Η ενεργειακή κρίση, που «φούντωσε» ξανά μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, έφερε ξανά στο προσκήνιο την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνθέσει ένα ενιαίο πλαίσιο αντιμετώπισης των φαινομένων κερδοσκοπίας που παρατηρούνται εδώ και μήνες στην αγορά ενέργειας και ανεβάζουν στα ύψη τις τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος. Προτάσεις για την αναχαίτιση του ενεργειακού κόστους κατατέθηκαν στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής, από χώρες κυρίως του ευρωπαϊκού Νότου μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, ωστόσο δεν κατέστη δυνατή η ουσιαστική συνεννόηση μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων.
Εγινε, μάλλον ξεκάθαρο, τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό Νότο, ενόψει του επόμενου κρίσιμου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ότι είναι αναγκαίο να δημιουργήσουν ένα ενιαίο ενεργειακό μέτωπο, που στην κορωνίδα των προτάσεων που θέτει είναι η άμεση μεταρρύθμιση των ενεργειακών αγορών. Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα, συνεπικουρούμενες από τη Γαλλία που πάντα διαδραματίζει τον ρόλο του εκφραστή και της ηγέτιδας δύναμης του Νότου, συνασπίζονται υπό ένα ενιαίο μέτωπο και ταυτίζονται υπέρ ρηξικέλευθων μεταρρυθμίσεων στην ενεργειακή αγορά, με κυρίαρχο στόχο να χτυπήσουν την κερδοσκοπία στις τιμές και κατ’ επέκταση να μειώσουν τον αρνητικό αντίκτυπο στους καταναλωτές.
Η σημερινή συνάντηση των πρωθυπουργών Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ελλάδας (ο κ.Μητσοτάκης θα συμμετέχει μέσω τηλεδιάσκεψης), έχει ως σκοπό τον συγκερασμό όλων των απόψεων και στην κατάληψη μιας ενιαίας πρότασης που θα κατατεθεί στο προσεχές ευρωπαϊκό συμβούλιο. Υπάρχει, άλλωστε, συμφωνία «επί της αρχής», σε βασικές παραμέτρους που αφορούν στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς ενέργειας.
Αυτές είναι:
- Η θέσπιση ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου, θέση την οποία κατέθεσε και ο Έλληνας πρωθυπουργός στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής
- Η αποσύνδεση των χονδρικών τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου
- Η επιτάχυνση της στρατηγικής για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Παράλληλα ο ευρωπαϊκός νότος ζητά τη δημιουργία ενός κοινού συστήματος αποθήκευσης και την υλοποίηση (ενεργειακών) αγορών σε επίπεδο ΕΕ, κάτι που θα σήμαινε μεγαλύτερη συμβατική ισχύ σε αντίθεση με τις αγορές ανά χώρα και χαμηλότερες τιμές.
Σε κάθε περίπτωση οι τέσσερις πρωθυπουργοί Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ελλάδας υποστηρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αναλάβει επείγουσα δράση και να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας, προκειμένου να βοηθήσει ουσιαστικά τους Ευρωπαίους πολίτες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση εξαιτίας της ακρίβειας.
H ελληνική πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού Αλληλεγγύης
Η Ελλάδα, μεταξύ άλλων, έχει προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση – EU Energy Crisis Solidarity Facility (ECSF), με στόχο να περιοριστεί η επιβάρυνση των οικονομικών και να στηριχτούν οι ευρωπαίοι καταναλωτές. Ο ΕCSF, σύμφωνα με την ελληνική πρόταση θα μπορεί να χορηγεί προς τα κράτη-μέλη χαμηλότοκα δάνεια για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας.
Το ύψος της χρηματοδότησης θα διαφοροποιείται ανά κράτος μέλος και θα καθορίζεται από την κατανάλωση ενέργειας ή από τα ετήσια έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τους. Τα δάνεια δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών.
Ως προς την αποπληρωμή των δανείων, η περίοδος αποπληρωμής θα είναι μεταξύ 12 έως 15 ετών και θα ορίζεται από το κάθε κράτος μέλος.