Θετικό χαρακτήρισε τον συνολικό απολογισμό της Αναθεώρησης του Συντάγματος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισημαίνοντας πως παρά τις επιμέρους ενστάσεις έγινε ένα ακόμη μεγάλο βήμα δημοκρατίας και κοινοβουλευτισμού. Μιλώντας στη Βουλή λίγο πριν την ψηφοφορία, ο πρωθυπουργός απάντησε στις επικρίσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, τονίζοντας πως τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν τις απέρριψε η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας αλλά ο ελληνικός λαός, καθώς, όπως είπε, μεσολάβησε η λαϊκή ετυμηγορία του Ιουλίου. «Ήταν αντικείμενο των εκλογών και η συνταγματική αναθεώρηση» είπε, χαρακτηρίζοντας την αναθεώρηση του Συντάγματος ως τη σημαντικότερη στιγμή της Βουλής.
«Σήμερα ολοκληρώνεται μια διαδικασία που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο. Από αύριο η χώρα θα έχει νέο Σύνταγμα. Το Σύνταγμα του 2019. Θα φέρει τη σφραγίδα της σημερινής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Αλλά θα είναι και προϊόν διακομματικής συναίνεσης, όπως το ίδιο το Σύνταγμα επιτάσσει» είπε ο πρωθυπουργός σχολιάζοντας παράλληλα τον τόνο της ομιλίας του Αλέξη Τσίπρα για τον οποίο είπε πως ήταν εκτός κλίματος συζήτησης.
«Δεν ακούσατε κανέναν πολιτική αρχηγό. Ήρθατε να κάνετε την ομιλία σας και να ακούσετε εμένα» είπε ο πρωθυπουργός, επισημαίνοντας πως στο επίπεδο της διαδικασίας, για έναν σχετικά μικρό αριθμό διατάξεων, μεσολάβησαν περίπου 80 ώρες πλούσιου διαλόγου. «Έγιναν 168 παρεμβάσεις βουλευτών από όλες τις πτέρυγες. Και η αντιπαράθεση των επιχειρημάτων αποδείχθηκε γόνιμη» είπε δίνοντας τα συγχαρητήριά του στον πρόεδρο της Επιτροπής Αναθεώρησης Ευριπίδη Στυλιανίδη, στον γενικό εισηγητή της κυβέρνησης Κώστα Τζαβάρα, αλλά και στους γενικούς εισηγητές της αντιπολίτευσης.
«Όπως είχαμε δεσμευτεί, προσεγγίσαμε το Σύνταγμα με τρόπο εντελώς διαφορετικό από εκείνον του ΣΥΡΙΖΑ, κατά την προηγούμενη περίοδο. Η διαδικασία αναθεώρησης εκκίνησε στο φυσικό της χώρο, δηλαδή στη Βουλή, και όχι ως μαζική κομματική φιέστα στον προαύλιό της. Ευτυχώς ξεχάστηκαν αυτά που έλεγε ο εισηγητή σας, η ρητορική περί συντακτικής συνέλευσης, όπως και οι εξαγγελίες περί συνταγματικού δημοψηφίσματος, που αποδείχθηκαν αντεπιστημονικοί και δημαγωγικοί ελιγμοί» τόνισε συνεχίζοντας την κριτική του στον ΣΥΡΙΖΑ.
Είπε ότι το Κοινοβούλιο εργάστηκε παραγωγικά και μέσα σε προσδιορισμένο χρόνο κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ πως ως κυβέρνηση έμεινε αδρανής επί 31 μήνες για να θυμηθεί προσχηματικά το Σύνταγμα λίγο πριν από τις εκλογές. «Η πλειοψηφία δεν αγνόησε τις θέσεις της μειοψηφίας, όπως τότε. Και, με την αναθεωρητική του σύνθεση, εξέτασε -χωρίς δεσμεύσεις- τις διατάξεις που έφτασαν σε αυτήν από την απελθούσα, προτείνουσα Βουλή. Δεν είχε τη δυνατότητα να κάνει κάτι διαφορετικό. Θυμίζω, διατάξεις όπως το άρθρο 16 δεν μπορούσαν να συζητηθούν. Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι οι κανόνες επέστρεψαν: Η αναθεωρητική διαδικασία ακολουθήθηκε και τα βήματα που ορίζει το ίδιο το Σύνταγμα και ο Κανονισμός της Βουλής αποτέλεσαν τον οδηγό μας» σημείωσε ο πρωθυπουργός προσθέτοντας πως η διαδικασία πυροδότησε τον αναγκαίο παραγωγικό διάλογο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και πως με ελάχιστες εξαιρέσεις απέφυγε να μετατραπεί σε φτηνό εργαλείο μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.
Απαντώντας στον Αλέξη Τσίπρα ο οποίος και είχε χαρακτηρίσει την πρόταση αναθεώρησης της ΝΔ ως συρραφή διατάξεων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε λόγο για ευρεία και γενναία πρόταση διατάξεων που στηριζόταν σε 4 άξονες. «Απαντώντας στις μεγάλες προκλήσεις του 21ου αιώνα, προβλέπαμε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά και την οριζόντια περιβαλλοντική προστασία που θα ενέτασσε την ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία και την ανάπτυξη της χώρας σε ένα σύγχρονο πλαίσιο περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Σας είχα ρωτήσει κ. Τσίπρα και στην προηγούμενη Βουλή. Δεν κρίνατε πως θα έπρεπε να υπάρξει μια αναφορά στην κλιματική αλλαγή; Εσείς που είστε φίλος του περιβάλλοντος κρίνατε ότι καλυπτόμαστε από ένα άρθρο του 1975;» διερωτήθηκε. Και προσέθεσε:
«Αναζητώντας εντονότερη κοινοβουλευτική λειτουργία και βελτίωση του νομοθετικού έργου, ζητούσαμε πιο έγκυρο έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων. Την σύμμετρη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αλλά κυρίως την καθιέρωση σταθερών εκλογικών κύκλων. Διεκδικώντας ευέλικτο κράτος, δημοσιονομική συνέπεια αλλά και οικονομική ανάπτυξη, προτείναμε μία ευρεία δέσμη προβλέψεων. Από κανόνες αξιοκρατίας στο Δημόσιο και πόρους στην Αυτοδιοίκηση μέχρι συνθήκες ασφαλούς επενδυτικού περιβάλλοντος και απαγόρευση της αναδρομικής φορολογίας. Και, τέλος, ενισχύοντας την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, προτείναμε -δεν ήμασταν μόνοι, και άλλα κόμματα συμφώνησαν- την αποσύνδεση της επιλογής των ανωτάτων δικαστικών από την κυβέρνηση. Ενώ για μεγαλύτερη ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης προκρίναμε ειδικά δικαστικά τμήματα για σημαντικές υποθέσεις. Αντίθετα με τα παραπάνω, ο ΣΥΡΙΖΑ επέμεινε σε μια διαφορετική κατεύθυνση Με συνταγματικούς βερμπαλισμούς, για δικαιώματα που είναι ήδη κατοχυρωμένα. Με επικίνδυνες διατάξεις κομματικού καιροσκοπισμού, όπως της απλής αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος για μόνιμη ακυβερνησία».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε και στα όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας περί στήριξης κατά το παρελθόν από τη ΝΔ στην απλή αναλογική. «Πού ακούσατε ότι εμείς προτείναμε την απλή αναλογική; Άλλο η συνταγματική κατοχύρωση απλού συστήματος, άλλο η απλή αναλογική. Σας γράφουν την ομιλία σας αλλά βάλτε και αξιολογική κρίση» είπε ο πρωθυπουργός συνεχίζοντας την κριτική του στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
«Στη μεταπολίτευση, εκδηλώθηκαν οι σοβαρότερες θεσμικές αρρυθμίες αλλά στην πρότασή σας δεν υπήρξε λέξη για τη δημόσια διοίκηση, λέξη για την Εκπαίδευση, λέξη για την Δικαιοσύνη, λέξη για την Οικονομία» είπε επισημαίνοντας πως το αποτέλεσμα ήταν ότι από τις 154 προτάσεις αλλαγών που είχαν τεθεί αρχικά, η προτείνουσα Βουλή να φέρει προς αναθεώρηση μόνον 40 στην παρούσα Βουλή.
«Και αυτό ήταν δική σας απόφαση. Που και αυτές, κατά βάση, αφορούν είτε εισηγήσεις της προηγούμενης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας είτε καταργήσεις παρωχημένων διατάξεων. Γίνεται, έτσι, προφανές ότι όταν η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση όταν έκανε λόγο για αναθεώρηση, σκοπό δεν είχε τον εκσυγχρονισμό του Συντάγματος, αλλά την ματαίωση για μια 10ετία μιας ριζικής αλλαγής. Μιας "νεοφιλελεύθερης", όπως την αποκαλούσε, αναθεώρησης η οποία "θα άνοιγε την πόρτα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια". Αυτά ήταν, άλλωστε, λέξη προς λέξη, και τα λόγια της κυνικής ομολογίας του σημερινού εισηγητή της μειοψηφίας, του κ. Κατρούγκαλου. Για να προσθέσετε σήμερα χωρίς ίχνος αυτοκριτικής, την οποία εσείς περιορίσατε με δική σας απόφαση, είναι μία "τζούφια μεταρρύθμιση". Τι να πω; Για μια ακόμη φορά, είστε κατώτερος των περιστάσεων. Και μικρότερος ενώπιον μιας ιστορικής ευκαιρίας για τη χώρα» είπε ο κ. Μητσοτάκης απευθυνόμενος στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ.
Συμφωνία σε 9 κρίσιμα κεφάλαια του συνταγματικού μας χάρτη
Συνεχίζοντας την ομιλία του ο πρωθυπουργός είπε πως παρά την περιορισμένη αυτή "κληρονομία", η παρούσα αναθεωρητική Βουλή πέτυχε την συμφωνία σε 9 κρίσιμα κεφάλαια του συνταγματικού μας χάρτη.
Από τις 9 αυτές διατάξεις, όπως είπε, οι 2 ήταν προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας στην προηγούμενη Βουλή και αφορούν, η πρώτη την ισοτιμία των στρατιωτικών με τους τακτικούς δικαστές, ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης ανεξαρτησία τους και η δεύτερη παρέχει, πλέον, και στην μειοψηφία της Βουλής τη δυνατότητα συγκρότησης Εξεταστικών Επιτροπών. «Θέλω να επιμείνω ιδιαιτέρως στην δεύτερη αυτή διάταξη, καθώς την θεωρώ εξαιρετικά σημαντική για το πολίτευμα. Αποκαθιστά, επιτέλους, την Εξεταστική Επιτροπή ως γνήσιο μέσο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Όπως άλλωστε τη θέλησε και ο συντακτικός νομοθέτης, το 1975. Δυστυχώς, στην εξέλιξη τού χρόνου, η ερμηνεία που δόθηκε γύρω από τις επιτροπές αυτές ήταν πως μπορούσε να τις συγκροτήσει μόνο η πλειοψηφία. Έτσι, από όργανο επίκαιρου ελέγχου από την αντιπολίτευση, κατέληξε εύκολο όπλο των κατά καιρούς κυβερνητικών πλειοψηφιών εναντίον των αντιπάλων τους. Και θα επισημάνω, ακόμη, ότι φέρνουμε την συγκεκριμένη διάταξη ενόσω διαθέτουμε την ισχύ της αυτοδυναμίας στη Βουλή. Κάτι που βεβαιώνει την προσήλωσή μας στο Σύνταγμα, ανεξάρτητα από πρόσκαιρα κομματικά οφέλη» είπε, προσθέτοντας πως θεωρεί τομή και την πρόταση της ΝΔ για την συνταγματική κατοχύρωση του μέσου Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
«Είναι μια σταθερή δέσμευση ότι το κράτος θα μεριμνά για την αξιοπρεπή διαβίωση του κάθε πολίτη. Τα ερώτημα αντιστρέφεται, κύριε Τσίπρα: γιατί δεν το ψηφίζετε από τη στιγμή που και οι δυο συμφωνούμε ότι είναι το μόνο εργαλείο για την αντιμετώπιση της φτώχειας;» πρόσθεσε.
Σημαντική η διάταξη που διευκολύνει την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε, ακόμα, στην περιστολή των προνομίων βουλευτών και υπουργών που περιέχονται στις πιο ώριμες διατάξεις προς αναθεώρηση με τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας μόνο σε πράξεις που αφορούν την πολιτική δράση των βουλευτών αλλά και στην κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας για την ευθύνη των υπουργών, ώστε η Βουλή, όπως είπε, να μπορεί να ασκεί δίωξη εντός των χρονικών ορίων της κοινής παραγραφής για κάθε αδίκημα. «Με άλλα λόγια, ο πολιτικός να έχει την ίδια αντιμετώπιση με τον πολίτη. Ας χειροκροτήσουμε επιτέλους ότι το άρθρο 86 αλλάζει με διακομματική συναίνεση» τόνισε ενώ ως ξεχωριστό κεφάλαιο χαρακτήρισε τη διάταξη που διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος ψήφου από τους εκτός επικράτειας εκλογείς, μία πρωτοβουλία για την οποία, όπως είπε, «στη ΝΔ είναι υπερήφανοι τόσο για την ουσία της, όσο και για τον τρόπο που διαβουλεύτηκε για αυτήν με τα άλλα κόμματα».
«Εξαρχής είχα δηλώσει ότι πρόθεση της ΝΔ ήταν η σύνθεση των απόψεων ώστε, τελικά, να καταστεί δυνατή η συνταγματική διασφάλιση αυτού του δικαιώματος και για τους Έλληνες που κατοικούν μόνιμα εκτός συνόρων. Έτσι, αν κι εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να ψηφίζουν όλοι οι εκλογείς του εξωτερικού -χωρίς προϋποθέσεις και μέσω της επιστολικής ψήφου- φανήκαμε ευέλικτοι. Και, έστω και με υποχωρήσεις, ανταποκριθήκαμε, στο τέλος, στην κατεύθυνση συναίνεσης που μας δίνει το Σύνταγμα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Σύνταγμα προβλέπει ότι για να αλλάξει η διάταξη χρειάζονται 200 βουλευτές. Έπρεπε να κάνουμε παραχωρήσεις για να κλείσει μια μεγάλη πληγή που μένει ανοιχτή. Η πατρίδα μας έχει ανάγκη όσο ποτέ τον παγκόσμιο ελληνισμό, τα παιδιά που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης, τους Έλληνες που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Σήμερα κάνουμε το πρώτο βήμα, το βήμα αυτό θα γίνει άλμα. Γιατί ενωμένοι οι Έλληνες μεγαλουργούν. Η ΝΔ θα καταθέσει άμεσα σε διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο με στόχο να ψηφιστεί άμεσα. Καταλήξαμε σε μια πρόταση αρκούντος ικανοποιητική. Εύχομαι και ελπίζω αυτό το νομοσχέδιο να ψηφιστεί από 300 βουλευτές. Κάθε υπεκφυγή συνιστά προσβολή προς τους ομογενείς μας. Αλλά και στερεί από την ίδια τη χώρα ισχύ και επιρροή. Σήμερα, λοιπόν, κάνουμε ένα βήμα που αύριο θα γίνει άλμα. Γιατί ενωμένοι οι Έλληνες παντού στον κόσμο, πάντα μεγαλουργούν» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Μιλώντας για την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για τη συγκρότηση των Ανεξάρτητων Αρχών, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως περιορίζει την απαιτούμενη πλειοψηφία από τα 4/5 στα 3/5 των μελών της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και προβλέπει την επέκταση της θητείας των υφιστάμενων μελών για όσο χρόνο δεν είναι δυνατή η νέα συγκρότηση, ώστε να διασφαλίζεται η αδιάλειπτη και νόμιμη λειτουργία τους.
Αναφέρθηκε δε και στο γεγονός ότι η ΝΔ ενσωμάτωσε στην τελική της πρόταση και την «λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία» που πρότεινε η αντιπολίτευση έτσι ώστε οι υπογραφές 500.000 πολιτών με δικαίωμα ψήφου, να οδηγούν στην κατάθεση προτάσεων νόμων, οι οποίοι θα συζητούνται υποχρεωτικά στη Βουλή.
Κρίσιμη συνταγματικά η διάταξη για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε κρίσιμη συνταγματικά τη διάταξη για τον τρόπο εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Όπως είπε η αρχική πρόβλεψη του Συντάγματος του 1975 κατέτεινε στην αναζήτηση πολιτικών συναινέσεων μεταξύ των κομμάτων, στην ουσία, λειτούργησε τα τελευταία χρόνια ως προνόμιο της εκάστοτε αντιπολίτευσης για την πρόκληση εκλογών και τη διακοπή του εκλογικού κύκλου.
«Αναθεωρούμε τη διάταξη που συνδέει τη διάλυση της Βουλής. Δεν αναθεωρούμε την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Η πρόταση που υποβάλαμε είναι σαφής και καθαρή: Θα ισχύσει η υφιστάμενη διάταξη, που αρχικά αναζητεί μεγάλες συνθέσεις» είπε απαντώντας στην κριτική του Αλέξη Τσίπρα για το θέμα.
«Μας μέμφεται, βέβαια, η αξιωματική αντιπολίτευση ότι προσχωρήσαμε στη θέση αυτήν αντίθετα με παλαιότερες προτάσεις μας. Καλό είναι στο σπίτι του κρεμασμένου να μην μιλάνε για σχοινί. Διότι από εκείνη την πρόταση μας το 2014 μεσολάβησε μία δραματική εμπειρία που προσέφερε διδάγματα και αναθεώρησε οπτικές. Και αυτή δεν ήταν άλλη από την ωμή καταστρατήγηση του νοήματος του Συντάγματος από εσάς προσωπικά το 2014. Όταν αρνηθήκατε προκλητικά τότε, την εκλογή οποιουδήποτε προσώπου προτεινόταν για τη θέση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας. Και εσάς αν προτείναμε πάλι αντίθετοι θα ήσασταν. Με δηλωμένο τον προκλητικό σας στόχο να προκαλέσετε εκλογές οι οποίες διέκοψαν την ανάκαμψη της χώρας. Κι οδήγησαν αμέσως στο εθνικά ολέθριο πρώτο εξάμηνο του 2015» είπε ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζοντας την κριτική του. «Κάνατε αναφορές στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Κωνσταντίνο Τσάτσο. Πάλι αδιάβαστος είστε κ. Τσίπρα, γιατί εκλέχθηκε με 151 βουλευτές Πρόεδρος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Και δεν γνωρίζατε ότι αυτή ήταν η συνταγματική διάταξη που γράφτηκε από τον Κωσταντίνο Καραμανλή και τον Κωσταντίνο Τσάτσο. Πάλι αδιάβαστος κ. Τσίπρα» είπε προσθέτοντας πως πρόκειται για πρόταση που παραπέμπει σε προεδρικά συστήματα διακυβέρνησης με ισχυρό Πρόεδρο Δημοκρατίας.
«Είναι αυτονόητο, λοιπόν, ότι η συνταγματική πρόβλεψη για τελική εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με απλή πλειοψηφία στην Βουλή δεν αναιρεί την πολιτική ευθύνη της εκάστοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας να αναζητεί πρόσωπο το οποίο θα διασφαλίζει την μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση. Άλλωστε και αυτή η επιλογή της θα είναι ανοιχτή και πάλι στην κρίση των πολιτών» τόνισε απαντώντας στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην οικονομική κρίση για την οποία είπε πως προσέθεσε μεγάλες προκλήσεις στο συνταγματικό μας οπλοστάσιο και κλόνισε την παράσταση καταλληλόλητας των θεσμών μας, προσθέτοντας πως ασφαλώς το Σύνταγμα από μόνο του δεν ευθύνεται για την οικονομική περιπέτεια ούτε μπορεί, με οποιοδήποτε τρόπο ένα Σύνταγμα να εξασφαλίσει ευημερία. «Εντούτοις, το Σύνταγμα, που θα ισχύσει από αύριο, έστω και χωρίς την έκταση που εμείς θα επιθυμούσαμε, εκπέμπει μήνυμα εκσυγχρονισμού. Δεν μπορεί κανένα Σύνταγμα να υποκαταστήσει τη διαδικασία ωρίμανσης της ίδιας της κοινωνίας. Καθώς η Ελλάδα αφήνει πίσω της την Ελλάδα της κρίσης πλαισιώνει αυτό το Σύνταγμα για μια Ελλάδα που μας αξίζει. Με επίγνωση, λοιπόν, της ιστορικότητας των στιγμών και της ευθύνης μας απέναντι στις επόμενες γενιές, παραδίδουμε σήμερα το νέο κείμενο Συντάγματος. Για μια νέα εποχή και μια νέα Ελλάδα» κατέληξε ο πρωθυπουργός.