«Οι κανόνες πρέπει να εφαρμόζονται για να μη διαλυθεί η ευρωζώνη», επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αλλά η Ρώμη, με την αθέατη υποστήριξη του Μάριο Ντράγκι, φαίνεται πως καταφέρνει να «σβήσει» τους αυστηρούς κανόνες που επέβαλε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών για την τραπεζική ένωση, προστατεύοντας καταθέτες και ομολογιούχους της Banca Monte dei Paschi di Sienna από το «κούρεμα».
Η «εξουδετέρωση» του κανόνα για το bail in, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους Ιταλούς αποταμιευτές, έγινε σε δύο στάδια:
- Σε πρώτη φάση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε... λάστιχο τους τραπεζικούς κανόνες για την αξιολόγηση φερεγγυότητας των τραπεζών: η MPS, παρότι μέσα σε λίγες εβδομάδες έχασε τεράστια ποσά ρευστότητας (σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ) και ο χρόνος αντοχής της σε αυτό το bank run εκτιμήθηκε ότι ήταν πολύ μικρός, αξιολογήθηκε ως φερέγγυα, έστω και με μεγάλη αύξηση του ποσού των κεφαλαιακών της αναγκών (από 5 σε 8,8 δισ. ευρώ). Αυτό επέτρεψε να αποφύγει η τράπεζα την εκκαθάριση, που θα ήταν καταστροφική όχι μόνο για αποταμιευτές/ομολογιούχους, αλλά και για τους καταθέτες, και άνοιξε το δρόμο για την πολύ ηπιότερη λύση της «προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης» με κρατικά κεφάλαια.
- Σύμφωνα με ανακοίνωση της Banca d’ Italia, της οποίας ηγείτο ο Μάριο Ντράγκι, πριν... πάρει προαγωγή ως πρόεδρος της ΕΚΤ, η διαδικασία της προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης θα αφήσει «ανέπαφους» του ιδιώτες ομολογιούχους, οι οποίοι θα αποζημιωθούν πλήρως από το ιταλικό Δημόσιο με συνολικό ποσό 2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια λύση που απέχει πολύ από το πνεύμα των κανόνων για το bail in και εξυπηρετεί τόσο την ΕΚΤ, που έβλεπε το τελευταίο διάστημα να βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία προς τις χώρες του Βορρά της ευρωζώνης, προκαλώντας σοβαρές ανισορροπίες στο σύστημα πληρωμών Target 2, αλλά και την ιταλική κυβέρνηση Τζεντιλόνι, που δεν θα υποστεί μεγάλο πολιτικό κόστος από τις αντιδράσεις σε ένα «κούρεμα» αποταμιευτών.
Οι μόνοι που αποδέχονται (εάν τελικά τις αποδεχθούν...) με μισή καρδιά αυτές τις ρυθμίσεις, που «νερώνουν» σε πολύ μεγάλο βαθμό τους κανόνες για την τραπεζική ένωση της ευρωζώνης είναι ο Β. Σόιμπλε και ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, οι μόνοι παράγοντες στην ευρωζώνη που έχουν μείνει να υπερασπίζονται δημόσια την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων.
Ο Βάιντμαν, μάλιστα, με πρόσφατο άρθρο του στην “Bild” άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι αμφισβητεί την φερεγγυότητα της MPS, άρα και τη λύση της «προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης» με συμμετοχή του ιταλικού Δημοσίου.
Φαίνεται, όμως, ότι και αυτή την φορά (όπως έχει συμβεί και στις αποφάσεις που λαμβάνει η ΕΚΤ για την ποσοτική χαλάρωση και τα μηδενικά επιτόκια), οι αυστηρές απόψεις της Bundesbank δεν «περνούν» στη διοίκηση της ΕΚΤ, όπου παραμένει κυρίαρχος ο Μ. Ντράγκι, όσο κι αν δυσφορούν οι Γερμανοί για την πολιτική του, που μετατρέπει, όπως λένε οι πιο ακραίοι, την ΕΚΤ σε Banca d’ Italia.
Πάντως, η μέθοδος εφαρμογής των κανόνων του bail in στην Ιταλία δημιουργεί ένα σημαντικό προηγούμενο για μελλοντικές διασώσεις τραπεζών, όχι μόνο γιατί έγινε δεκτό ότι ήταν σκόπιμο να προστατευθούν οι ιδιώτες αποταμιευτές, αλλά και, γενικότερα, επειδή φαίνεται ότι το πλαίσιο των κανόνων της τραπεζικής ένωσης μπορεί να εφαρμόζεται με ευελιξία και όχι να λειτουργεί σαν... ζουρλομανδύας.