάζει ελάχιστους, αφού το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στη χώρα είναι της τάξεως των 1.100 δολαρίων ετησίως και σπανίως οι καταθέτες αποσύρουν τόσο μεγάλα ποσά μετρητών.
Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών έχει προτείνει στην κυβέρνηση, ως μέτρο που θα ενισχύσει τις συναλλαγές με κάρτες και ηλεκτρονικές συναλλαγές, δημιουργώντας ένα νέο κόστος στις συναλλαγές με μετρητά. Δεν έχει γίνει γνωστό, όμως, από ποιο ποσό ανάληψης και πάνω προτείνεται από τις τράπεζες να επιβληθεί ο νέος φόρος.
Η πρόταση αυτή μπορεί να κατατέθηκε στο πλαίσιο του διαλόγου για τις ηλεκτρονικές πληρωμές, δεν είναι όμως άσχετη με τις εξελίξεις σχετικά με τη σταδιακή άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, που οι Θεσμοί των δανειστών θέλουν να επιταχυνθεί, στη βάση προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος.
Η μεγάλη πηγή ανησυχίας ενόψει της άρσης των περιορισμών είναι το ενδεχόμενο να αρχίσουν και πάλι, ιδιαίτερα αν υπάρξουν συνθήκες αβεβαιότητας, να αποθησαυρίζουν μετρητά οι Έλληνες καταθέτες, όπως συνέβη σε μεγάλη έκταση πριν την επιβολή των περιορισμών, με αποτέλεσμα να μετακινηθούν σε στρώματα και σεντούκια περισσότερα από 20 δισ. ευρώ.
Ουσιαστικά, οι τραπεζίτες εισηγούνται την επιβολή ενός πρωτοφανούς στην ευρωζώνη μέτρου που θα ισοδυναμεί με μόνιμο περιορισμό της κίνησης κεφαλαίων, ώστε να διασφαλίσουν ότι ενδεχόμενες εκροές μετρητών από τις τράπεζες δεν θα φθάσουν στο σημείο να απειλήσουν τη σταθερότητα του συστήματος.
Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πως το πολιτικό κόστος μιας φορολόγησης των μετρητών, σε μια οικονομία μάλιστα με μεγάλη ιστορική αφοσίωση στην έννοια του «μετρητού», θα ήταν απαγορευτικά υψηλό, γι’ αυτό και είναι απίθανο να κάνει δεκτές τις προτάσεις των τραπεζιτών για φόρο στα μετρητά.
Σύμφωνα με πληροφορίες, προτιμότερο σενάριο για την κυβέρνηση είναι να παραμείνουν σε ισχύ για μεγαλύτερη περίοδο οι υφιστάμενοι περιορισμοί στις αναλήψεις μετρητών, για να προστατευθεί το τραπεζικό σύστημα και να ενθαρρυνθούν οι συναλλαγές με κάρτες, παρά να επιβληθεί ένας φόρος που θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία...
