Μετά από 11 μήνες διαπραγματεύσεων για την ονοματοδοσία των Σκοπίων, φαίνεται ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε μιά συμφωνία που μπορεί να θέσει τέλος στην πολύχρονη αντιπαράθεση και να συμβάλει στη σταθερότητα της περιοχής.
Ομως, αυτά τα τελευταία βήματα που απαιτούνται για να κλείσει οριστικά η εκκρεμότητα, μάλλον δεν πρόκειται να γίνουν.
Το πρόβλημα είναι ότι και από τις δύο πλευρές οι πολιτικές ηγεσίες δεν θέλουν να επωμισθούν την ευθύνη ενός «συμβιβασμού», που συνεπάγεται εξ ορισμού κάποιες παραχωρήσεις, μια υποχώρηση από μαξιμαλιστικούς στόχους.
Οι κυβερνήσεις και οι ηγεσίες των κομμάτων στην Αθήνα και στα Σκόπια ξέρουν πολύ καλά ότι συμφωνία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αμοιβαίες υποχωρήσεις. Καμία πλευρά δεν θα ήταν διατεθειμένη να τα δώσει όλα χωρίς να πάρει τίποτα, μόνον και μόνο για να κλείσει την εκκρεμότητα.
Αλλωστε και στις δύο χώρες υπάρχουν ισχυρές εσωτερικές αντιστάσεις, καθώς επί χρόνια καλλιεργούνταν μαξιμαλιστικοί στόχοι από «εθνικοπατριωτικές» ομάδες, στις πιέσεις των οποίων ενέδιδαν και μεγάλα κόμματα για να μη χάσουν ψήφους.
Αυτή η λογική υπαγορεύει τώρα και τη στάση κομμάτων της αντιπολίτευσης, που έσπευσαν να απορρίψουν την πρόταση του Σκοπιανού πρωθυπουργού να ονομασθεί η χώρα του «Ilidenska Makedonija».
Υποστηρίζουν ότι η ονομασία αυτή εμπεριέχει αλυτρωτισμό, επειδή παραπέμπει στην εξέγερση των σλαβόφωνων πληθυσμών της περιοχής κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας και στην πρώτη απόπειρα δημιουργίας «μακεδονικού» κράτους.
Όμως τον ίδιο «αλυτρωτισμό» μπορεί να δεί κανείς – αν κοιτάξει μέσα από πρίσμα καχυποψίας - και στις άλλες δύο προτεινόμενες ονομασίες: «Gorna (Ανω) Makedonija» και «Nova (Νέα) Makedonija». Υπονοούν ότι η «βαφτιζόμενη» χώρα είναι τμήμα ευρύτερης περιοχής και ο λαός της κομμάτι ενός «μακεδονικού» έθνους.
Θεωρώντας δεδομένο ο όρος «Μακεδονία» θα υπάρχει στο όνομα της πΓΔΜ, ο επιθετικός προσδιορισμός «Ilidenska» είναι μάλλον η καλύτερη επιλογή για την Ελλάδα. Διότι παραπέμπει στη σλαβική «καταγωγή» της χώρας και του πληθυσμού της, που αποστασιοποιούνται από την αρχαία ελληνική Μακεδονία και τον ελληνικό πολιτισμό
Το ζήτημα λοιπόν είναι με ποια διάθεση και μέσα από ποιο πρίσμα προσεγγίζει κανείς το θέμα του ονόματος και πόσο είναι διατεθειμένος να κάνει ρεαλιστικούς συμβιβασμούς για να επιτύχει λύση – ώστε να αποφύγει μελλοντικά τα χειρότερα.
Τα πράγματα δυσκολεύουν επειδή τόσα χρόνια κόμματα και πολιτικές ηγεσίες προτίμησαν να σπεκουλάρουν πάνω στο πρόβλημα, καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις στο εκλογικό τους ακροατήριο.
Τώρα, για να μη βρεθούν αντιμέτωπες με αυτό που καλλιέργησαν και για να μην κατηγορηθούν για «εθνική μειοδοσία», είναι αναγκασμένες να εφευρίσκουν δικαιολογίες για να απορρίψουν ρεαλιστικές προτάσεις, που θα επέτρεπαν να διευθετηθεί το ζήτημα. Πάντως, παρά τις αντιρρήσεις και τις διαφωνίες τους, θα ήθελαν στην πραγματικότητα να προχωρήσει ερήμην τους η κυβέρνηση, να κλείσει το σκοπιανό με κάποιο τρόπο – και να επωμισθεί το πολιτικό κόστος.
Φαίνεται λοιπόν ότι θα χαθεί και η τελευταία ευκαιρία, γιατί οι πολιτικές ηγεσίες δεν μπορούν να κάνουν τα ελάχιστα τελευταία βήματα που απαιτούνται, ξεπερνώντας τον φόβο του πολιτικού κόστους.
Χ. ΝΙΑΚΑΣ
