Μετά τις πρώτες θετικές εντυπώσεις και την ανακούφιση που προκάλεσε η συμφωνία στο Eurogroup, κυβέρνηση, κόμματα, τράπεζες και διεθνείς οίκοι προσπαθούν να αποτιμήσουν με ψυχραιμία τα θετικά και τα «γκρίζα» σημεία της.
Η άμεση εκταμίευση της πρώτης δόσης, που καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, πιστώνεται βέβαια ως μεγάλο κέρδος για την Ελλάδα. Στα θετικά και το μέρος της συμφωνίας που αφορά το χρέος, για το οποίο όμως από πολλές πλευρές εκφράζονται επιφυλάξεις, καθώς δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα άμεσης ή σταδιακής ελάφρυνσης.
Στο κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο εκτιμούν πάντως ότι, αν και οι Ευρωπαίοι επέλεξαν σ’ αυτό το θέμα τη «δημιουργική ασάφεια» προκειμένου να βρουν τρόπο συμβιβασμού με το ΔΝΤ, ο «οδικός χάρτης» που συμφωνήθηκε είναι θετικό αποτέλεσμα για την ελληνική πλευρά. Όπως επισημαίνουν παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, η φόρμουλα για τη βιωσιμότητα του χρέους είναι προσαρμοσμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και εξασφαλίζει για μακρύ χρονικό διάστημα τη χρηματοδότηση της οικονομίας με ευνοϊκούς όρους.
Τονίζουν επίσης ότι η διευθέτηση του προβλήματος διευκολύνει την έξοδο στις αγορές, καθώς περιορίζεται το country risk και ενισχύεται η εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στην ελληνική οικονομία.
Πλαφόν στις πληρωμές
Η συμφωνία προβλέπει ότι η Ελλάδα δεν θα πληρώνει πάνω από 15% του ΑΕΠ για τόκους και χρεολύσια σε μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια το πλαφόν ανεβαίνει στο 20%.
Το ποσοστό αυτό, στο οποίο θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια, είναι χαμηλό με βάση όλους τους συγκριτικούς δείκτες για χώρες με ανάλογα οικονομικά χαρακτηριστικά. Το σημαντικότερο είναι ότι μειώνει δραστικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα χρόνια.
Οσον αφορά τα συγκεκριμένα μέτρα - βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα - για χρέος, παράγοντες του ΥΠΟΙΚ σημειώνουν ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι δεσμεύτηκαν να ξεκινήσουν άμεσα κινήσεις ελάφρυνσης και να σχεδιάσουν το «μεγάλο πακέτο» το 2018, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχίζεται από ελληνικής πλευράς ή πιστή εφαρμογή του προγράμματος.
Το ΔΝΤ υποχώρησε από τη σκληρή γραμμή για άμεση ελάφρυνση του και δεσμεύτηκε να λάβει εντός του έτους απόφαση για εκ νέου συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, εφόσον όμως προηγηθεί μια νέα ανάλυση βιωσιμότητας χρέους, η οποία θα δείξει ότι αρκούν τα μέτρα που υιοθέτησαν οι Ευρωπαίοι εταίροι.
Όπως δήλωσε ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού κλιμακίου του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν, ο οποίος συμμετείχε στο Eurogroup, όποια μέτρα ελάφρυνσης αποφασισθούν, θα εφαρμοστούν μετά το τέλος του προγράμματος (Ιούλιος 2018) και υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα έχει εφαρμόσει κατά 100% το πρόγραμμα.
Οι άμεσες κινήσεις ελάφρυνσης
Σε πρώτη φάση θα προχωρήσουν μέτρα καλύτερης διαχείρισης του χρέους – όπως ήθελε η Ευρωζώνη. Υπάρχει πάντως πρόβλεψη για δημιουργία μηχανισμού λήψης μέτρων σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η καλύτερη διαχείριση αφορά παρεμβάσεις χωρίς υψηλό κόστος, οι οποίες δεν χρειάζεται να εγκριθούν από εθνικά κοινοβούλια της Ευρωζώνης. Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις οδηγούν σε μείωση τόκων κατά περίπου 220 εκατ. ευρώ το 2017.
Το πρώτο πακέτο μέτρων θα υλοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και θα περιλαμβάνει σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα:
-Μικρότερες αποπληρωμές δανείων του EFSF
-Χρήση της διευρυμένης στρατηγικής χρηματοδότησης των ESM/EFSF για να μειωθεί ο κίνδυνος των επιτοκίων, χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά οι χώρες που συμμετείχαν αρχικά στο πρόγραμμα.
-Επιβολή ορίου στην αύξηση του επιτοκιακού περιθωρίου που αφορά στην επαναγορά χρέους του δεύτερου ελληνικού προγράμματος για το 2017.
Μετά τη λήξη του προγράμματος, θα εξεταστούν περισσότερο συγκεκριμένα μέτρα, όπως η πιθανή επαναγορά των δανείων του ΔΝΤ, η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής δανείων του EFSF, η παράταση της περιόδου χάριτος στην καταβολή τόκων, καθώς και η επιβολή πλαφόν στις δαπάνες για τόκους.