To ελληνικό χρηματιστήριο είναι η αγορά με τις μεγαλύτερες απώλειες στην Ευρώπη από την αρχή του 2016, καθώς ο Γενικός Δείκτης έχει χάσει περίπου 21,9%. Αιτία γι’ αυτό είναι ένας συνδυασμός εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Ορισμένοι πιστεύουν ότι τώρα το ΧΑ βρίσκεται σε κομβικό σημείο αλλά η πορεία του θα εξαρτηθεί από τις διεθνείς αγορές.
“Τα χρηματιστήρια της Ευρώπης και της Αμερικής βρέθηκαν στο επίκεντρο της αρνητικής δημοσιότητας σε μια χρονιά που η ΕΚΤ θα διεξάγει το στρες τεστ στις ευρωπαϊκές τράπεζες και οι επενδυτές προσέχουν τα νούμερα που δημοσιεύουν”, λέει ο Μάνος Χατζηδάκης, υπεύθυνος του τμήματος ανάλυσης της Beta Χρηματιστηριακής. “Οι ελληνικές τράπεζες έχουν το ρίσκο της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το κλείσιμο της αξιολόγησης, της μείωσης του ΕΛΑ που σχετίζεται με την απόκτηση χρηματοδοτική επάρκειας ενώ οι καθυστερήσεις που έχουν σημειωθεί έχουν προκαλέσει ανησυχίες”.
Bear market
Ένα θέμα που απασχολεί τους διεθνείς επενδυτές είναι αν τα μεγάλα χρηματιστήρια του πλανήτη έχουν μπει σε bear market αλλά το ΧΑ βρίσκεται σε αυτή τη θέση εδώ και επτά χρόνια.
“Δεν καταφέραμε να βγούμε ποτέ από τη bear market στην Ελλάδα”, λέει ο κ. Χατζηδάκης. “Φλερτάραμε με ένα το ράλι το οποίο όμως δεν θεμελιώθηκε με κερδοφορία και στην πρώτη ευκαιρία οι μετοχές ξαναγύρισαν σε καθοδική τάση στις αρχές του 2014. Στις ξένες αγορές υπήρξε bull market το οποίο υποστηρίχθηκε από δημιουργία πλούτου και κέρδη ενώ αντίθετα στην Ελλάδα έπεσαν όλες οι αξίες -μετοχές, ομόλογα και ακίνητα- χωρίς να εκδηλώνεται αγοραστικό ενδιαφέρον ακόμα και σε εξόφθαλμα υποτιμημένες τιμές. Αυτό έχει να κάνει με την αίσθηση ότι δεν μπορούν να γίνουν εύκολα πωλήσεις σε υψηλότερα επίπεδα”.
Το ελληνικό χρηματιστήριο έφτασε πριν λίγες μέρες σε επίπεδα 26ετίας, στις 439 μονάδες -πριν αντιδράσει με εκρηκτικό τρόπο – και το ερώτημα είναι αν υπάρχουν επίπεδα στήριξης. Όμως, η σύνθεση του Γενικού Δείκτη είναι τελείως διαφορετική σήμερα από αυτή που ήταν μια γενιά πριν και το ίδιο ισχύει για το τραπεζικό σύστημα.
“Είναι δύσκολο να γίνουν συγκρίσεις ακόμα και με το πιο πρόσφατο παρελθόν”, λέει ο κ. Χατζηδάκης. “Ακόμα και με τα χαμηλά του 2012 διότι έχουν γίνει δύο ανακεφαλαιοποιήσεις. Το 2012, για παράδειγμα, η αναλογία της κεφαλαιοποίησης του ΧΑ προς το ΑΕΠ ήταν 10% ενώ σήμερα είναι στο 20%. Έχουν μπει λεφτά στις τράπεζες κάτι που δημιουργεί μια στρέβλωση στις τεχνικές συγκρίσεις”.
Η βασική στήριξη του ΧΑ δεν είναι τεχνική αλλά μπορεί να προέλθει μόνο από το μακροοικονομικό περιβάλλον, από τα γεγονότα που θα έρθουν και θα αναθεωρήσουν τις αρνητικές προσδοκίες που έχουν ενσωματωθεί στις σημερινές τιμές. Το μακροοικονομικό περιβάλλον δεν είναι τόσο άσχημο όσο αναμενόταν με τα capital controls αλλά η ελπίδα ότι το 2015 θα έκλεινε χωρίς ύφεση δεν επαληθεύτηκε από τα πρόσφατα νούμερα της ΕΛΣΤΑΤ.
“Η καλύτερη επίδοση της οικονομίας, σε σχέση με αυτή που αναμενόταν, ήταν ο λόγος ανάκαμψης του Αυγούστου και αυτό παρουσίασαν οι τράπεζες στο roadshow για να μαζέψουν χρήματα για τις ανακεφαλαιοποιήσεις, ωστόσο για να δούμε μια ανατροπή στο δεύτερο εξάμηνο χρειαζόμαστε θετικούς καταλύτες”, λέει ο κ. Χατζηδάκης. “Βλέπουμε ότι υπάρχουν μπροστά μας αλλά συνεχώς απομακρύνονται. Είναι σαν να κυνηγάμε την ουρά μας, κι αυτό έχει προκαλέσει σκεπτικισμό”.
Tα ξένα funds
Οι αποτιμήσεις του ελληνικού χρηματιστηρίου θεωρούνται ελκυστικές καθώς οι τράπεζες διαπραγματεύονται σε ένα βαθύ υποπολλαπλάσιο της λογιστικής τους αξίας, περίπου 0,20 ενώ για το σύνολο του ΧΑ είναι γύρω στο 0,50. Επιπλέον, πολλά p/e είναι μονοψήφια και οι εταιρείες διαθέτουν μετρητά που φτάνουν σε σημαντικό ποσοστό επί του ενεργητικού τους. Οι τιμές-στόχοι που δίνουν οι χρηματιστηριακές εταιρείες είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερες λόγω των ειδικών συνθηκών της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, το ασφάλιστρο κινδύνου στην Ελλάδα φτάνει το 20% κάτι που μειώνει την αξία μιας εισηγμένης σε σχέση με το αν ήταν στο εξωτερικό. Τα κέρδη προεξοφλούνται με ένα επιτόκιο γύρω στο 10% και αυτό υποεκτιμά την αξία της εταιρείας σε σχέση με μια άλλη του εξωτερικού που προεξοφλείται με επιτόκιο 5%.
Αν οι ελληνικές μετοχές είναι αντικειμενικά φτηνές, γιατί η ελληνική αγορά δεν τις αποτιμά ψηλότερα;
“Λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας, οι επενδυτές πηγαίνουν στο πιο δυσμενές σενάριο”, λέει ο κ. Χατζηδάκης. “Για παράδειγμα, σκέφτονται μπορεί να υπάρξει εμπλοκή με τη διαπραγμάτευση, να γίνουν εκλογές, να μη σχηματιστεί κυβέρνηση κλπ. Η ελληνική αγορά είναι αγορά τάσης, δηλαδή δεν υπάρχει αντίπαλο δέος που να περιορίζει την ένταση μιας πτώσης ή μιας ανόδου. Οι περισσότεροι traders κινούνται μονοκόμματα προς μια κατεύθυνση. Οι αντιδράσεις γίνονται από “φθήνια” και δεν βασίζονται σε θεμελιώδεις λόγους, έτσι μια ανοδική αντίδραση γίνεται ευκαιρία πώλησης και το πάρτι τελειώνει γρήγορα”.
Θα περίμενε κανείς φέτος η Ελλάδα να διαφοροποιηθεί σε σχέση με άλλες αγορές αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο ίσως διότι τα περισσότερα ξένα fundς που συμμετέχουν στο ΧΑ δεν αρκετά μακροπρόθεσμα. Δεν περιμένουν να ωριμάσουν οι συνθήκες σε μακροοικονομικό ή μικροοικονομικό επίπεδο αλλά έχουν συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα τοποθέτησης. Υπάρχουν και τα πιο στρατηγικά (Faifax) αλλά σε γενικές γραμμές τα funds δεν είναι μεγάλου βεληνεκούς. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να κακίσει τα ξένα funds για την τάση φυγής τους, άλλωστε την έχουν πατήσει δύο φορές με τις τράπεζες χάνοντας τελείως τα λεφτά τους. Mετά τη συμμετοχή τους στη τρίτη ανακεφαλαιοποίηση επίσης χάνουν αρκετά χρήματα.