Ενόψει της κρίσιμης δίκης για τη συλλογική αγωγή καταναλωτών για τα στεγαστικά δάνεια ελβετικού φράγκου, τον Μάιο στον Άρειο Πάγο, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες δανειολήπτες είναι η μεγάλη δικαστική ανατροπή στην Κροατία, όπου ανώτατο δικαστήριο ακύρωσε πρόσφατα όλες τις δανειακές συμβάσεις σε ελβετικό φράγκο.
Το πρόβλημα των δανείων ελβετικού φράγκου στη βαλκανική χώρα είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο σοβαρό από το ελληνικό. Υπολογίζεται ότι, αν δικαιωθούν οι καταναλωτές οριστικά από τα δικαστήρια, οι κροατικές τράπεζες θα κληθούν να τους επιστρέψουν ποσό της τάξεως των 2 δισ. ευρώ.
Ενώσεις καταναλωτών άρχισαν τη μεγάλη δικαστική περιπέτεια για την ακύρωση καταχρηστικών όρων των δανειακών συμβάσεων ελβετικού φράγκου το 2012, ζητώντας να ακυρωθεί ο όρος που βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των σχετικών αντιδικιών και στην Ελλάδα, δηλαδή ο όρος που επιβάλλει την εξυπηρέτηση του δανείου με βάση την εκάστοτε ισοτιμία του ελβετικού φράγκου.
Επιπλέον, οι καταναλωτές στην Κροατία ζήτησαν να ακυρωθεί ο όρος που επιτρέπει στις τράπεζες να αναπροσαρμόζουν αυθαίρετα τα επιτόκια των δανείων.
Οι πρώτες δικαστικές αποφάσεις ήταν αντιφατικές. Τα δικαστήρια δικαίωναν τους καταναλωτές σχετικά με τον όρο για την αναπροσαρμογή των επιτοκίων, όχι όμως και για τον όρο για τη συναλλαγματική ισοτιμία. Στην πρώτη του απόφαση, το Ανώτατο Εμπορικό Δικαστήριο (High Commercial Court) έκρινε ότι ο όρος ήταν εύκολα κατανοητός από τους δανειολήπτες, συνεπώς θα έπρεπε να διατηρήσει τη δεσμευτική του ισχύ.
Όμως, νεότερη απόφαση του ίδιου δικαστηρίου ανέτρεψε αυτή την πρώτη απόφαση και πλέον οι δανειολήπτες βρίσκονται ένα βήμα πριν την τελική δικαστική νίκη, καθώς αναμένεται σύντομα η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου («Άρειος Πάγος» της Κροατίας), όπου έχουν προσφύγει οι τράπεζες.
Με τη νέα απόφαση κρίθηκε ότι οι τράπεζες απέτυχαν να ενημερώσουν κατάλληλα τους καταναλωτές για όλες τις παραμέτρους, για τις οποίες είναι απαραίτητο να ενημερωθούν, προκειμένου να καταλήξουν σε μια ορθή απόφαση για τη λήψη ενός δανείου ελβετικού φράγκου.
Αυτή η ελλιπής ενημέρωση των καταναλωτών, σύμφωνα με το κροατικό δικαστήριο, οδήγησε σε ανισορροπία συμβατικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών και, συνεπώς, αποτελεί παραβίαση των προβλέψεων του νόμου.
Έτσι, ο όρος για την εξυπηρέτηση των δανείων με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία του φράγκου με το τοπικό νόμισμα κηρύχθηκε από το δικαστήριο καταχρηστικός και άκυρος, συμπαρασύροντας σε ακυρότητα όλες τις δανειακές συμβάσεις.
Αν δεν υπάρξει νέα ανατροπή από το Ανώτατο Δικαστήριο, οι δανειολήπτες της Κροατίας θα μπορέσουν να ζητήσουν με ατομικές αγωγές να διαγραφούν τα ποσά οφειλών τους, που ήταν αποτέλεσμα της δυσμενούς μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας και να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους με βάση την ισοτιμία που υπήρχε κατά το χρόνο σύναψης της δανειακής σύμβασης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακριβώς το ίδιο ζήτημα βρίσκεται στο κέντρο της δίκης που θα γίνει επί της συλλογικής αγωγής κατά της Eurobank, στον Άρειο Πάγο. Οι δύο πρώτες αποφάσεις κινήθηκαν σε αντίθετες κατευθύνσεις, καθώς αρχικά ο όρος για τη συναλλαγματική ισοτιμία κρίθηκε καταχρηστικός, ενώ η απόφαση ακυρώθηκε από το Εφετείο.