Μείωση της κυκλοφορίας των μετρητών στην οικονομία, πυκνές διασταυρώσεις φορολογικών στοιχείων και επέκταση παντού των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι τα μέτρα στα οποία θα στηριχθεί το σχέδιο της κυβέρνησης για την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Το σχέδιο είναι και φιλόδοξο καθώς προβλέπει τον περιορισμό της φοροδιαφυγής κατά 2 δισ. ευρώ ετησίως έως και το 2026 ειδικά στον τομέα του ΦΠΑ.
Σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα κοστίζει στο δημόσιο 8 με 10 δισ. ευρώ ετησίως και στόχος είναι η μείωσή της με πλέγμα μέτρων που δρομολογούνται.
Εκείνο που προκύπτει πάντως από το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη βουλή είναι πως τα μετρητά έχουν μπει στο στόχαστρο, ώστε να περιοριστεί δραστικά η χρήση του και οι πληρωμές να είναι σχεδόν αποκλειστικά μέσω του τραπεζικού συστήματος, για να καταγράφονται και να πληρώνονται οι αναλογούντες φόροι.
Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «οι παρεμβάσεις αυτές περιορίζουν τη χρήση μετρητών, διευρύνουν περαιτέρω τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και έχουν ως σύμμαχο τις ψηφιακές τεχνολογίες και τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες». Ενδεικτικές παρεμβάσεις καταπολέμησης της φοροδιαφυγής αποτελούν:
- η διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS,
- η επέκταση υποχρέωσης κατοχής POS σε κλάδους που μέχρι σήμερα είχαν εξαιρεθεί,
- η αύξηση του προστίμου χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ,
- η αγοραπωλησία ακινήτων μόνο με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής,
- η καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myData),
- η ψηφιοποίηση των ελέγχων των φορολογικών αρχών,
- η πληρωμή των προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών και
- η ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής.
Τα… σίγουρα έσοδα
Επειδή ωστόσο τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή ποτέ δεν ήταν σίγουρα, ούτε και θα είναι το 2024, ο προϋπολογισμός θα στηριχθεί σε βέβαιες πηγές εσόδων και συγκεκριμένα στην υπερφορολόγηση.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης διατηρεί υψηλά τους συντελεστές του ΦΠΑ και εκμεταλλεύεται τον υψηλό πληθωρισμό για να γεμίζει τα δημόσια ταμεία με υπερέσοδα.
Στο πλαίσιο αυτό, τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν το 2024, στο ύψος των 61.325 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 4.576 εκατ. ευρώ ή 8,1% έναντι του 2023. Η αύξηση αυτή θα προέλθει από:
- τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας,
- τη σημαντική αύξηση των τουριστικών εισπράξεων,
- την αύξηση των μισθών και συντάξεων, γεγονός που επηρεάζει κυρίως τα έσοδα από τους άμεσους φόρους (φόροι εισοδήματος).
- την εκτεταμένη χρήση πιστωτικών καρτών και στην αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών εν γένει και τον υψηλό πληθωρισμό και την ακρίβεια.
ΦΠΑ
Οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο ύψος των 33.707 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 1.203 εκατ. ευρώ ή 3,7% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023.
Ειδικότερα, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 23.123 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 925 εκατ. ευρώ από τον στόχο και τα έσοδα από τους ΕΦΚ εκτιμώνται στο ποσό των 7.108 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 9 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Επίσης, οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας, που περιλαμβάνουν κυρίως τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), αναμένεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 2.540 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 159 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023.
Φόροι εισοδήματος
Αναφορικά, με τον φόρο εισοδήματος οι εισπράξεις προβλέπεται να φτάσουν σε 20.961 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3.189 εκατ. ευρώ ή 17,9% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023.
Ειδικότερα, εκτιμάται ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ανέλθουν σε 12.272 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 954 εκατ. ευρώ από τον στόχο λόγω της αύξησης των μισθών και των συντάξεων και της συνακόλουθης αυξημένης παρακράτησης του φόρου.
Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εκτιμώνται στο ποσό των 7.120 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.025 εκατ. ευρώ από τον στόχο ή 39,8% και αντανακλούν τη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος.