H νύχτα πάει καλά. Όλοι γελούν και υπάρχει μια χαρούμενη ατμόσφαιρα. Η συζήτηση κυλάει εύκολα και είσαι σε μία κατάσταση χαρούμενου, χαλαρού μεθυσιού. Έπειτα ο Γιάννης φέρνει μπροστά έναν δίσκο με κάτι. Βλέπεις τι είναι. Ωχ, όχι! «Ώρα για σφηνάκια!» φωνάζει. Δεν είσαι σίγουρος και βλέπεις ότι και οι άλλοι στην παρέα δεν είναι πολύ πρόθυμοι. Αλλά δεν θέλεις να είσαι ο "σπασίκλας". Μια γκριμάτσα και ένα βήξιμο μετά, η νύχτα αλλάζει. Νιώθεις άρρωστος, το δωμάτιο στριφογυρίζει και μέσα σε λίγα λεπτά όλοι είναι πολύ μεθυσμένοι για να μιλήσουν.
Έρχεται μια στιγμή που ένα πράγμα γίνεται υπερβολικό. Εάν δεν είστε τόσο ο τύπος που βγαίνει για ποτά, θα μπορούσατε να αντικαταστήσετε το αρχικό παράδειγμα με κάτι άλλο. Μπορεί να είναι στο τέλος του γεύματος, όταν αυτό το τελευταίο κομμάτι πίτσας σε μετατρέπει από "άνετα χορτάτο" σε "ουυυυφ", ή όταν η υπέροχη εκδρομή στην παραλία με την παρέα καταλήγει σε ηλίαση και καμμένο δέρμα που τσούζει, ή όταν εκείνη η ταινία του Ταραντίνο που απολαμβάνεις μέχρι στιγμής, βλέπεις ότι έχει άλλες δύο ώρες. Οτιδήποτε υπερβολικό καταλήγει άθλιο — ακόμα και τα πιο καλά πράγματα στη ζωή.
Το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν άσβεστη δίψα και ακόρεστη όρεξη δεν είναι νέα σοφία. Βρίσκεται στα πρώιμα βεδικά κείμενα, στην Αρχαία Ελλάδα και στις περισσότερες θρησκείες του κόσμου σήμερα (κυρίως στον Βουδισμό, τον Ινδουισμό και τον Τζαϊνισμό).
Αλλά στη σουηδική ιδέα του "λαγκόμ", του έχει δοθεί νέα ζωή. Είναι μια ιδέα που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπετε τη ζωή σας.
Ακριβώς η σωστή ποσότητα
Το "λαγκόμ" μεταφράζεται ως "ακριβώς η σωστή ποσότητα" - είναι κάτι σαν το ελληνικό "μέτρον άριστο". Σημαίνει να ξέρεις πότε είναι αρκετό και να προσπαθείς να βρεις ισορροπία και μέτρο, αντί να επιδιώκεις συνεχώς περισσότερα. Το λαγκόμ είναι αυτό το αίσθημα ικανοποίησης που νιώθουμε όλοι, όταν έχουμε όλα όσα χρειαζόμαστε για να είμαστε άνετα. Δεν είναι ούτε το ξεφάντωμα ενός εκατομμυριούχου στο Βέγκας, ούτε η κρύα χειμωνιάτικη νύχτα ενός φτωχού. Σημαίνει να έχεις στέγη πάνω από το κεφάλι σου, φαγητό στην κοιλιά σου, φίλους κοντά σου και επαρκή χρήματα στις τσέπες σου.
Υπάρχουν δύο ξεχωριστά σκέλη στο λαγκόμ. Το πρώτο είναι ένα είδος κοινωνικής επίγνωσης, που αναγνωρίζει ότι αυτό που κάνουμε επηρεάζει τους άλλους ανθρώπους. Σε αυτό, μπορεί να δούμε το λαγκόμ περισσότερο ως ένα είδος πολιτικής «δίκαιης χρήσης». Αν πάρεις και τα τρία μπισκότα από το πιάτο, δύο άλλα άτομα δεν πρόκειται να πάρουν ούτε ένα. Αν αρπάξεις ό,τι μπορείς, ρίχνοντας αγκωνιές και βρίζοντας μέχρι να περάσεις πρώτος στην ουρά, τότε αυτό σε κάνει -στην καλύτερη περίπτωση- "γαϊδούρι". Στη χειρότερη, φέρνει άλλους ανθρώπους σε κακή κατάσταση.
Το δεύτερο σκέλος, ωστόσο, είναι μια νοητική μετατόπιση που βρίσκει την ικανοποίηση στην πληρότητα. Πολλοί από εμάς έχουμε εσωτερικεύσει την ιδέα, ότι το μεγαλύτερο σημαίνει καλύτερο, ότι ένα τραπεζικό υπόλοιπο σημαίνει κοινωνική θέση και ότι η υπερβολή σημαίνει ευτυχία. Το λαγκόμ, όμως, είναι να απολαμβάνεις το «σωστό». Δεν είναι απλώς να μάθεις να «απολαμβάνεις τα απλά πράγματα», αλλά και να εκτιμάς ότι μερικές φορές το λιγότερο είναι πραγματικά περισσότερο. Λαγκόμ είναι να γνωρίζεις, ότι το να "απολαμβάνεις το τώρα αυτού που έχεις", δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να προσθέσεις περισσότερο από αυτό το κάτι.
Άλλωστε, το να μιλάς με έναν φίλο, πίνοντας έναν καφέ, είναι ωραίο. Αλλά η συνάντηση με δέκα φίλους μετά από δέκα καφέδες δεν κάνει τα πράγματα καλύτερα. Λαγκόμ είναι να τος αποδεχθείς αυτό και να αφήσεις το γεγονός να βαθύνει.
Εφαρμόζοντας το "λαγκόμ" στη ζωή μας
Λοιπόν, πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε τη σουηδική αρχή του λαγκόμ στη ζωή μας; Το σπουδαίο με το λαγκόμ, σε αντίθεση με πιο αρχαία κείμενα ή θρησκευτικές ομιλίες, είναι ότι έχει προφανή πρακτική αξία. Μπορεί να ισχύει για κάθε τύπο ανθρώπου, που ζει οποιονδήποτε τύπο ζωής. Ακολουθούν μερικά μόνο παραδείγματα για να ξεκινήσουμε.
Ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Είναι πολύ εύκολο να εστιάσουμε μόνο σε ένα μέρος της ζωής - δουλειά, αγάπη, οικογένεια, υγεία, παιχνίδι - καταλήγοντας να αγνοούμε ή να υπο-αναπτύσσουμε ένα άλλο μέρος. Το να περάσετε έναν ολόκληρο μήνα για πεζοπορία και δέσιμο με τον αδερφό σας μπορεί να είναι υπέροχος οικογενειακός χρόνος, αλλά μάλλον δεν θα πάει καλά με το αφεντικό. Οι Σουηδοί, ωστόσο, τείνουν να είναι πολύ πιο συντονισμένοι με την αίσθηση της ισορροπίας. Συχνά επιτρέπουν γενναιόδωρα, τακτικά διαλείμματα στην εργάσιμη ημέρα τους. Θα πάνε έξω όταν είναι μέσα για πολλή ώρα και ούτω καθεξής. Ένας «τροχός εκπλήρωσης» είναι ένας τρόπος μέτρησης της ισορροπίας ανάμεσα στις διάφορες πτυχές της ζωής. Λαγκόμ είναι να είναι καλά στρογγυλεμένος και μοιρασμένος και εσύ να το ευχαριστιέσαι.
Άσκηση. Η βιομηχανία της γυμναστικής έχει περάσει μια έξυπνη αφήγηση στο συλλογικό μας ασυνείδητο. Είναι κάτι που λέει ότι μία υψηλή συνδρομή στο γυμναστήριο, τα ακριβά νέα παπούτσια και ειδικά ρούχα και ο προσωπικός γυμναστής που σου φωνάζει να χοροπηδάς και να κουνιέσαι σε σχοινιά είναι ο καλύτερος τρόπος -ο μόνος τρόπος- για να είσαι σε φόρμα. Η προσέγγιση λαγκόμ είναι να αναγνωρίσουμε ότι μισή ώρα ρυθμικό περπάτημα την ημέρα μπορεί να είναι αρκετό. Για τους περισσότερους ανθρώπους ένα απλό ζευγάρι αθλητικά παπούτσια και ένα μπλουζάκι των 5 ευρώ είναι αρκετά για να πάνε για τρέξιμο. Ο χορός της κοιλιάς, οι βασικές ασκήσεις γυμναστικής, κάποια προγράμματα Zumba από το YouTube ή και η κηπουρική είναι απόλυτα βιώσιμοι τρόποι για να ασκηθούμε.
Ψυχαγωγία και διασκέδαση. Είμαι βέβαιος ότι η παιδική σας ηλικία είναι πασπαλισμένη με υπέροχες αναμνήσεις διακοπών και λαμπρές αποδράσεις, αλλά το πιθανότερο είναι ότι οι πιο γλυκές, βαθύτερες αναμνήσεις σας ήταν αυτές που περάσατε απλά στο σπίτι. Δεν χρειάζεται να πληρώσετε πολλά χρήματα ή να ταξιδέψετε για ώρες για να διασκεδάσετε. Ένα φτηνά μαγειρεμένο γεύμα, μερικές παλιοφορεμένες πιτζάμες και μια ξεδιάντροπα κακή ταινία είναι "επαρκή" για να διασκεδάσουμε, ειδικά εάν είμαστε παρέα με αγαπημένους μας ανθρώπους.
Υπάρχουν αμέτρητοι άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να εφαρμόσουμε το λαγκόμ, από το πόσο συχνά βλέπουμε τους φίλους μας, μέχρι το πόσα πράγματα αγοράζουμε, έως το να ζούμε με έναν βιώσιμο τρόπο. Αλλά το πιο βαθύ στοιχείο του λαγκόμ είναι απλώς να χαλαρώνουμε και να απολαμβάνουμε κάτι, όταν με αυτό αισθανόμαστε καλά.
Το κείμενο είναι βασισμένο σε άρθρο του Τζόνι Τόμσον, ο οποίος διδάσκει Φιλοσοφία στην Οξφόρδη. Το αρχικό άρθρο δημοσιεύθηκε στο Big Think.