Έντονο προβληματισμό στη χρηματιστηριακή αγορά, ο οποίος βρίσκεται πίσω και από το σημερινό ξεπούλημα τραπεζικών μετοχών, δημιουργεί η διαφαινόμενη δυσκολία των ελληνικών τραπεζών να καλύψουν τις αυξημένες κεφαλαιακές τους ανάγκες, με αποτέλεσμα να «βγαίνουν από το συρτάρι» τα σενάρια παρέμβασης του Δημοσίου με τα αποθεματικά του «μαξιλαριού» για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Λίγους μήνες πριν ανακοινώσει ο εποπτικός μηχανισμός της ΕΚΤ το ύψος των κεφαλαίων που θα πρέπει να συγκεντρώσουν οι τράπεζες προληπτικά, για να φέρουν σε πέρας την εξυγίανση των ισολογισμών τους, ο ορίζοντας σκοτεινιάζει για τις τράπεζες, καθώς:
- Ο SSM υποχρεώνει τις τράπεζες να αλλάξουν κατεύθυνση στη μεθοδολογία μείωσης των προβληματικών δανείων και να στραφούν σε μαζικές πωλήσεις δανείων, αντί των ρυθμίσεων, που αποτελούσαν ως τώρα το βασικό εργαλείο τους. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η μείωση των προβληματικών δανείων κατά 50 δισ. ευρώ σε μια τριετία θα πρέπει να προέλθει κατά 40-50% (20-25 δισ. ευρώ) από πωλήσεις δανείων. Οι τιμές πώλησης των δανείων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να αυξηθεί ο όγκος των πωλήσεων απότομα, προβλέπεται ότι θα είναι χαμηλές και θα υποχρεώσουν τις τράπεζες να σχηματίσουν μεγάλου ύψους πρόσθετες προβλέψεις, που θα «διαβρώσουν» την κεφαλαιακή τους βάση. Η Goldman Sachs, στην τελευταία της έκθεση, σημειώνει ότι, ως τώρα, τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις πωλούνται με έκπτωση που ξεπερνά το 95%, ενώ τα δάνεια με εξασφαλίσεις έχουν πιάσει 30 σεντς (30% της ονομαστικής αξίας), που φαίνεται ότι αποτελεί ανώτατο όριο.
- Η ενίσχυση των κεφαλαίων από την αγορά, με μεθόδους που δεν θα θίξουν τους παλαιούς μετόχους (όπως η έκδοση υβριδικών τίτλων) ή με αυξήσεις κεφαλαίου σε σχετικά υψηλές τιμές, δεν φαίνεται ότι θα είναι απλή υπόθεση, ειδικά αν αποδειχθεί, στις αρχές του επόμενου έτους, ότι οι ανάγκες κεφαλαίων είναι μεγαλύτερες από το αρχικά προβλεπόμενο (για ποσό έως 1,9 δις. ευρώ έκανε λόγο το ΔΝΤ, το καλοκαίρι). Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Τρ. Πειραιώς, που έχει ανακοινώσει από τα μέσα της χρονιάς ότι θα αναζητήσει 500 εκατ. ευρώ με έκδοση υβριδικών τίτλων, αλλά περιμένει, όπως δήλωσε σήμερα ο CEO, Χρήστος Μεγάλου, να ανοίξει «παράθυρο ευκαιρίας» στην αγορά.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, για να εξαλειφθεί η αβεβαιότητα που δημιουργείται ενόψει των ενισχύσεων κεφαλαίου, που πρέπει να γίνουν προληπτικά, για να μην τεθεί ζήτημα εφαρμογής του κανονισμού για το bail-in, θα είναι αναγκαίο να επιστρέψει η κυβέρνηση στη συζήτηση με τους Ευρωπαίους δανειστές για τον τρόπο χρήσης των κεφαλαίων του «μαξιλαριού» των 24 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι, με τη λήξη του τρίτου προγράμματος σταθεροποίησης, χάθηκαν αυτοδικαίως τα κεφάλαια που είχαν μείνει στην άκρη από το δάνειο των 86 δισ. ευρώ, τα οποία προορίζονταν για στήριξη των τραπεζών, ενώ η κυβέρνηση απέφυγε να πάρει την προληπτική γραμμή χρηματοδότησης που θα κάλυπτε και τις τράπεζες, το επόμενο διάστημα θα πρέπει να συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους ότι ένα μέρος των 24 δις. ευρώ, αντί να καλύψουν τις ανάγκες του Δημοσίου, θα μείνουν στην άκρη σαν «μαξιλάρι» προστασίας των τραπεζών.
Η συζήτηση αυτή δεν είναι απλή, αφού θα πρέπει να συμφωνηθεί και το μοντέλο που θα ακολουθηθεί για την παροχή ενισχύσεων στις τράπεζες. Δηλαδή, αν θα πρόκειται για μια διαδικασία που θα προχωρήσει με αυξήσεις κεφαλαίου υπέρ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η οποία θα… εξαφανίσει τις συμμετοχές των παλαιών μετόχων, ή αν θα εκδοθούν υβριδικοί τίτλοι ή προνομιούχες μετοχές, ώστε να αποφευχθεί η προσωρινή κρατικοποίηση των τραπεζών.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση και οι Ευρωπαίοι δανειστές θα βρουν τελικά μια λύση για να προσφερθεί «μαξιλάρι» στις τράπεζες, καθώς ουδείς επιθυμεί να αφεθεί το πρόβλημα να ξεφύγει εκτός ελέγχου και να γίνει στην Ελλάδα μια άκρως επικίνδυνη «πρόβα» εφαρμογής του κανονισμού για το bail-in...