Ένα κυβερνητικό σχήμα προσαρμοσμένο στις «ανάγκες των καιρών», με ισορροπημένες «δόσεις» πραγματισμού, κομματικότητας και ανανέωσης, ικανό να ολοκληρώσει με επιτυχία τη νέα διαπραγμάτευση με τους δανειστές, να βάλει σε κίνηση τη «μηχανή» της οικονομίας και παράλληλα να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας ακόμη πρόωρης εκλογικής αναμέτρησης, είναι το αποτέλεσμα του ανασχηματισμού. Στις επιλογές προσώπων αποτυπώνονται η ιεράρχηση στόχων στην πολιτική στρατηγική του Μαξίμου. Ο Αλέξης Τσίπρας θέλησε να συγκροτήσει ένα «αξιόμαχο» και αποτελεσματικό υπουργικό συμβούλιο χωρίς να διαταράξει εσωκομματικές ισορροπίες, αποφεύγοντας ταυτόχρονα να ανοίξει μέτωπο με την Εκκλησία και να «δυσαρεστήσει» τους δανειστές.
Στο πεδίο των εσωκομματικών ισορροπιών κινήσεις καθοριστικής σημασίας - και αλληλοαντισταθμιζόμενου αποτελέσματος - είναι η παραμονή στην κυβέρνηση του Πάνου Σκουρλέτη με αναβαθμισμένο ρόλο και η απομάκρυνση του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη. Με αυτές τις κινήσεις επιτυγχάνει παράλληλα άλλους δύο στόχους:
- Εξασφαλίζει "ειρήνη" - ίσως και στήριξη - από την πλευρά της Εκκλησίας
- Στέλνει μήνυμα προς τους δανειστές και τις αγορές ότι οι αποκρατικοποιήσεις θα προχωρήσουν, τα συμπεφωνημένα θα τηρηθούν, δογματικές αγκυλώσεις θα ξεπερασθούν, το περιβάλλον θα γίνει φιλικότερο για ξένες επενδύσεις.
Πρέπει να επισημανθεί πάντως ότι - σύμφωνα με κομματικούς παράγοντες του ΣΥΡΙΖΑ - η απομάκρυνση του υπουργού Παιδείας δεν είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού με την Εκκλησία: Στον κ. Φίλη χρεώνονται χειρισμοί μέσω της εφημερίδας "Αυγή" (όπου έχει ακόμη επιρροή ως πρώην διευθυντής της), οι οποίοι έβλαψαν την κυβέρνηση και δημιούργησαν πολλά προβλήματα.
Εν πάση περιπτώσει, ο αποκλεισμός του από το κυβερνητικό σχήμα εκλαμβάνεται από την κομματική βάσηως "υποταγή" στην Εκκλησία. Αυτό μπορεί να κοστίσει ακριβά στον Αλ. τσίπρα και στο Μαξίμου, προκαλώντας "έκρηξη" στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Ηδη υπάρχουν εντονότατες αντιδράσεις.
"Ακυρο" για τη διεύρυνση
Από το τρίπτυχο ανανέωση- πολιτική διεύρυνση - διατήρηση του κομματικού «αποτυπώματος» που ήταν οι αρχικοί κατευθυντήριοι άξονες του ανασχηματισμού, ο κ. Τσίπρας κράτησε μόνον τα δύο στοιχεία: Λείπει το άνοιγμα προς τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο, που θα γινόταν με τη συμμετοχή πολλών εξωκοινοβουλευτικών χωρίς κομματική «ταυτότητα».
Εγινε μάλιστα το αντίθετο: Αποδυναμώθηκε η παρουσία και το ειδικό βάρος των «ΠΑΣΟΚογενών» στο κυβερνητικό σχήμα – προς μεγάλη ικανοποίηση κομματικών στελεχών και ομάδων του ΣΥΡΙΖΑ, που αντιμετωπίζουν κατά κανόνα με (επι)κριτική διάθεση τις επιλογές του Μαξίμου.
Η σημαντικότερη κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η μετακίνηση του Παν. Κουρουμπλή από το υπουργείο Εσωτερικών στο Ναυτιλίας και η αντικαστάσταση του από τον Πάνο Σκουρλέτη - ένα "καθαρόαιμο κομματικό" του ΣΥΡΙΖΑ.
Η επιλογή αυτή δείχνει ότι ο πρωθυπουργός αφ' ενός θέλει να αποφύγει ν'άνοίξει εσωτερικά μέτωπα στο κόμμα και αφ' ετέρου να δώσει έμφαση στον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης και στην προετοιμασία για τις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Οι καθοριστικές κινήσεις
Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν ότι τις επιλογές του Αλέξη Τσίπρα ως προς το προφίλ του νέου σχήματος, τις σχέσεις του με το κόμμα και τους «συμβιβασμούς» με την Εκκλησία και τους δανειστές σηματοδοτούν:
- Η παραμονή-αναβάθμιση του Πάνου Σκουρλέτη, ο οποίος είχε γίνει τον τελευταίο καιρό «κόκκινο πανί» για τα συστημικά ΜΜΕ, λόγω των απόψεων του για τις αποκρατικοποιήσεις στον ενεργειακό τομέα και την τήρηση περιβαλλοντικών κανόνων στις επενδύσεις
- Η απομάκρυνση του Νίκου Φίλη από το υπουργείο Παιδείας, παρά το γεγονός ότι στην κόντρα του με την Εκκλησία είχε την υποστήριξη την υποστήριξη της κομματικής βάσης
- Η στήριξη προς τον Νίκο Παππά, η οποία εκφράστηκε εμπράκτως με την αναβάθμιση του επικεφαλής του – τρίτου τη τάξει - νέου υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, που θα έχει στις αρμοδιότητες του όχι μόνον τα media αλλά και και τις τηλεπικοινωνίες
- Η αναβάθμιση του Χριστόφορου Βερναρδάκη σε υπουργό Επικρατείας με αρμοδιότητα τον πολιτικό και στρατηγικό σχεδιασμό και η παραμονή του Γιάννη Δραγασάκη στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης.
Ως θυσία στο βωμό της λαϊκής δυσαρέσκειας για τις περικοπές συντάξεων και τις ρυθμίσεις του ασφαλιστικού ερμηνεύεται η μετακίνηση του Γ Κατρούγκαλου από το υπουργείο Εργασίας. Ουσιαστική αλλαγή πολιτικής δεν αναμένεται σ' αυτόν τον τομέα, καθώς τα περιθώρια χειρισμών είναι ασφυκτικά περιορισμένα.
Αλλαγή γραμμής πλεύσης δεν πρόκειται να υπάρξει ούτε στις επικείμενες τελικές διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς για τα εργασιακά. Αλλωστε η Εφη Αχτσιόγλου που διαδέχεται τον κ. Κατρούγκαλο, ήταν μέχρι τώρα ο ιθύνων νους πίσω από τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές και είχε αποφασιστικό ρόλο στο σχεδιασμό των ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων.
Το μήνυμα στις αγορές
Τη σημασία που αποδίδει ο πρωθυπουργός στην ταχεία ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, στην επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων και στην ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας με προσέλκυση ξένων επενδύσεων υποδηλώνουν οι επιλογές του για το υπουργείο Οικονομίας-Ανάπτυξης: Μήνυμα προς τις αγορές και τους δανειστές αποτελούν
- - η τοποθέτηση του Δημ. Παπαδημητρίου, προέδρου του Ινστιτούτου Lev
- Η τοποθέτηση ως υφυπουργού με αρμοδιότητα τις αποκρατικοποιήσεις του Στέργιου Πιτσιόρλα, μέχρι τώρα επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ, ο οποίος ο οποίος έχει κερδίσει την απόλυτη αποδοχή-εμπιστοσύνη των δανειστών και έχει βρεθεί πολλές φορές αντιμέτωπος με υπουργούς οι οποίοι προσπάθησαν να μπλοκάρουν projects αποκρατικοποιήσεων (Σκουρλέτης, Δρίτσας, Σπίρτζης).
