Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς κοινότητας παραμένουν οι εξελίξεις στη Λιβύη, που μπορεί να αποτελέσουν καθοριστική παράμετρο για τη διαμόρφωση γεωπολιτικών ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, την αναδιανομή ενεργειακών πόρων, αλλά και για το προσφυγικό-μεταναστευτικό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και για την Ελλάδα, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να επηρεάσουν άμεσα τη στάση και τη γενικότερη στρατηγική της Τουρκίας, διευκολύνοντας ή δυσχεραίνοντας παράλληλα τους ελληνικούς χειρισμούς.
Μετά τη διεθνή διάσκεψη που έγινε πρόσφατα για τη Λιβύη, όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές - συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ρωσίας, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ - ελπίζουν ότι το πρόβλημα της χώρας θα διευθετηθεί μέσω της εκλογικής διαδικασίας, με την ανάδειξη κυβερνητικού σχήματος που θα έχει νομιμοποίηση και καθολική αναγνώριση. Ισως πρόκειται για φρούδες ελπίδες, ή για ηθελημένη αυταπάτη.
Στη Λιβύη θα γίνουν προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου. Είναι πολύ κρίσιμες για μέλλον της χώρας και για την ευρύτερη περιοχή. Ουδείς όμως μπορεί να είναι βέβαιος ότι θα τερματίσουν την εμφύλια διένεξη και την ανάμειξη ξένων δυνάμεων.
Οι συμμαχίες και τα μέτωπα
Τουρκία, ΗΠΑ, Ευρωπαίοι κλπ προσπαθούν να εξασφαλίσουν στηρίγματα στο νέο σύστημα εξουσίας που θα δημιουργηθεί και προωθούν υποψηφίους της επιλογής τους.
Ο ηγέτης του ανατολικού τμήματος της χώρας Χαλίφα Χαφτάρ και ο γιός του Καντάφι έχουν δηλώσει ήδη υποψηφιότητα για την προεδρία. Βέβαιη είναι και η συμμετοχή στην κούρσα κάποιου εκπροσώπου της φιλότουρκης πολιτικής ομάδας που ελέγχει τη δυτική Λιβύη. Αναμένεται ότι τις επόμενες μέρες θα μπουν στην κούρσα κι άλλοι υποψήφιοι.
Η Αίγυπτος είναι ο πλέον ένθερμος υποστηρικτής του Χαφτάρ, έχοντας μαζί της τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Στην αντίπερα όχθη με Σάαρατζ-Ντμπέιμπα είναι η Τουρκία και οι συνοδοιπόροι της (Κατάρ, Αζερμπαϊτζάν, Πακιστάν).
Υπάρχει ακόμη εμπλοκή της Ευρώπης με αιχμή του δόρατος τη Γαλλία, που επιθυμεί πρωτίστως ομαλότητα, προκειμένου να προχωρήσει η αναδιανομή των ενεργειακών πόρων της Λιβύης και να αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό. Την ακολουθεί η Ιταλία, που είδε ότι η Άγκυρα είναι αναξιόπιστη στην υπόσχεση ανάσχεσης των μεταναστευτικών ροών. Αυτή την ευρωπαϊκή πλέον επιδίωξη φέρεται να στηρίζουν και οι ΗΠΑ, ενώ οι δυτικοί καταγγέλλουν εμπλοκή των Ρώσων με την πλευρά Χαφτάρ.
Με δυτικά μοντέλα
Θεωρείται δύσκολο να ηρεμήσει η κατάσταση στη Λιβύη ακόμη και μετά τις εκλογές, αφού η Τουρκία επικαλείται τη στρατιωτική συνεργασία με την Τρίπολη και δεν αποσύρει μισθοφόρους και Τούρκους "συμβούλους". Ωστόσο η Άγκυρα θα πιέσει να πετύχει ό,τι περισσότερο μπορεί, με στόχο να διατηρήσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Με επιπτώσεις και στο Αιγαίο, όπου η Αγκυρα προβάλλει νέες διεκδικήσεις, υποστηρίζοντας ότι έχει κυριαρχία ανατολικά του 26ου μεσημβρινού.
Στην αντίπερα όχθη η Αίγυπτος ξέρει ότι αν πέσει ο Χαφτάρ, οι τζιχαντιστές θα φτάσουν στα σύνορά της και με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους που στηρίζει η Τουρκία θα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα.
Στη Δύση αδυνατούν να κατανοήσουν ότι πολιτικά κυβερνητικά συστήματα όπως Ομοσπονδίες, Συνομοσπονδίες και Ενώσεις Κρατιδίων, μπορεί να λειτουργούν στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Γερμανία, ή την Ελβετία, αλλά είναι εκτός πολιτικής κουλτούρας στις αραβικές χώρες, την Ασία και την Αφρική.
Έτσι αν δεν τα βρουν στη Λιβύη μόνοι τους, οι έξωθεν πιέσεις μπορεί να επιφέρουν αποτελέσματα ακριβώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα.
Σενάριο διχοτόμησης
Το δεύτερο σενάριο είναι η διχοτόμηση της χώρας, με το ανατολικό τμήμα να μένει υπό τον έλεγχο του στρατηγού Χαφτάρ - οπότε η Αίγυπτος δεν έχει προβλήματα στα σύνορά της και αποφεύγει και ενδεχόμενες τουρκικές πιέσεις μέσω της Λιβύης.
Η πλευρά Χαφτάρ είχε δηλώσει ότι δεν στηρίζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο θεωρεί άκυρο. Αρα, αν επικρατήσει στις εκλογές ή διατηρήσει τον έλεγχο της Ανατολικής Λιβύης με αναγνώριση της διχοτόμησης από τον ΟΗΕ, θα μπορεί να υπογράψει συμφωνία ΑΟΖ με την Ελλάδα.
Εν τοιαύτη περιπτώσει η Τουρκία θα αναγκαστεί να κάνει άλλα βήματα και να χρησιμοποιήσει την τακτική των προκλήσεων για να στηρίξει τις ανυπόστατες διεκδικήσεις της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΔΑΜΠΙΚΗΣ