Νέους συσχετισμούς στο ευρωπαϊκό «πόκερ» για το ελληνικό χρέος δημιουργεί η σοβαρή πολιτική κρίση στην Ιταλία, που οδηγεί σε μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση μέσα στο πρώτο εξάμηνο του επόμενους έτους, από την οποία πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι θα κριθεί η τύχη του ευρώ.
Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, πριν ακόμη ανοίξουν οι ιταλικές κάλπες, δηλώθηκε ότι το ανοικτό ζήτημα της Ιταλίας ασκεί σημαντική επιρροή στις διαπραγματεύσεις για την Ελλάδα.
Όπως τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δ. Τζανακόπουλος, όλοι αναγνωρίζουν ότι η Ευρώπη δεν αντέχει μια αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης, όταν υπάρχουν θέματα με την Ιταλία, εν μέσω προεκλογικής περιόδου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Η γενικευμένη αβεβαιότητα που επικρατεί στην Ευρώπη για πολιτικά και οικονομικά θέματα δημιουργεί δυναμική για συνολική και μόνιμη λύση στο θέμα της Ελλάδας, πρόσθεσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Παρότι η Ελλάδα έχει απομονωθεί από τις αγορές και το τραπεζικό σύστημα της χώρας παραμένει στην «καραντίνα» των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η αναζωπύρωση της ιταλικής κρίσης υποχρεώνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να δουν το ελληνικό θέμα με διαφορετική οπτική.
Αν δεν ληφθούν αποφάσεις μέσα στον Δεκέμβριο για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, ο Αλέξης Τσίπρας έχει προειδοποιήσει ότι θα προτιμήσει την προσφυγή στις κάλπες, καθώς γνωρίζει ότι η χρηματοδότηση της χώρας θα πρέπει να σταματήσει και να αρχίσει άλλη μια βασανιστική περίοδος οικονομικής ασφυξίας.
Υπενθυμίζεται ότι το κοινοβούλιο της Ολλανδίας έχει λάβει νομικά δεσμευτική απόφαση, που απαγορεύει στην κυβέρνηση να εκταμιεύει δόσεις από το τρίτο δάνειο, εάν δεν μετέχει στο πρόγραμμα το ΔΝΤ.
Η Ελλάδα θα βρεθεί χωρίς χρηματοδότηση και σε πολιτική αστάθεια για άγνωστο χρονικό διάστημα, καθώς τον Φεβρουάριο διαλύεται η ολλανδική Βουλή για τις εκλογές του Μαρτίου, τον Μάιο διεξάγονται οι προεδρικές εκλογές στην Γαλλία και το φθινόπωρο στην Γερμανία.
«Άγνωστος Χ» σε αυτή την εξίσωση, που απειλεί να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας στην ευρωζώνη, θα είναι οι εκλογές στην Ιταλία, που είναι πολύ πιθανό να φέρουν την Ευρώπη αντιμέτωπη με μια λαϊκιστική, αντιευρωπαϊκή νέα κυβέρνηση. Σε αυτή τη μεγάλη περίοδο αβεβαιότητας, οι αγορές είναι απρόβλεπτο πώς θα αντιδράσουν, βέβαιο όμως είναι ότι θα αρχίσουν να επανεξετάζουν με πολύ αυστηρά κριτήρια τα κρατικά ομόλογα και τις τραπεζικές μετοχές, «χτυπώντας» στα πιο ευάλωτα σημεία, ενώ η φυγή κεφαλαίων από τις θεωρούμενες ως «αδύναμες» χώρες ή τράπεζες θα είναι μια συνεχής πηγή κινδύνων.
Το αδιέξοδο μπορεί να σπάσει...
Στις συνθήκες αυτές, που επαναφέρουν την ευρωζώνη σε κλίμα κρίσης και αβεβαιότητας, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι το σημερινό Eurogroup μπορεί να γίνει η αρχή για την εξεύρεση μιας συνολικής λύσης για την Ελλάδα σε μια έκτακτη, νέα συνάντηση των υπουργών Οικονομικών πριν από τα Χριστούγεννα.
Άλλωστε, το αίτημα του ΔΝΤ για πρόσθετα μέτρα 4,2 δισ. ευρώ, ώστε να καλυφθούν οι στόχοι του 3,5% για τα πλεονάσματα της διετίας 2019-2020, είναι, όπως δηλώνει έγκυρη πηγή στον ανταποκριτή του Γαλλικού Πρακτορείου στις Βρυξέλλες, μια μπλόφα: το Ταμείο δεν πιστεύει ότι είναι ρεαλιστικός αυτός ο στόχος, στον οποίο επιμένουν οι Ευρωπαίοι, αλλά συμβαδίζει μαζί τους, υποδεικνύοντας τα πρόσθετα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, «μόνο για να δείξει ότι αυτό είναι αδύνατο».
Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έχει έγκαιρα προειδοποιήσει και εμμένει σε αυτή τη θέση ότι θα προτιμούσε, αν και δεν το επιθυμεί, να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, παρά να συμφωνήσει σε πρόσθετα μέτρα.
Φόρμουλα για συμφωνία υπάρχει, αν όλες οι πλευρές θέλουν να δείξουν διαλλακτικότητα. Η ελληνική πλευρά προτείνει να συζητηθούν πρώτα τα μέτρα για το χρέος στο σύνολό τους και να προσδιορισθεί η ελάφρυνση που θα προκύψει και, αμέσως μετά, στο επόμενο Eurogroup εντός του Δεκεμβρίου, να συζητηθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, για τους οποίους θα δεσμευθεί η χώρα.
Η Αθήνα τοποθετεί σε αυτή τη βάση το θέμα, γνωρίζοντας ότι ακόμη και με ένα «μετριοπαθή» συμβιβασμό για μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους (τα βραχυπρόθεσμα ήδη πρέπει να θεωρείται ότι έχουν συμφωνηθεί και η επίδρασή τους, ως το 2060, θα είναι μια μείωση του χρέους κατά 21% του ΑΕΠ), ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος δεν χρειάζεται να ξεφύγει πάνω από το 2-2,5%.
Με βάση αυτές τις δύο επιμέρους συμφωνίες, το Ταμείο μπορεί να έχει μια εικόνα για τα πλεονάσματα και τα μέτρα για το χρέος, ώστε να καταλήξει σε μια θετική έκθεση βιωσιμότητας και να μπει στο πρόγραμμα. Ασφαλώς, τίποτα δεν είναι απλό και πολλά προβλήματα μπορεί να εμφανισθούν στις λεπτομερείς διαπραγματεύσεις.
Όμως, οι πιο μετριοπαθείς φωνές εντός του Eurogroup μπορούν να εξηγήσουν στον «σκληρό» Β. Σόιμπλε ότι καμιά από τις λεπτομέρειες του ελληνικού θέματος δεν είναι θα ήταν σκόπιμο να σταθεί εμπόδιο σε μια συμφωνία, όταν η επανεμφάνιση της ιταλικής κρίσης φέρνει πολύ σοβαρότερες απειλές για την ευρωζώνη.
