Του ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΛΟΥΚΑ, stokokkino.gr
Οι σεισμοί δεν προβλέπονται, αλλά οι αυτοκτονίες που μπορούν να προκαλέσουν πολιτικό σεισμό είναι σαφώς πιο προβλέψιμες. Αυτή είναι η (σύντομη) ιστορία της Τερέζα Μέι, μιας φιλόδοξης σιδηράς κυρίας που τζόγαρε το κεφάλι της και την ισχύ του κόμματος της πάνω στους εσωκομματικούς τριγμούς των αντίπαλων Εργατικών του κινηματικού αριστερού Τζέρεμι Κόρμπιν.
Στον απόηχο μιας οριακής νίκης μετά τη διχαστική εκστρατεία για το Brexit, η Μέι ήρθε στην πρωθυπουργία ως επικρατέστερη επιλογή του κόμματος της - που η αλήθεια είναι έψαχνε υποψήφιο για ηλεκτρική καρέκλα.
Η ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα των Τόρηδων οδήγησε τις εξελίξεις στο Brexit. Η ώρα της αλήθειας θα έρχονταν αργότερα, όταν κάποιος θα έπρεπε να πει στους Βρετανούς ότι το ζωνάρι πρέπει να σφίξει, ώστε η χώρα να απορροφήσει τους σημαντικούς γεωπολιτικούς και οικονομικούς κραδασμούς της βίαιης αποκόλλησης της από την ΕΕ.
Η ευρωσκεπτικιστική Δεξιά δεν έψαχνε ενωτικό αρχηγό, αλλά καμικάζι που θα πάρει το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός ΕΕ πάση θυσία.
Η Τερέζα Μέι, συντηρητική κόρη πάστορα, επί σειρά ετών υπουργός Εσωτερικών που ακολούθησε πιστά την συνταγή σκληρής λιτότητας του προκατόχου της Κάμερον και του νεοφιλελεύθερου Υπουργού Οικονομικών Τζον Όσμπορν, ήταν εύκολη επιλογή.
Το αν κατάλαβε η ίδια ότι επελέγη όχι για κάποιο ιδιαίτερο χάρισμα ή ταλέντο, αλλά επειδή θα έκανε τη δουλειά ενός σκληρού Brexit και θα ήταν και αναλώσιμη, είναι μια άλλη ιστορία.
Το στοίχημα και το κόστος του Brexit
Η Μέι άρχισε να δείχνει σημάδια πολιτικής ανισορροπίας μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, ενώ μέχρι τότε απέρριπτε χωρίς δεύτερη σκέψη την άμεση προσφυγή στις κάλπες.
Πολλοί μίλησαν για το προφανές: Οτι επρόκειτο για στοίχημα πάνω στο εσωκομματικό αντάρτικο στους Εργατικούς, πάνω σε δημοσκοπήσεις που έδειχναν τους Τόρηδες 22 και 18 μονάδες μπροστά, αλλά και στην ανάγκη πολιτικής νομιμοποίησης της πρωθυπουργού, η οποία δεν ήταν εκλεγμένη και θα έπρεπε να δώσει σκληρή μάχη με τις Βρυξέλλες για το Brexit.
Όλα σωστά, αλλά ο βασικός λόγος ήταν άλλος. Το κόστος του σκληρού Brexit που ζήταγε ο βρετανικός καπιταλισμός ώστε να ξεφύγει από την μέγγενη του γερμανικού θα ήταν τεράστιο. Αυτό το είχαν επικοινωνήσει σε κάθε επίπεδο η Γερμανία και η Γαλλία στο Λονδίνο.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ δήλωνε μάλιστα ότι η Βρετανία μετά το Brexit θα επέστρεφε στα 70s!
Ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ Σόιμπλε βρίσκονταν ήδη σε άτυπες διαβουλεύσεις με Βρετανούς αξιωματούχους και μίλαγε δημόσια για μοντέλο Ελβετίας στη μετά-Brexit εποχή - με συνδεδεμένη βέβαια την βρετανική εθνική κυριαρχία με την ΕΕ, άρα τις Βρυξέλλες, άρα τη Γερμανία.
Η Μέι χρειάζονταν τις πρόωρες εκλογές διότι δεν είχε καμία πολιτική εντολή, κανένα μανιφέστο και τελικώς καμία νομιμοποίηση - ούτε καν στο ίδιο της το κόμμα - για τέτοιου μεγέθους λιτότητα που επιφυλάσσει ένα βίαιο Brexit.
Οι λάθος "μεταρρυθμίσεις"
Και μετά... ήρθε το προεκλογικό μανιφέστο. Μια δέσμευση συνέχισης της λιτότητας που μάλιστα στερούσε το συντηρητικό κόμμα από το μότο του, ότι είναι το κόμμα της χαμηλής φορολόγησης.
Ξαφνικά έπεφτε φορολογικό βάρος μέσω εισφορών σε ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους την ώρα που η Μέι κόμπιαζε όταν της ζήταγαν να δεσμευτεί για ταβάνι στην αύξηση φόρων.
Μια όμως μεταρρύθμιση στο βρετανικό σύστημα Υγείας - που παραπαίει - μονοπώλησε το ενδιαφέρον όλων: Η Μέι και οι Συντηρητικοί αποφάσισαν να να πληρώνουν οι συνταξιούχοι για υπηρεσίες περίθαλψης κατ' οίκον, εφόσον έχουν περιουσία πάνω από 100.000 λίρες, συνυπολογιζόμενης της αξίας του σπιτιού τους!
Άρα οι περισσότεροι συνταξιούχοι με σπίτι θα έβαζαν το χέρι στην τσέπη για κάποιες κατηγορίες ασθενειών, όπως η εκφυλιστική γεροντική άνοια.
Για να μην αναγκαστεί κάποιος να πουλήσει το σπίτι του προκειμένου να πληρώσει μεγάλα ιατρικά έξοδα, η Μέι υπόσχονταν να πληρώνει το κράτος και να παίρνει την περιουσία του ασθενούς μετά θάνατον (!).
Ο φόρος... γεροντικής άνοιας
Με απλά λόγια σε προεκλογικό μανιφέστο η Μέι έβαλε την δέσμευση της να πληρώνουν οι περισσότεροι συνταξιούχοι για περίθαλψη, με κίνδυνο να χάσουν το σπίτι τους. Εγγυήθηκε μόνον ότι εάν όντως το κράτος έβαζε χέρι στην περιουσία του ασθενούς, θα άφηνε τις πρώτες 100.000 λίρες να περιέλθουν στα παιδιά του.
Το μέτρο δημιουργούσε κατ αρχήν έναν "ρατσισμό" εκ μέρους του κράτους, εφόσον φροντίδα για καρκίνο θα ήταν δωρεάν, ενώ για γεροντική άνοια για παράδειγμα θα πλήρωνες, με κίνδυνο να χάσεις το σπίτι σου έστω μετά θάνατο.
Οι Εργατικοί έκαναν "πάρτι" με την απίστευτη προεκλογική γκάφα της Μέι. Ο Κόρμπιν το ονόμασε "φόρο γεροντικής άνοιας" ενώ επισήμανε και έναν πόλεμο γενεών που δημιουργούνταν, καθώς τα παιδιά μπορούν να χάσουν την κληρονομιά εάν οι γονείς τους βρεθούν εντός κατηγοριών ασθενειών που δεν καλύπτονται από το Δημόσιο.
Ήταν η στιγμή που και οι συντηρητικοί ψηφοφόροι όπως οι συνταξιούχοι άρχισαν να προσέχουν καλύτερα τις κυβερνητικές προεκλογικές εξαγγελίες.
Η μεγάλη ανατροπή
Ξαφνικά το μομέντουμ είχε γυρίσει και οι υπουργοί της Μέι βρίσκονταν υπό ασφυκτικό κλοιό ερωτήσεων, αναγκασμένοι να υπερασπιστούν τις θέσεις του Κόμματος.
Κανείς δεν ασχολούταν με το Brexit, το πόσο εκλέξιμος είναι ή δεν είναι ο Κόρμπιν, ή με τα συντροφικά μαχαιρώματα εντός του Εργατικού κόμματος.
Οι δημοσκοπήσεις μπήκαν σε ρυθμούς σχιζοφρένειας, καθώς διαφορές 22 και 18 μονάδων γίνονταν μακρινή ανάμνηση. Οι μεγαλύτερες εκτιμώμενες διαφορές "έκατσαν" στις 10 με 12 ποσοστιαίες μονάδες, με άλλες δημοσκοπήσεις να μετρούν διαφορά τριών ή και μιας μόλις μονάδας.
Όλα αυτά μια εβδομάδα πριν την κάλπη, με την στατιστική υπηρεσία να μετράει δυο εκατομμύρια νέους που γράφτηκαν στους εκλογικούς καταλόγους για να ψηφίσουν. Αν αυτή η πληθυσμιακή ομάδα φθάσει στην κάλπη, αναμένεται ότι κατά συντριπτική πλειοψηφία θα στηρίξει Εργατικούς και την προεκλογική τους δέσμευση για ακύρωση των πανεπιστημιακών διδάκτρων.
"Τρομοκρατικό" τέλος
Το τελειωτικό χτύπημα στην Μέι και τους Συντηρητικούς ήρθε με την τρίτη τρομοκρατική ενέργεια σε λιγότερο από τρεις μήνες στην γέφυρα του Λονδίνου, με οκτώ νεκρούς και 48 τραυματίες. Δύο εβδομάδες νωρίτερα τζιχαντιστής ανατινάχτηκε σε συναυλία ποπ μουσικής με μικρά παιδιά στο Μάντσεστερ, αφήνοντας πίσω του 23 νεκρούς και 115 τραυματίες.
Λίγες μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, μαζί με το εθνικό πένθος, η συζήτηση επικεντρώθηκε στις βαθιές περικοπές που εφάρμοσαν οι Τόρηδες και η Τερέζα Μέι ως υπουργός Εσωτερικών στα σώματα ασφάλειας και στην Αστυνομία.
Η Μέι εφάρμοζε επί χρόνια περικοπές που περιλαμβάνονταν στον προϋπολογισμό άτυπου "Μνημονίου" του πρώην ΥΠΟΙΚ 'Οσμπορν, τον οποίον η Μέι απέλυσε όταν ήρθε στην αρχηγία του Κόμματος.
Ο Όσμπορν είχε γίνει εν τω μεταξύ αρχισυντάκτης στην λονδρέζικη Evening Standard από όπου "πυροβολούσε" σε κάθε ευκαιρία την Μέι. Ενδεικτικό της μεταστροφής:
- Στις 31 Μαρτίου "αποκλειστικό" της εφημερίδας έβρισκε τον Κόρμπιν "εξαιρετικά μη δημοφιλή στο Λονδίνο"
- Ξαφνικά μια εβδομάδα πριν ανοίξουν οι κάλπες η Standard είχε πρωτοσέλιδο "Σοκαριστική άνοδος του Κόρμπιν, τώρα πιο δημοφιλής από την Μέι στο Λονδίνο"...
Ήταν πλέον ολοφάνερο ότι το στοίχημα των Τόρηδων με την Μέι είχε γυρίσει μπούμερανγκ, με τα εσωκομματικά πυρά να έρχονται από παντού.
Η κάλπη μίλησε(;) πριν ανοίξει
Διαρροές από την συντηρητική παράταξη έβαζαν τον πήχη για την Μέι στις 50 με 70 έδρες προβάδισμα για το κόμμα, γνωρίζοντας καλά ότι με τις προβολές των δημοσκοπήσεων όχι το προβάδισμα που είχαν επί Κάμερον δεν πιάνονταν (σ.σ. 12 έδρες προβάδισμα), αλλά εδώ παίζονταν και η αυτοδυναμία.
Η τελευταία ημέρα προεκλογικής εκστρατείας ήταν ίσως από τις πλέον ενδεικτικές.
Η Μέι βρίσκονταν από τις 5.30 τα χαράματα στην κρεαταγορά του Smithfields, όπου γιουχαϊστηκε από παραβρισκόμενους που φώναζαν "ψηφίστε Εργατικούς, τερματίστε τις περικοπές στην Αστυνομία". Την ίδια ώρα ο Κόρμπιν συγκέντρωνε πλήθη σε Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία, με αέρα πλέον αρχηγού.
Η κάλπη είχε μιλήσει πριν καν ανοίξει. Η υπερσυντηρητική Τερίζα Μέι ήταν το δεύτερο θύμα της ευρωσκεπτικιστικής πτέρυγας της Δεξιάς μετά τον Κάμερον.
Μια εκλογική νίκη του κόμματος της με οτιδήποτε λιγότερο από μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με την νίκη Κάμερον το 2015, σημαίνει το πολιτικό της τέλος και κρίση στους Συντηρητικούς.
Μη εξασφάλιση αυτοδυναμίας για τους Τόρηδες σημαίνει σοβαρή κρίση στο κόμμα και σημαντικές πολιτικές διεργασίες στην κεντροαριστερά στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς υπάρχουν προγραμματικές συγκλίσεις Εργατικών, Πρασίνων και Σοσιαλιστών της Σκωτίας.
Από το βασικό σενάριο εύκολης νίκης των δεξιών Τόρηδων στη Βρετανία, οι κάλπες θα άνοιγαν τελικώς με σημαντικό "χάντικαπ" για τη συντηρητική πρωθυπουργό και με ανατροπή-θρίλερ που δεν αποκλείει και νίκη του Κόρμπιν, εάν προσέλθουν μαζικά στις κάλπες οι νέοι ακόμα και οι συνταξιούχοι που ενημερώθηκαν για το μανιφέστο Μέι και κινητοποιηθούν τα συνδικάτα
Το μόνο σενάριο που φαίνεται πλέον απίθανο είναι να χάσουν οι Εργατικοί με μεγάλη διαφορά...