Από τα 62 απειλούμενα είδη που βρίσκονται στους καταλόγους των ειδών που πρέπει με βάση το νόμο το δίκτυο Natura 2000 να προστατεύει στην Ελλάδα, μόνο 11, δηλαδή το 18% καλύπτονται πλήρως. Τα υπόλοιπα 51 είδη είναι όλα μερικώς καλυμμένα από το δίκτυο Natura 2000 με 52% κάλυψη κατά μέσο όρο.
To ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει τα στοιχεία μίας νέας σημαντικής μελέτης Ελλήνων επιστημόνων που δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι περιφέρειες της Κρήτης και της Πελοποννήσου έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό απειλούμενων ειδών, ενώ Κρήτη και περιφέρεια Νότιου Αιγαίου προσφέρουν την υψηλότερη κάλυψη για τα απειλούμενα είδη.
Ειδικότερα, στη μελέτη με τίτλο: «Το δίκτυο Natura 2000 και τα απειλούμενα είδη της Ελλάδας» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Biodiversity and Conservation, ύστερα από συνεργασία σημαντικών πανεπιστημίων και ιδρυμάτων, υπογραμμίζεται ότι 27 (6.4%) απειλούμενα είδη, δεν καλύπτονται καθόλου από τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, ενώ 46 (10.8%) καλύπτονται σε ποσοστό μικρότερο του 10%.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των επιστημόνων, η επέκταση του δικτύου Natura 2000 μόνο κατά 4.8%, είναι αρκετή για να έχουν όλα τα απειλούμενα είδη κάλυψη μεγαλύτερη του 10% από τις προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα.
Όπως δήλωσε ο καθηγητής και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Κώστας Τριάντης: «Η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κατάρρευση των οικοσυστημάτων, αποτελούν δυο από τις βασικότερες απειλές για την ανθρωπότητα στις επερχόμενες δεκαετίες. Η ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των φυσικών οικοσυστημάτων της χώρας μας αποτελεί εθνική πρόκληση και ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει εθνικό πλεονέκτημα».
Όπως τόνισε ο καθηγητής, «η εργασία μας καταδεικνύει όλα όσα έχουμε επιτύχει, αλλά και όσα πρέπει να βελτιώσουμε και μάλιστα άμεσα, σε σχέση με την προστασία των απειλούμενων ειδών της χώρας».
Σύμφωνα με την μελέτη, οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 καλύπτουν κατά 47.6% τα 424 απειλούμενα χερσαία και εσωτερικών υδάτων είδη της Ελλάδας.
Η κάλυψη που προσφέρουν οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 καλύπτουν τα απειλούμενα είδη σε μεγαλύτερο βαθμό, απ' ότι αν οι προστατευόμενες περιοχές τοποθετούνταν τυχαία στην Ελλάδα. Οι περιφέρειες της Κρήτης και της Πελοποννήσου έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό απειλούμενων ειδών (12.0% και 9.7% αντίστοιχα), ενώ οι περιφέρειες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και του Βόρειου Αιγαίου έχουν το μικρότερο ποσοστό απειλούμενων ειδών (5.5% και 4.9%) αντίστοιχα. Γενικά παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των απειλούμενων ειδών ανά περιφέρεια από το Βορρά προς το Νότο.
Οι περιφέρειες της Κρήτης και του Νοτίου Αιγαίου προσφέρουν την υψηλότερη κάλυψη για τα απειλούμενα είδη (με ποσοστό 62.3% και 54.3% αντίστοιχα), ενώ οι περιφέρειες της Δυτικής Ελλάδας και της Αττικής προσφέρουν το μικρότερο ποσοστό κάλυψης (29.4% και 18.6% αντίστοιχα).
Η περιφέρεια της Πελοποννήσου παρότι εμφανίζει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό απειλούμενων ειδών στην Ελλάδα, προσφέρει την τρίτη χαμηλότερη κάλυψη (30.6%). Μόλις 1.2% μεγαλύτερη κάλυψη από την περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας.
Όπως δήλωσε η κ. Σπηλιοπούλου από το ΕΛΚΕΘΕ και το Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ: «Οι προστατευόμενες περιοχές είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία παγκοσμίως για τη διατήρηση της ποικιλότητας των ζώων και των φυτών».
Σύμφωνα με την κ. Σπηλιοπούλου, «παρότι η συμβολή της Ελλάδα στην παγκόσμια βιοποικιλότητα είναι πολύ σημαντική, η εργασία μας αποτελεί την πρώτη απόπειρα αξιολόγησης του συνόλου των προστατευόμενων περιοχών στην χώρα μας σε σχέση με τα απειλούμενα είδη της χώρας».
«Αξιολογώντας τις περιοχές σε σχέση με το βαθμό που καλύπτουν τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, βρήκαμε ότι οι προστατευόμενες περιοχές καλύπτουν ένα σημαντικό ποσοστό ειδών αλλά όχι όλα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως πάνω από το 70% των ειδών αυτών εξαπλώνονται αποκλειστικά και μόνο στη χώρα μας και πουθενά αλλού», υπογράμμισε η κ. Σπηλιπούλου.
«Με την εργασία αυτή προσφέρουμε δεδομένα τα οποία μπορούν άμεσα να συμβάλλουν στη βελτίωση του δικτύου των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα και επομένως στη διατήρηση του τόσο σημαντικού και μοναδικού φυσικού πλούτου της χώρας μας», ανέφερε.
Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Τριάντη, «ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή. Με τον κ. Χατζηδάκη και την πρόεδρο του ΟΦΥΠΕΚΑ, την κ. Μαρία Παπαδοπούλου θέσαμε ισχυρά θεμέλια για έναν οργανισμό αντάξιο της μοναδικότητας της ελληνικής βιοποικιλότητας. Θέλω να ελπίζω πως θα συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση».
Τίτλος εργασίας: The Natura 2000 network and the threatened species of Greece - Το δίκτυο Νατούρα 2000 και τα απειλούμενα είδη της Ελλάδας
https://doi.org/10.1007/s10531-021-02125-7
Περιοδικό: Biodiversity and Conservation