Ο απρόβλεπτος Ερντογάν, η αδιαλλαξία που επιδεικνύει η Τουρκία στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας της Κύπρου, αλλά και η ετεροβαρής σχέση Αθήνας-Άγκυρας, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, ενόψει της πολυμερούς διάσκεψης της Γενεύης, για το Κυπριακό. Η επίτευξη συμφωνίας μοιάζει με ουτοπία, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, κάτι που γνωρίζουν καλά Αθήνα και Λευκωσία, που έχουν θέσει ως κεντρικούς στόχους, την σταδιακή άμβλυνση των διαφορών με την Άγκυρα και την δημιουργία ενός πλαισίου συνεννόησης, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ο ανοιχτός διάλογος ανάμεσα σε όλους του εμπλεκόμενους.
Επί της ουσίας αυτό που επιζητά η ελληνοκυπριακή πλευρά, τηρουμένων των αναλογιών και των συνθηκών, είναι να αποφύγει την ολική και μη αναστρέψιμη κατάρρευση των συνομιλιών και να θέσει τις ισχυρές βάσεις, προκειμένου να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Διάλογος, ο οποίος όπως αναφέρουν και υψηλόβαθμα στελέχη του ΥΠΕΞ, μπορεί-εφόσον τηρηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις από την Αγκυρα-, να οδηγήσει στη διενέργεια δημοψηφισμάτων από τις δύο κοινότητες στην Κύπρο, το καλοκαίρι. Είναι κάτι που επιζητά-επιδιώκει η διεθνής κοινότητα, που από την πλευρά της στέλνει μηνύματα, προς τους άμεσα εμπλεκόμενους, που αποσκοπούν στην διασφάλιση του διαλόγου, αρχής γενομένης από την σύσκεψη της Γενεύης.
Αθήνα και Λευκωσία δεν ασπάζονται τις εκτιμήσεις ευρωπαίων διπλωματών, κυρίως βρετανών, που εκτιμούν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, όντας πανίσχυρος στο εσωτερικό, είναι πιθανόν να κάνει την… έκπληξη και να φανεί διαλλακτικός στα ζητήματα του Κυπριακού, θέλοντας έτσι να «αποκαταστήσει» τρόπον τινά τις σχέσεις του με τη διεθνή κοινότητα. Μαξίμου και Λευκωσία έχουν άλλη άποψη, συνεκτιμώντας και την προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να αναθεωρήσει το τουρκικό Σύνταγμα ώστε να καταστεί παντοδύναμος πρόεδρος. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι για να εξασφαλίσει τη στήριξη των εθνικιστών, ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να τηρήσει μαξιμαλιστική στάση στο Κυπριακό.
Τουρκία: Εγγυήτρια, με στρατιωτική παρουσία
Ένα από τα μεγάλα «αγκάθια» στις συνομιλίες θα είναι το θέμα των εγγυήσεων, στη διατήρηση των οποίων επιμένει η τουρκική πλευρά, αν και έχει διαφοροποιήσει τις απόψεις της για επιμέρους πτυχές του ζητήματος.
Ο βασικός άξονας επιδιώξεων της Αγκυρας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας είναι η παρουσία τουρκικών δυνάμεων στη Μεγαλόνησο και μετά τη συμφωνία. Η Άγκυρα, όπως και ο κατοχικός ηγέτης Ακιντζί. συνδέουν το θέμα των εγγυήσεων με την εφαρμογή κάποιων προνοιών της συμφωνίας, όπως η λειτουργία του κράτους και το τέλος της πρώτης θητείας τουρκοκύπριου προέδρου.
Η Τουρκία θέτει το θέμα αυτό με την υποσημείωση ότι θα υπάρξει στο τέλος της μεταβατικής περιόδου (10-15 χρόνια) επαναξιολόγηση. Παραπέμπει, δηλαδή, σε εσαεί διατήρηση των εγγυήσεων.
Στην αντίπερα όχθη, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης υποστηρίζει ότι στη συμφωνία πρέπει να υπάρχει ρήτρα για αποχώρηση όλων των Τούρκων στρατιωτών. Προτείνει επίσης να υπάρχει μια ομάδα χωρών που θα εγγυώνται την εφαρμογή της συμφωνίας.
Περαιτέρω, φαίνεται να αποδέχεται μεταβατικές περιόδους. Στο έγγραφο που έχει καταθέσει για το θέμα της ασφάλειας κάνει λόγο για αποχώρηση από την πρώτη ημέρα του 75% των στρατευμάτων κατοχής, ενώ για το υπόλοιπο 25% (10.000 περίπου) δεν υπάρχει ημερομηνία αποχώρησης.
Μαξίμου: Διαμόρφωση εθνικής ενιαίας γραμμής
Στην Αθήνα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, επιδιώκει την επίτευξη συναινέσεων και τη διαμόρφωση ενιαίας εθνικής γραμμή και γι’ αυτό ξεκινά σήμερα διαδοχικές συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς.
Πρώτος θα διαβεί την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυρ. Μητσοτάκης, ο οποίος δήλωσε: «Πάμε για να ακούσουμε, να ενημερωθούμε και εν συνεχεία θα πούμε τη δική μας άποψη». Οι ενημερώσεις θα ολοκληρωθούν την Τρίτη με τη συνάντηση πρωθυπουργού- προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο πρωθυπουργός θα παρουσιάσει αναλυτικά στους πολιτικούς τις επίσημες ελληνικές θέσεις, επισημαίνοντας ότι στόχος μας είναι η εξεύρεση δίκαιης και βιώσιμης λύσης, η οποία θα περιλαμβάνει κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής.
Στην Κύπρο διαπιστώνεται διαίρεση των πολιτικών δυνάμεων. Από τη μια πλευρά, ο συντηρητικός Δημοκρατικός Συναγερμός του προέδρου Αναστασιάδη με 31% στις τελευταίες εκλογές και το κομμουνιστικό ΑΚΕΛ (26%). Από την άλλη, όλα τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης (41%) όπου ισχυρότερος πόλος είναι το Δημοκρατικό Κέντρο (15%).
