Παρά το γεγονός ότι οι πολιτικές εξελίξεις καταλαμβάνουν τον μεγαλύτερο χώρο στα πρωτοσέλιδα, σε αυτή τη φάση μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούν οι νέες τάσεις στον δείκτη του αμερικανικού δολαρίου (USD), οι ρωγμές στον τραπεζικό κλάδο και η προφανής αποτυχία του σχεδιασμού των κεντρικών τραπεζών.
Για παράδειγμα, η ευρωπαϊκή ανάπτυξη μειώνεται σημαντικά:
Όμως τι ισχύει σε σύγκριση με τις «προσδοκίες»; Μήπως εκεί τα πράγματα είναι καλύτερα; Δεν βγαίνει κανένα νόημα... Και θυμηθείτε, παρεμπιπτόντως, ότι όλα αυτά συμβαίνουν μετά την εντυπωσιακή σειρά μέτρων (το λεγόμενο «μπαζούκας») του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Mario Draghi.
Βρίσκω ενδιαφέρον το γεγονός ότι η πολιτική στήριξη στην ποσοτική χαλάρωση, την πολιτική μηδενικού επιτοκίου και το ίδιο το «μπαζούκας» εξαντλείται μέρα με την ημέρα. Οι Financial Times, για παράδειγμα, αναφέρουν ότι η Γερμανία κατηγορεί τον Draghi και τα άλλα μέλη της ΕΚΤ για την αύξηση της δημοτικότητας του δεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία.
Συμμετείχα και εγώ σε αυτή τη συζήτηση, δηλώνοντας τα ακόλουθα στο CNBC, με αφορμή το άρθρο του Matt Clinch, ο οποίος αναρωτιέται αν η ποσοτική χαλάρωση πυροδοτεί όντως την άνοδο της δεξιάς:
«Ο Steen Jakobsen, Επικεφαλής Οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Saxo Bank από τη Δανία, πιστεύει ότι ο Σόιμπλε έχει "κάθε δικαίωμα" να επικρίνει τις πολιτικές της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών –είτε πρόκειται για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ή την Τράπεζα της Αγγλίας– αφού πάντα προωθούν ένα καθεστώς που ευνοεί την ανισότητα κάνοντας τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
Προφανώς, αυτό που επισημαίνει ο Σόιμπλε είναι ότι υπάρχει η στιγμή για εύκολο χρήμα, αλλά θα έπρεπε να υπάρχει και η στιγμή που αυτή η κατάσταση σταματά. Καμιά οικονομία δεν μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και 365 ημέρες τον χρόνο απλώς και μόνο επειδή αυτό βολεύει τους κεντρικούς τραπεζίτες και τις προβλέψεις τους για τον κόσμο.»
Βρίσκω εξαιρετικά ανησυχητικό το γεγονός ότι οι αγορές και τα μέσα ενημέρωσης τείνουν να πιστεύουν ότι δεν είναι πρέπον να ασκείται κριτική απέναντι στην ΕΚΤ» ή ακόμα ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «αντιθεσμική συμπεριφορά». Είναι δυνατόν; Η δημοκρατία έχει να κάνει με το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση, στη διαφωνία. Και μου φαίνεται ακόμα πιο χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι αγορές και οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να αντιστρέψουν τα πράγματα και να κάνουν τη Γερμανία τον «κακό» της υπόθεσης.
Μια ανοιχτή συζήτηση, στο πλαίσιο της οποίας η παραδοχή των λαθών δεν είναι απλώς αναγκαία αλλά και υποχρεωτική – ακριβώς αυτό χρειάζεται, αν θέλουμε να συμβάλλουμε στην πρόοδο της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας οικονομίας.
Επιπλέον, η απόκλιση των spread της Γερμανίας και των χωρών του Club Med (δηλ. των ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου) καταδεικνύει τις ρωγμές στο οικοδόμημα της ευρωπαϊκής «ενότητας». Τόσο η Ιταλία όσο και η Πορτογαλία διαθέτουν εξαιρετικά αδύναμο τραπεζικό σύστημα – και, προσωπικά, θα παρακολουθήσω στενά τα σχετικά στοιχεία, στη διάρκεια του καλοκαιριού που αναμένω ότι θα παρουσιάσει έντονη μεταβλητότητα.
Ορισμένα σύντομα μακροοικονομικά σχόλια:
Οι κύριοι παράγοντες επιρροής παραμένουν οι ίδιοι: η αδυναμία του USD δεν υποστηρίζεται πλέον μόνο από τη Fed (και την ΕΚΤ) – τα αποτελέσματά τους γίνονται ήδη εμφανή στο USDJPY, τον δείκτη DXY και τον γενικότερο δείκτη.
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η Ιαπωνία καθοδηγεί όλες τις κεντρικές τράπεζες. Η πολιτική αρνητικών επιτοκίων που υιοθέτησε στα τέλη Ιανουαρίου και η επακόλουθη απουσία αξιόλογων αποτελεσμάτων οδηγεί τώρα τον πρωθυπουργό Shinzo Abe σε ένα ιδιαίτερα δύσκολο καλοκαίρι, λαμβάνοντας υπόψη τις επικείμενες εκλογές για τη Βουλή των Συμβούλων (η νομοθετική Άνω Βουλή της Ιαπωνίας), από όπου θα βγει πολύ πιο αδύναμος.
Δεν θα μου προκαλέσει έκπληξη αν ο Shinzo Abe αποχωρούσε μέχρι τα τέλη του έτους. Δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα δημοφιλής, αλλά συγκέντρωνε τον σεβασμό για δύο βασικά επιτεύγματα: το πιο αδύναμο JPY και την ανοδική πορεία του Nikkei.
Σήμερα και οι δύο αυτές μεταβλητές έχουν αντιστραφεί, χειροτερεύοντας ακόμα περισσότερο την εικόνα των Abenomics (όπως, άλλωστε, θα έπρεπε).
Και μια γενικότερη επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης:
Κατανομή
Forex: οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες τάσεις περιλαμβάνουν πιο αδύναμο USD και πιο ισχυρό JPY.
Μετοχές: ο δείκτης S&P 500 αυτή τη στιγμή κινείται σε μεγάλο εύρος διαπραγμάτευσης, μεταξύ 1.800 και 2.150 μονάδων. Θα ακολουθήσει διάσπαση, αλλά προς ποια κατεύθυνση;
Ομόλογα: Το δεύτερο καλύτερο επενδυτικό προϊόν. Το νέο χαμηλό επίπεδο επιτοκίων οδηγεί τα 5ετή και τα 10ετή ομόλογα των αναπτυγμένων χωρών σε νέα χαμηλά.
Εμπορεύματα: Ο χρυσός και το ασήμι παραμένουν βασικές επιλογές. Η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στα εμπορεύματα αυτή τη στιγμή διαμορφώνεται στο 30%.
Καταλύτες
-Η κατεύθυνση του USD
-Η δύναμη του JPY
-Η απόδοση του τραπεζικού κλάδου σε σχέση με τον γενικό δείκτη
-Τα spread της Γερμανίας σε σχέση με τα spread των χωρών του Club Med