Τα πυροτεχνήματα είναι σημαντικά στοιχεία των εορτασμών παγκοσμίως, αλλά λίγα πράγματα είναι γνωστά για τις επιπτώσεις τους στην άγρια ζωή.
Σε νέα έρευνα, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ χρησιμοποίησαν ραντάρ καιρού και συστηματικές μετρήσεις πτηνών για να ποσοτικοποιήσουν πώς οι αποκρίσεις πτήσης διέφεραν μεταξύ των ενδιαιτημάτων και των αντίστοιχων κοινοτήτων πουλιών και προσδιόρισαν το ρόλο της απόστασης σε αυτή τη σχέση. Κατά μέσο όρο, περίπου 1.000 φορές περισσότερα πουλιά πετούσαν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς σε σχέση με άλλες νύχτες. Διαπίστωσαν ότι οι οχλήσεις που σχετίζονται με τα πυροτεχνήματα μειώθηκαν με την απόσταση, πιο έντονα στα πρώτα 5 χιλιόμετρα, αλλά η συνολική δραστηριότητα πτήσης παρέμεινε δεκαπλασιασμένη σε αποστάσεις έως περίπου 10 χιλιόμετρα. Οι κοινότητες μεγαλόσωμων ειδών εμφάνισαν ισχυρότερη ανταπόκριση από τις κοινότητες ειδών μικρού σώματος.
«Γνωρίζαμε ήδη ότι πολλά υδρόβια πουλιά αντιδρούν έντονα, αλλά τώρα βλέπουμε την επίδραση και σε άλλα πουλιά σε όλη την Ολλανδία», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ Bart Hoekstra, οικολόγος στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
«Τα πουλιά απογειώνονται ως αποτέλεσμα μιας οξείας απόκρισης πτήσης λόγω ξαφνικού θορύβου και φωτός. Σε μια χώρα όπως η Ολλανδία, με πολλά πουλιά που διαχειμάζουν, μιλάμε για εκατομμύρια πουλιά που επηρεάζονται από το άναμμα πυροτεχνημάτων».
Το 2022, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι χήνες επηρεάζονται τόσο πολύ από τα πυροτεχνήματα που ξοδεύουν κατά μέσο όρο 10% περισσότερο χρόνο ψάχνοντας για τροφή από το κανονικό τουλάχιστον τις επόμενες 11 ημέρες.
Προφανώς χρειάζονται αυτόν τον χρόνο για να αναπληρώσουν τη χαμένη ενέργεια ή για να αντισταθμίσουν την άγνωστη περιοχή αναζήτησης τροφής στην οποία έχουν καταλήξει, μετά τη φυγή τους από τα πυροτεχνήματα.
Στη νέα μελέτη, ο Δρ Hoekstra και οι συνεργάτες του εξέτασαν ποια είδη απογειώνονται μετά από πυροτεχνήματα και πότε συμβαίνει αυτό. Χρησιμοποίησαν πληροφορίες από τα ραντάρ καιρού του Βασιλικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου της Ολλανδίας τόσο κατά τη διάρκεια μιας καθαρής παραμονής Πρωτοχρονιάς όσο και σε άλλες κανονικές νύχτες. Το συνδύασαν με δεδομένα διανομής από το Sovon, το Ολλανδικό Κέντρο Ορνιθολογίας Πεδίου, με βάση τον αριθμό των πουλιών από εκατοντάδες εθελοντές.
«Γνωρίζαμε ήδη ότι πολλά υδρόβια πουλιά αντιδρούν έντονα, αλλά ήταν ακόμα ασαφές πώς αντιδρούν τα πουλιά έξω από αυτά τα υδάτινα σώματα στα πυροτεχνήματα», είπε ο Δρ Χόεκστρα. «Μέσα από τις μετρήσεις γνωρίζουμε ακριβώς πού βρίσκονται τα πουλιά και χρησιμοποιώντας τις εικόνες ραντάρ μπορούμε να δούμε πού πραγματικά απογειώνονται λόγω πυροτεχνημάτων».
Οι συγγραφείς μπόρεσαν να υπολογίσουν πόσα πουλιά απογειώνονται αμέσως μετά την έναρξη των πυροτεχνημάτων, σε ποια απόσταση από τα πυροτεχνήματα συμβαίνει αυτό και ποιες ομάδες ειδών αντιδρούν κυρίως. Η ανάλυση καθιστά σαφές ότι μόνο στις περιοχές μελέτης γύρω από τα ραντάρ στο Den Helder και στο Herwijnen, σχεδόν 400.000 πουλιά απογειώνονται αμέσως με την έναρξη των πυροτεχνημάτων κατά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Επιπλέον, φαίνεται ότι τα μεγαλύτερα πουλιά σε ανοιχτές περιοχές πετούν γύρω για ώρες μετά και σε αξιοσημείωτα υψόμετρα.
«Μεγαλύτερα πουλιά όπως οι χήνες, οι πάπιες και οι γλάροι πετούν σε ύψος εκατοντάδων μέτρων λόγω της εκτόξευσης πυροτεχνημάτων μεγάλης κλίμακας και παραμένουν στον αέρα για έως και μία ώρα», είπε ο Δρ Χόεκστρα. «Υπάρχει κίνδυνος να συναντήσουν κακές καιρικές συνθήκες ή να μην ξέρουν πού πετούν λόγω πανικού και μπορεί να συμβούν ατυχήματα».
Επειδή το 62% όλων των πτηνών στην Ολλανδία ζει σε ακτίνα 2,5 χιλιομέτρων κατοικημένων περιοχών, οι συνέπειες των πυροτεχνημάτων είναι υψηλές για όλα τα πουλιά σε ολόκληρη τη χώρα. «Το πέταγμα απαιτεί πολλή ενέργεια, επομένως ιδανικά τα πουλιά θα πρέπει να ενοχλούνται όσο το δυνατόν λιγότερο κατά τους κρύους χειμερινούς μήνες», είπε ο Δρ Χούκστρα.
«Τα μέτρα για να διασφαλιστεί αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικά σε ανοιχτές περιοχές, όπως λιβάδια, όπου διαχειμάζουν πολλά μεγαλύτερα πουλιά». «Οι επιπτώσεις των πυροτεχνημάτων στα πουλιά είναι λιγότερο έντονες κοντά σε δάση και ημιυπαίθρια ενδιαιτήματα».
«Επιπλέον, εκεί ζουν μικρότερα πουλιά, όπως βυζιά και σπίνοι, τα οποία είναι λιγότερο πιθανό να πετάξουν μακριά από την ενόχληση».
Η ομάδα υποστηρίζει ότι πρέπει να θεσμοθετηθούν ζώνες απαγόρευσης πυροτεχνημάτων σε περιοχές όπου ζουν μεγάλα πουλιά. «Αυτές οι ζώνες προστασίας θα μπορούσαν να είναι μικρότερες σε περιοχές όπου το φως και ο ήχος ταξιδεύουν λιγότερο μακριά, όπως κοντά σε δάση», είπε ο Δρ Χούκστρα. «Επιπλέον, τα πυροτεχνήματα θα πρέπει να ανάβουν κυρίως σε κεντρικές τοποθεσίες σε κατοικημένες περιοχές, όσο το δυνατόν πιο μακριά από τα πουλιά».
«Θα ήταν καλύτερο για τα πουλιά να κινούμασταν προς παραστάσεις φωτός χωρίς ήχο, όπως σόου με drone ή διακοσμητικά πυροτεχνήματα χωρίς πολύ δυνατά χτυπήματα».
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Ecology and the Environment.
