«Κόκκινη κάρτα» από την αγορά καυσίμων για δύο ολόκληρα χρόνια θα παίρνουν, με βάση τις προτεινόμενες ρυθμίσεις του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, όσοι έμποροι υποπίπτουν σε σοβαρές παραβάσεις νοθείας και λαθρεμπορίας. Όμως, για τους μεγάλους της αγοράς, δηλαδή τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανοίγει... παράθυρο, ώστε πρακτικά να μην κινδυνεύουν να τεθούν εκτός αγοράς, αν κάποια από τα πρατήριά τους υποπέσουν στις ίδιες παραβάσεις.
Ειδικότερα, στο κεφάλαιο Γ' του φορολογικού νομοσχεδίου, το υπουργείο εισάγει διατάξεις πρωτοφανούς αυστηρότητας για παραβάσεις λαθρεμπορίας καυσίμων, τις οποίες διαπνέει ένα βασικό σκεπτικό: όσοι υποπίπτουν σε σοβαρές παραβάσεις, θα αποβάλλονται από την αγορά, εκτός όλων των άλλων κυρώσεων που θα τους επιβάλλονται.
Ωστόσο, στο νομοσχέδιο γίνεται σαφές ότι ορισμένοι «παίκτες» της αγοράς, δηλαδή οι εταιρείες εμπορίας (ανεξάρτητες ή ελεγχόμενες από τους ομίλους των διυλιστηρίων) είναι λίγο πιο... ίσες από τους απλούς εμπόρους καυσίμων. Όπως αναφέρει το νομοσχέδιο,
- Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες των οποίων η εγκατάσταση πρατηρίου καυσίμων σφραγίστηκε (σ.σ.: η σφράγιση προβλέπεται για σοβαρές παραβάσεις), απαγορεύεται να δραστηριοποιούνται με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ή ιδιότητα ή να συμμετέχουν σε επιχειρήσεις εμπορίας ή διακίνησης ενεργειακών προϊόντων για δύο (2) έτη από τη διαπίστωση της παράβασης.
- Ειδικά για τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 78Α και τις θυγατρικές τους που είναι ιδιοκτήτες πρατηρίων καυσίμων κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%), η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται όταν σφραγίζονται τουλάχιστον πέντε (5) πρατήρια εντός τριών (3) μηνών.
Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, με την τελευταία πρόβλεψη, περί σφραγίσματος τουλάχιστον πέντε πρατηρίων μέσα σε μόλις τρεις μήνες, ουσιαστικά θα είναι αδύνατο να επιβληθεί η εσχάτη των ποινών (απαγόρευση δραστηριότητας για δύο χρόνια) σε εταιρείες εμπορίας και σε θυγατρικές τους που κατέχουν δίκτυα πρατηρίων.
«Δεν μπορεί να φαντασθεί κανείς ότι μια εταιρεία εμπορίας που μπορεί να κάνει λαθρεμπόριο μέσα από τα ιδιόκτητα πρατήριά της, θα ήταν τόσο απρόσεκτη ώστε να πιαστούν από τις αρχές πέντε ή περισσότερα πρατήρια μέσα σε ένα τρίμηνο», λένε πηγές της αγοράς. Έτσι, πρακτικά οι εταιρείες εμπορίας θα αποφεύγουν τις δρακόντειες κυρώσεις για τις ίδιες πράξεις που θα οδηγούν έναν απλό έμπορο εκτός αγοράς.
Οι εταιρείες εμπορίας γίνονται... ελεγκτές!
Αυτή η προστατευτική διάταξη για τις εταιρείες εμπορίας είναι απόλυτα συνεπής με τη γενική φιλοσοφία των νέων διατάξεων για το λαθρεμπόριο καυσίμων, με τις οποίες ουσιαστικά... ιδιωτικοποιείται ο μηχανισμός ελέγχου και καταστολής της παραβατικότητας στα καύσιμα, καθώς η Πολιτεία μετατρέπει τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων σε ελεγκτές, προφανώς επειδή έχει διαπιστωθεί η πλήρης αποτυχία και διάβρωση των κρατικών ελεγκτικών υπηρεσιών από τα κυκλώματα λαθρεμπορίας.
Η ιδιότυπη ιδιωτικοποίηση γίνεται με τις διατάξεις που υποχρεώνουν τις εταιρείες εμπορίας να λαμβάνουν μέτρα δέουσας επιμέλειας για τη διάθεση και τη διακίνηση ενεργειακών προϊόντων. Με αυτές τις διατάξεις, οι εταιρείες εμπορίας καυσίμων θα υποχρεωθούν να ελέγχουν τους πελάτες τους, δηλαδή τα πρατήρια που εφοδιάζουν με καύσιμα, για όλων των ειδών τις ελλείψεις και παραβάσεις: από τη μη εγκατάσταση ή ορθή λειτουργία συστημάτων εισροών - εκροών, ως τη σωστή λειτουργία των αντλιών και οποιεσδήποτε παραβάσεις φορολογικής ή τελωνειακής νομοθεσίας, τις οποίες οι εταιρείες εμπορίας θα είναι υποχρεωμένες να αναφέρουν στην ΑΑΔΕ, λειτουργώντας σαν μακρύ χέρι του κρατικού μηχανισμού!
Μάλιστα, προβλέπεται ότι στις αρχές του 2024, οι εταιρείες εμπορίας θα ελέγξουν όλες τις υφιστάμενες στις 31 Δεκεμβρίου 2023 συμβάσεις ή συναλλαγές τους, με χρονικό περιθώριο τεσσάρων μηνών. Με αυτό τον έλεγχο υποτίθεται ότι θα πρέπει να «καθαρίσει» η αγορά από παραβάτες, στους οποίους οι εταιρείες θα πάψουν να παρέχουν καύσιμα και θα πρέπει να τους αναφέρουν στην ΑΑΔΕ για τα περαιτέρω.
Για να κινητοποιήσει καλύτερα τις εταιρείες εμπορίας, ώστε να κάνουν αυτούς τους ελέγχους, το υπουργείο προβλέπει αρκετά βαριά πρόστιμα, στην περίπτωση όπου δεν λάβουν τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας. Τα πρόστιμα αυτά, ανάλογα με την παράβαση, κυμαίνονται από τα 5.000 έως τα 30.000 ευρώ ανά πρατήριο.
Ουσιαστικά, με αυτά τα μέτρα οι μεγάλοι της αγοράς καυσίμων, οι εταιρείες εμπορίας, ορισμένες εκ των οποίων έχουν καταδικαστεί στο παρελθόν για σοβαρές υποθέσεις λαθρεμπορίας, καλούνται από την κυβέρνηση να «καθαρίσουν» την αγορά από τους λαθρεμπόρους, κάτι που έχει διαπιστωθεί ότι αδυνατεί να κάνει ο κρατικός μηχανισμός.
Ασφαλώς, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, οι εταιρείες εμπορίας είναι ένας κρίσιμος κρίκος της αλυσίδας και σε ένα βαθμό ορθώς τους μεταφέρεται ευθύνη για την ορθή λειτουργία της αγοράς. Από την άλλη, όμως, μένει να αποδειχθεί στην πράξη κατά πόσο θέλουν και μπορούν οι εταιρείες να μετατραπούν σε... σερίφη της αγοράς και σε ποιο βαθμό μπορεί να είναι αποτελεσματικές εκεί όπου απέτυχαν οι κρατικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί.