Την ώρα που η Ουάσιγκτον παραμένει βυθισμένη σε... αμφιθυμία, σχετικά με την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για την αγορά των S-400, ο Ταγίπ Ερντογάν ανεβάζει ακόμη περισσότερο την ένταση των απειλών του προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, δηλώνοντας ότι η Τουρκία δεν θα διστάσει να στραφεί σε άλλο προμηθευτή μαχητικών αεροσκαφών, αν οι Αμερικανοί επιμείνουν στο «πάγωμα» της προμήθειας των «αόρατων» μαχητικών F-35.
Στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή του εδώ και 11 ημέρες, και ενώ έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση παραλαβής των S-400 από την Τουρκία χωρίς προς το παρόν να έχει αποφασισθεί η προβλεπόμενη από το νόμο επιβολή αμερικανικών κυρώσεων, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε σε στελέχη του κυβερνώντος κόμματος AKP ότι έχει την ελπίδα πως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα συμπεριφερθούν «λογικά» στο θέμα των κυρώσεων.
Για το θέμα των F-35, ο Ερντογάν άφησε καθαρά να εννοηθεί ότι θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο που πήρε όταν οι Αμερικανοί δεν πώλησαν στην Τουρκία το σύστημα Patriot και απευθύνθηκε στην Μόσχα για να αγοράσει το S-400. «Δεν μας δίνετε τα F-35; Ok, τότε να μας συγχωρείτε, αλλά θα πρέπει και πάλι να πάρουμε μέτρα για αυτό το θέμα και να στραφούμε αλλού», είπε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν, φωτογραφίζοντας την Ρωσία.
Κλιμακώνοντας, μάλιστα, τις απειλές προς την Ουάσιγκτον, υπενθύμισε ότι έχει υπογραφεί συμφωνία για την προμήθεια 100 προηγμένων αεροσκαφών της Boeing στην Turkish Airlines και ήδη έχουν αρχίσει οι παραδόσεις, όπως και οι πληρωμές από την τουρκική πλευρά. «Είμαστε καλοί πελάτες. Αν συνεχισθούν, όμως, τα πράγματα όπως πηγαίνουν τώρα (σ.σ.: με το «πάγωμα» των F-35), θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας», τόνισε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να ακυρωθεί η μεγάλη παραγγελία προς την Boeing, αν δεν αποδεσμευθούν τα F-35.
Σε αυτό το κρεσέντο απειλών προς τις ΗΠΑ, ο Ερντογάν πρόσθεσε άλλη μία, ίσως τη σοβαρότερη: ότι η Τουρκία είναι έτοιμη, ανεξάρτητα από το πώς θα προχωρήσουν οι συνομιλίες με τους Αμερικανούς για μια ζώνη ασφαλείας στα ανατολικά του Ευφράτη, να «καταστρέψει το διάδρομο της τρομοκρατίας», δηλαδή να αρχίσει μια επιχείρηση εναντίον των Κούρδων συμμάχων των Αμερικανών στην Συρία, τους οποίους κατηγορεί η Άγκυρα ότι αποτελούν παρακλάδι του PKK.
Η Τουρκία έχει απειλήσει πολλές φορές ότι θα προχωρήσει σε στρατιωτική επιχείρηση κατά των Κούρδων, αλλά ως τώρα ανυπέρβλητο εμπόδιο ήταν η παρουσία στο έδαφος αμερικανικών δυνάμεων. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί στον Ερντογάν να αποσύρει τις δυνάμεις αυτές, αλλά ως τώρα αυτό δεν έχει γίνει. Έτσι, αν αποφασισθεί μια επίθεση από τουρκικές δυνάμεις, για πρώτη φορά Αμερικανοί και Τούρκοι, σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, κινδυνεύουν να βρεθούν σε αντίθετα στρατόπεδα.
Ήδη, πάντως, η Τουρκία μοιάζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το ΝΑΤΟ. Αν εγκαταστήσει ρωσικό σύστημα αεράμυνας και αποφασίσει στο μέλλον να προχωρήσει σε προμήθεια ρωσικών τζετ Sukhoi (SU-35), αναλυτές έχουν τονίσει ότι θα έχει κάνει δύο μεγάλα βήματα προς την πλήρη διαφοροποίηση των οπλικών της συστημάτων από τα καθιερωμένα στο ΝΑΤΟ.
Η κρατική ρωσική αμυντική βιομηχανία Rostec έχει ήδη δηλώσει ότι είναι έτοιμη να προσφέρει στην Τουρκία τα SU-35, εάν το ζητήσει η Άγκυρα. Τούρκοι αξιωματούχοι, όπως σημειώνει το Reuters, έχουν διαψεύσει ότι άρχισαν συνομιλίες με την Μόσχα για να βρεθεί υποκατάστατο των F-35, διευκρινίζοντας όμως ότι αυτό είναι μια απόφαση που ισχύει προς το παρόν και θα μπορούσε να αλλάξει στο μέλλον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στους κύκλους των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων επικρατεί έντονος προβληματισμός για το ενδεχόμενο υποκατάστασης των F-35 με τα Sukhoi, όχι μόνο γιατί θα χάσει οριστικά η Τουρκία την πρόσβαση σε ένα αμυντικό πρόγραμμα από το οποίο η πολεμική της βιομηχανία θα κέρδιζε 12 δισ. δολ., αλλά και επειδή το SU-35, παρότι θεωρείται αποτελεσματικό αεροσκάφος, δεν παύει να ανήκει στην τέταρτη γενιά αεροσκαφών (το F-35 είναι πέμπτης γενιάς) και δεν διαθέτει δυνατότητες stealth.
