Εντείνεται η ανησυχία των κεντρικών τραπεζιτών για το φαινόμενο του «πληθωρισμού απληστίας», δηλαδή για την τροφοδότηση των πληθωριστικών πιέσεων από τα αυξημένα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, καθώς μάλιστα πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι οι επιχειρήσεις της ευρωζώνης αυξάνουν τους μισθούς και μεταφέρουν όλη τη μισθολογική επιβάρυνση στις τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, απηύθυνε μάλιστα την πλέον αυστηρή, έως τώρα, σύστασή της προς τις επιχειρήσεις, ζητώντας τους να περιορίσουν τα δικά τους περιθώρια κέρδους για να δώσουν αυξήσεις στη μισθοδοσία του προσωπικού και να συμβάλουν στην αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων. Εάν δεν το πράξουν, προειδοποίησε η Λαγκάρντ, η ΕΚΤ δεν θα μείνει αδρανής, δηλαδή θα υποχρεωθεί να αυξήσει κι άλλο τα επιτόκια.
Όπως τόνισε η Λαγκάρντ, μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα La Provence,
- Η πρόσφατη περίοδος υψηλού πληθωρισμού δεν συνοδεύτηκε από μείωση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων, τα οποία μάλιστα αυξήθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις – ιδιαίτερα όταν η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες ξεπέρασε την προσφορά. Ταυτόχρονα, οι μισθοί αυξήθηκαν επίσης περισσότερο από το αναμενόμενο.
- Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν οι επιχειρήσεις πρόκειται να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους λίγο, ώστε να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των εργαζομένων τους για υψηλότερους μισθούς και για την αποκατάσταση ενός μέρους της αγοραστικής τους δύναμης, κάτι που συνήθως συνέβαινε σε προηγούμενα επεισόδια υψηλού πληθωρισμού, ή αν θα δούμε μια διπλή αύξηση -σε περιθώρια κέρδους και σε μισθούς.
- Μια παράλληλη αύξηση και των δύο θα τροφοδοτούσε τους κινδύνους για τον πληθωρισμό και δεν θα μέναμε άπρακτοι (σ.σ.: η ΕΚΤ) μπροστά σε τέτοιους κινδύνους.
Ουσιαστικά, αυτό που ζητά επιτακτικά η πρόεδρος της ΕΚΤ από τις επιχειρήσεις της ευρωζώνης είναι να αυξήσουν μεν τους μισθούς για να αποκατασταθεί ένα μέρος της χαμένης αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, αλλά να μην μεταφέρουν στις τιμές την επιβάρυνση που θα έχουν, ώστε να μην μπει η ευρωζώνη σε ένα φαύλο κύκλο παράλληλης αύξησης μισθών και κερδών, τον οποίο η ΕΚΤ θα υποχρεωθεί να σπάσει με ακόμη πιο αυστηρή νομισματική πολιτική.
Όπως εύστοχα επισημαίνει η Λαγκάρντ, η συμπεριφορά των επιχειρήσεων σε αυτό το επεισόδιο υψηλού πληθωρισμού διαφέρει σε σχέση με προηγούμενα επεισόδια ανόδου του πληθωρισμού, τα οποία είχαν πάντως μικρότερη ένταση και διάρκεια. Σε αυτή τη φάση, σε αντίθεση με προηγούμενες, οι επιχειρήσεις δεν δείχνουν διάθεση να συγκρατήσουν τα περιθώρια κέρδους τους, αλλά αντίθετα τα αυξάνουν, κάτι που έχει κάνει πολλούς οικονομολόγους διεθνώς να μιλούν για «πληθωρισμό απληστίας».
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή επισήμανε στην τελευταία του έκθεση ότι ο πληθωρισμός έχει αναδιανεμητικές επιπτώσεις, δηλαδή βελτιώνει τη θέση κάποιων επιδεινώνοντας τη θέση κάποιων άλλων.
Σε πρόσφατη έρευνά του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διαπιστώνει ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης από τις αρχές του 2022 οφείλεται κατά 45% στα υψηλότερα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στις τιμές εισαγωγών και κατά μόλις 25% στην αύξηση των μισθών, ενώ η φορολογία είχε αρνητική επίδραση.
Το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί ως greedflation (πληθωρισμός «απληστίας») και θέτει νέα διλήμματα στην αντιμετώπισή του. Συγκεκριμένα, η αποτελεσματικότητα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής εξαρτάται περισσότερο από τη συγκράτηση των επιχειρηματικών κερδών και λιγότερο από τον έλεγχο των μισθολογικών αυξήσεων. Με άλλα λόγια, χωρίς μείωση των περιθωρίων κέρδους, η επιστροφή του πληθωρισμού στο επίπεδο του 2% θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο και υψηλότερα επιτόκια, με τις ανάλογες αρνητικές συνέπειες στην ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα.