Έντονο προβληματισμό στον εποπτικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τον SSM, προκαλεί το «μαύρο» σενάριο για την ευρωπαϊκή οικονομία της πιθανής, πλέον, διακοπής τροφοδοσίας με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ύφεση και να δημιουργήσει νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων, ή να προκαλέσει στις τράπεζες απώλειες εξαιτίας δυσμενών εξελίξεων στις αγορές.
Το «μαύρο» σενάριο έχει έλθει πλέον πολύ κοντά, καθώς η Ρωσία έχει περικόψει σημαντικά, με τεχνικού χαρακτήρα προσχήματα, την παροχή αερίου στη Γερμανία από τον αγωγό Nord Stream, ο οποίος σήμερα λειτουργεί στο 20% της δυναμικότητάς του, με αποτέλεσμα η τιμή του φυσικού αερίου να έχει εκτιναχθεί στο επίπεδο των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα βρίσκονται οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Παρότι η οικονομία της Ευρώπης εξακολουθεί να απέχει από την ύφεση, σημειώνοντας ρυθμό ανάπτυξης 4% το β' τρίμηνο, όπως ανακοινώθηκε χθες από τη Eurostat, η επιβράδυνση στη γερμανική οικονομία έχει γίνει έντονα αισθητή, καθώς επηρεάζεται σοβαρά από την κρίση με το φυσικό αέριο. Ο ρυθμός ανάπτυξης του β' τριμήνου στη Γερμανία, σε σχέση με το προηγούμενο, έπεσε σχεδόν στο μηδέν, πριν ακόμη μπει η χώρα στο κρίσιμο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο, όπου θα αυξηθεί εποχικά η ζήτηση αερίου και υπάρχει κίνδυνος υποχρεωτικών διακοπών παροχής προς τη βιομηχανία, εάν η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα.
Σε αυτό το περιβάλλον, η ΕΚΤ έχει ζητήσει από τις τράπεζες που εποπτεύει, τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, να εξετάσουν τι θα σήμαινε για τους ισολογισμούς τους το δυσμενές σενάριο της διακοπής φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Όπως δήλωσε στη γερμανική Börsen-Zeitung η Ελίζαμπεθ Μακόλ, μέλος του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, απαντώντας στο ερώτημα «πώς θα μπορούσαν να επηρεαστούν σημαντικά ιδρύματα στην τραπεζική ένωση από τη διακοπή του εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο»;,
- Υπάρχει ένα ρεαλιστικό σενάριο διαταραχής της παροχής πετρελαίου και φυσικού αερίου μπροστά μας. Ζητάμε λοιπόν από τις τράπεζες να εξετάσουν τι σημαίνουν τέτοια δυσμενή σενάρια για τους ισολογισμούς τους. Ζητάμε πάντα από τις τράπεζες να εξετάζουν δυσμενή σενάρια και σενάρια μεσαίου κινδύνου. Αυτό είναι το θέμα της διαχείρισης κινδύνων με το βλέμμα στο μέλλον. Ο λόγος για τον οποίο εξετάζει μια τράπεζα ένα δυσμενές σενάριο είναι να μάθει ποιες αλλαγές μπορεί να θέλει να κάνει στο προφίλ κινδύνου ή πώς μπορεί να θέλει να προσαρμόσει το στρατηγικό της σχέδιο. Υπάρχουν πολλά βήματα που μπορεί στη συνέχεια να κάνει. Ένα δυσμενές σενάριο δεν έχει να κάνει με προβλέψεις. Δεν είναι απαίτηση για αποτέλεσμα. Είναι ένα εργαλείο για ανάλυση.
Η κ. Μακόλ σημειώνει, πάντως, ότι προς το παρόν οι τράπεζες δείχνουν θετική εικόνα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εκτίναξη των τιμών ενέργειας. «Σε γενικές γραμμές», τονίζει, «ο τραπεζικός τομέας εισήλθε στο 2022 με ισχυρές θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας και τα άμεσα ανοίγματα στη Ρωσία και την Ουκρανία είναι αρκετά περιορισμένα. Ταυτόχρονα, η κρίση έχει σίγουρα ασκήσει πρόσθετη πίεση στην αγορά βασικών εμπορευμάτων. Έχουμε δει μεγάλη αστάθεια και είχαμε ανησυχίες σχετικά με τις κλήσεις περιθωρίου και τις επιπτώσεις στη συνολική λειτουργία της αγοράς. Αυτό ήρθε πραγματικά στο προσκήνιο όταν είδαμε μερικές από αυτές τις κλήσεις περιθωρίου να πραγματοποιούνται. Αυτή η αστάθεια έχει κάπως υποχωρήσει, αλλά οι τιμές εξακολουθούν να είναι αρκετά αυξημένες».
Σενάριο μηδενικής ανάπτυξης
Στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος διαπιστώνει προς το παρόν ότι η οικονομία είναι αρκετά ανθεκτική στις πιέσεις της νέας κρίσης, ωστόσο προβληματίζεται για το σενάριο της διακοπής φυσικού αερίου. Όπως δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Γιάννης Στουρνάρας (στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ),
- Η ανάπτυξη εξελίσσεται φέτος καλύτερα από το αρχικά αναμενόμενο και αναμένεται η ΤτΕ να αναθεωρήσει επί τα βελτίω την πρόβλεψή της για μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 3,2%. Αυτό οφείλεται κυρίως στον τουρισμό, καθώς οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αναμενόταν να ανέλθουν στο 80% του επίπεδου ρεκόρ του 2019, αλλά τώρα φαίνεται, όπως τόνισε ο κ. Στουρνάρας, ότι θα ξεπεράσουν το 100%.
- Ωστόσο, το σενάριο της διακοπής φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα προκαλούσε απότομη επιβράδυνση στην οικονομία. Όπως εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος, ο ρυθμός ανάπτυξης θα μπορούσε, σε αυτή την περίπτωση, να πέσει στο μηδέν το 2023.
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατόπιν σχετικών αιτημάτων από την εποπτική αρχή, οι συστημικές τράπεζες «τρέχουν» σενάρια για να εξετάσουν την επίδραση που θα είχε στα κόκκινα δάνεια μια τόσο σοβαρή επιβράδυνση. Μέχρι στιγμής, οι διοικήσεις εμφανίζονται καθησυχαστικές, τονίζοντας ότι οι τράπεζες άντεξαν με αρκετή ευκολία τη μεγάλη και απότομη ύφεση του 2020 και θα μπορούσαν να παραμείνουν ανθεκτικές σε ένα σενάριο σοβαρής επιβράδυνσης το 2023. Θα χρειασθούν, πάντως, όπως εκτιμούν, νέα μέτρα στήριξης από τις αρχές (κυβέρνηση και ΕΚΤ) για να μετριάσουν το «χτύπημα» στους ισολογισμούς, όπως συνέβη και με την ύφεση της πανδημίας.
Τι δείχνουν τα στοιχεία Eurobank και Εθνικής για τα κόκκινα δάνεια
Οι δύο πρώτες τράπεζες που δημοσίευσαν αποτελέσματα β' τριμήνου χθες, Eurobank και Εθνική, επιβεβαίωσαν ότι η «μάχη» με τα κόκκινα δάνεια συνεχίζεται με επιτυχία, καθώς οι ροές μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν αρνητικές.
- «Η ποιότητα του Ισολογισμού μας προσεγγίζει αυτή των ευρωπαϊκών τραπεζών, με τα Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα μετά από προβλέψεις να διαμορφώνονται σε €0,4 δισ., χωρίς ενδείξεις ή τάσεις δημιουργίας νέων Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων λόγω του υψηλού πληθωρισμού», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας. Ο δείκτης των NPEs μειώθηκε σε 5,9% στο τέλος Ιουνίου 2022, με τα συνολικά NPEs να υποχωρούν στα €2,5δισ. ή €0,7δισ.μετά από προβλέψεις, ανακοίνωσε η τράπεζα Ο σχηματισμός των NPEs ήταν αρνητικός κατά €6εκ. το Α΄ εξάμηνο 2022. Η κάλυψη των NPEs από τις σωρευτικές προβλέψεις αυξήθηκε από 63,3% το Α΄ εξάμηνο 2021 σε 71,5%.
- Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Εθνικής, τα ΜΕΑ στην Ελλάδα μειώθηκαν περαιτέρω σε €1,9 δισ. ή €0,4 δισ. μετά από προβλέψεις, με το δείκτη ΜΕΑ να διαμορφώνεται σε 6,1%. Παρά τη μειωμένη πλέον περίμετρο ρυθμισμένων ΜΕΑ, οι οργανικές ροές παρέμειναν σε αρνητικά επίπεδα το Β’ τρίμηνο 2022 (-€0,1δισ. σε τριμηνιαία βάση), αντανακλώντας τις επιτυχημένες αναδιαρθρώσεις δανείων. Ο δείκτης ΜΕΑ ύψους 6,1% στην Ελλάδα (6,3% σε επίπεδο Ομίλου), μειωμένος περαιτέρω κατά 40μ.β. σε τριμηνιαία βάση και 670μ.β. σε ετήσια βάση, ευθυγραμμίζεται με το στόχο για το 2022. Ο δείκτης κάλυψης ΜΕΑ από σωρευμένες προβλέψεις ύψους 80,8% στην Ελλάδα το Β’ τρίμηνο 2022, ενισχυμένος κατά 320μ.β. περίπου από το τέλος του 2021 παρά την αποκλιμάκωση του κόστους πιστωτικού κινδύνου, αντικατοπτρίζει τη διατήρηση των οργανικών ροών ΜΕΑ σε αρνητικά επίπεδα. Παρά τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις, συμπεριλαμβανομένης και της απότομης αύξησης του ενεργειακού κόστους, δεν υπάρχουν ενδείξεις για αύξηση των ΜΕΑ πελατών που είχαν ενταχθεί σε προγράμματα είτε Κρατικής είτε Τραπεζικής στήριξης, ούτε άλλων πελατών.
