Διπλωματικές κινήσεις για το θεαθήναι κάνει η κυβέρνηση αυτή την περίοδο, προβάλλοντας επικοινωνιακά τη διαπραγμάτευση με την Κομισιόν για την επιβολή πλαφόν στις τιμές χονδρικής του ρεύματος, καθώς στις συνομιλίες που γίνονται αυτές τις ημέρες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επαναληφθεί η κατηγορηματική άρνηση της Επιτροπής στην επιβολή αυτού του μέτρου.
Για το αμέσως επόμενο διάστημα η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην επαναφορά της επιδότησης που δόθηκε το καλοκαίρι, πιθανότατα ενισχυμένης αυτή τη φορά, αφού στη λίστα των δικαιούχων θα προστεθούν και οι επιχειρήσεις της μέσης τάσης.
Η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να «χτίσει» μια διπλωματική στρατηγική για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική, αρχικά με τη γνωστή επιστολή Μητσοτάκη στην πρόεδρο της Κομισιόν και, πριν από λίγες ημέρες, με την άσκηση πίεσης στη Σύνοδο Κορυφής (από κοινού με Βουλγαρία και Ρουμανία) για να ενταχθεί στο ανακοινωθέν των ηγετών μια λιτή αναφορά στην ενέργεια: «Θα ληφθούν επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης που προκύπτει από τις υψηλές και ευμετάβλητες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη και των αιτίων τους».
Ουσιαστικά αυτό που ζητά η ελληνική πλευρά είναι μονιμοποιηθεί ένας μηχανισμός παρέμβασης στις τιμές, που θα λειτουργεί ως εξής: θα τεθεί ένα ανώτατο όριο για τη χονδρική σε όλη την Ευρώπη, πέραν του οποίου οι κυβερνήσεις θα μπορούν να φορολογούν υπερκέρδη των παρόχων για να τα επιστρέφουν στους καταναλωτές ως επιδότηση.
Αυτό το μέτρο είχε ενεργοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2022, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και είχε τεθεί τότε πλαφόν 180 ευρώ/MWh. Το μέτρο εφαρμόσθηκε ως το τέλος Ιουνίου 2023 και στη συνέχεια αποσύρθηκε, επειδή στο μεταξύ είχε εξομαλυνθεί ο εφοδιασμός της Ευρώπης με φυσικό αέριο και είχαν υποχωρήσει οι τιμές.
Σημειώνεται ότι το μέτρο του πλαφόν στη χονδρική επιτρέπεται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες να εφαρμοσθεί μόνο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, δεδομένου ότι η αγορά χονδρικής για το ρεύμα είναι μια κοινή ευρωπαϊκή αγορά και σε καμία περίπτωση η Κομισιόν δεν μπορεί να επιτρέψει παρεμβάσεις σε εθνικό επίπεδο που θα καταλύουν την ενότητα της αγοράς.
Σταθερή άποψη της Κομισιόν, παρά τις ελληνικές, βουλγαρικές και ρουμανικές προτάσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση, είναι ότι το πλαφόν αποτελεί ένα έκτακτο μέτρο που μπορεί να εξετασθεί μόνο σε περιπτώσεις ακραίας διαταραχής στην αγορά, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα, καθώς η πληρότητα των αποθηκών φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι υψηλή και οι τιμές, παρότι κινούνται ανοδικά το τελευταίο διάστημα, απέχουν πάρα πολύ από τα επίπεδα που είχαν καταγραφεί το 2022 και 2023.
Η Κομισιόν εκτιμά ότι ένα μόνιμο πλαφόν, χωρίς να υπάρχουν ακραίες συνθήκες, το μόνο που θα «επιτύχει» θα είναι στρεβλωθεί ο ανταγωνισμός στις αγορές και να προσαρμοσθούν οι χονδρικές τιμές σε υψηλά επίπεδα, κοντά στο νέο πλαφόν. Έτσι, εκτιμάται ότι θα είναι πρακτικά αδύνατο να αλλάξει θέσεις η Επιτροπή σε αυτές τις διαπραγματεύσεις.
Αυτό, άλλωστε, είχε φανεί και από δηλώσεις αξιωματούχου της Επιτροπής, ο οποίος είχε «γειώσει» τις προτάσεις που είχε διατυπώσει στην επιστολή του ο Κυρ. Μητσοτάκης, απορρίπτοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα που είχε αναπτύξει η ελληνική κυβέρνηση.Σε ό,τι αφορά τις ενεργειακές αγορές χονδρικής της Ευρώπης, που λειτουργούν με βάση το Target Model, ο αξιωματούχος που είχε μιλήσει στο πρακτορείο ενεργειακών ειδήσεων Montel είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν δεκτές προτάσεις περί επιβολής πλαφόν στις τιμές.
Ο αξιωματούχος είχε πετάξει στην Αθήνα το «μπαλάκι» των ρυθμιστικών παρεμβάσεων, τονίζοντας ότι η Κομισιόν δεν θα είχε αντίρρηση αν επιβαλλόταν από την ελληνική κυβέρνηση ένα πλαφόν στην αγορά της λιανικής. Η ελληνική κυβέρνηση, όμως, έχει αρνηθεί να εξετάσει τέτοιες προτάσεις, παρότι έχουν συζητηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, κυρίως επειδή θα εκδηλώνονταν ισχυρές αντιδράσεις από τις εταιρείες του ενεργειακού τομέα.
Ενισχυμένο καθεστώς επιδότησης
Η Κομισιόν, βεβαίως, δεν απορρίπτει πλήρως τις ελληνικές προτάσεις, χωρίς να αφήνει κάποια δυνατότητα παρέμβασης στην κυβέρνηση για να εκτονωθούν οι πιέσεις που θα δεχθούν οι καταναλωτές τον Νοέμβριο και πιθανόν και σε επόμενους χειμερινούς μήνες από τη μεγάλη άνοδο των τιμών στη χονδρική, που ήδη αυτόν τον μήνα ξεπερνά το 50% σε σχέση με τον Οκτώβριο, καθώς έχει μειωθεί δραστικά η συμμετοχή της φθηνής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο ενεργειακό μείγμα και πλέον κυριαρχεί το ακριβό φυσικό αέριο.
Η κυβέρνηση έχει σχεδιάσει να εφαρμόσει τον Νοέμβριο το μοντέλο του καλοκαιριού, δηλαδή τη φορολόγηση υπερκερδών για την παροχή επιδότησης στους καταναλωτές, πιθανότατα και πάλι σε συνδυασμό με μια παρέμβαση της ΔΕΗ, η οποία θα προσφέρει και πάλι υψηλές εκπτώσεις στα πράσινα τιμολόγια, ώστε να «χαλιναγωγήσει» τις ανοδικές τάσεις της αγοράς. Τελικά, ο στόχος θα είναι να μην ξεπεράσει η μέση τιμή τα 15 σεντς ανά κιλοβατώρα.
Στην επιβολή αυτών των μέτρων δεν θα έχει αντίρρηση η Κομισιόν, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι θα επιτρέψει να επιδοτηθούν και οι επιχειρήσεις της μέσης τάσης, οι οποίες είχαν εξαιρεθεί την προηγούμενη φορά από τις επιδοτήσεις εξαιτίας των κοινοτικών κανόνων για τον ανταγωνισμό.