Σε μπαράζ ελέγχων στις τραπεζικές καταθέσεις μισθωτών, συνταξιούχων, ελεύθερων επαγγελματιών και επιχειρήσεων, έχουν επιδοθεί οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, με στόχο τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών το έτος 2015.
Οι συγκεκριμένες υποθέσεις, του 2015, παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου 2021, αλλά πλέον τα χρονικά περιθώρια είναι πιο σφιχτά, μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι φορολογικές αρχές, οφείλουν να αποστείλουν εντός του 2021 τα σημειώματα με τις διαπιστώσεις του ελέγχου στους υπόχρεους, διαφορετικά, οι υποθέσεις παραγράφονται και οι φορολογούμενοι γλιτώνουν πρόστιμα και προσαυξήσεις.
Στις 31 Δεκεμβρίου 2021 παραγράφεται πλήθος υποθέσεων που αφορούν στα έτη 2015, 2012, 2010 και 2005 και στο πλαίσιο αυτό έχουν δοθεί συγκεκριμένες εντολές από τον διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή, να εκδοθούν όσο γίνεται περισσότερα σημειώματα ελέγχου, με αποδέκτες:
- Μισθωτούς για αναδρομικά αποδοχών
- Συνταξιούχους για αναδρομικά συντάξεων
- Επιχειρηματίες για φοροδιαφυγή.
Οι έλεγχοι αρχίζουν από τον έλεγχο των κινήσεων των τραπεζικών λογαριασμών, όπου εντοπίζονται κατ΄ αρχήν τυχόν κρυφά και αδήλωτα εισοδήματα και επεκτείνεται και σε άλλα αντικείμενα. Οι μηχανισμοί του ελέγχου των καταθέσεων είναι δύο:
- Το «Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας», το οποίο χρησιμοποιείται από τον Μάιο του 2017 για τον προσδιορισμό της συνολικής καθαρής ατομικής/οικογενειακής τραπεζικής περιουσίας για κάθε ΑΦΜ και τη σύγκρισή της με τα δηλωθέντα ατομικά/οικογενειακά εισοδήματα κατ’ έτος, έτσι ώστε εξάγεται εκτίμηση αποκρυβείσας ή μη φορολογητέας ύλης. Μέσω αυτοματοποιημένων λογιστικών αλγορίθμων, το σύστημα μπορεί να συσχετίζει τα στοιχεία των πρωτογενών καταθέσεων με τα δηλωθέντα εισοδήματα μέσα σε λίγη ώρα, οδηγώντας σε κάποιες πρώτες ενδείξεις πιθανής φοροδιαφυγής, που αποτελούν το έναυσμα για τον ενδελεχή φορολογικό έλεγχο.
- Το «Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών», που παρακολουθεί τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου.
Ως προς το χρόνο της παραγραφής, η αλλαγή που επέφεραν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και ισχύει αναδρομικά, είναι ο χρόνος επίδοσης της Πράξης Προσδιορισμού του Φόρου, κατόπιν ελέγχου.
Μέχρι και πέρυσι η εφορία θεωρούσε ότι ήταν αρκετή η έκδοση του σημειώματος εντός του έτους στο οποίο παραγράφεται μια υπόθεση, ακόμη και αν το σημείωμα έφτανε στα χέρια του ελεγχόμενου, το επόμενο έτος, μετά τη λήξη της προθεσμίας παραγραφής.
Όμως το ΣτΕ έκρινε ότι τόσο η έκδοση όσο και η γνωστοποίησή του στον ελεγχόμενο θα πρέπει να γίνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους και όχι αργότερα.
Με τις αποφάσεις αυτές παραγράφηκαν φέτος χιλιάδες υποθέσεις, εδικά συνταξιούχων, αλλά και επιχειρήσεων, επειδή η Εφορία έχασε την προθεσμία αποστολής του σημειώματος ελέγχου.
Στο πλαίσιο αυτό επιταχύνεται από την ΑΑΔΕ η αποστολή των εκκαθαριστικών σημειωμάτων αυτές τις ημέρες και μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου.
Ποιες υποθέσεις παραγράφονται στις 31/12/2021
Αναλυτικότερα οι υποθέσεις που παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου 2021 είναι οι ακόλουθες:
- Οι φορολογικές υποθέσεις της χρήσης 2015 (φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ), για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31-12-2020. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις υπάγονται στον κανόνα της 5ετούς παραγραφής. Στην ουσία είναι 5+1 έτη, δεδομένου ότι η πενταετής προθεσμία αρχίζει να μετράει, ένα έτος μετά από την εν λόγω φορολογική χρήση. Δηλαδή, για τη χρήση του 2015, η φορολογική δήλωση έπρεπε να υποβληθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 και η προθεσμία που έχουν οι φορολογικές αρχές για τη διενέργεια ελέγχου ξεκίνησε να «τρέχει» από την 1-1-2016 και εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2021. Όποια επιχείρηση δεν ελεγχθεί για τη χρήση του 2015 μέχρι τις 31η Δεκεμβρίου 2021, δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από την 1-1-2022. Σημειώνεται ότι έχουν ήδη παραγραφεί οι υποθέσεις για το έτος 2014 και τα προγενέστερα, εκτός και αν υπάρχουν «συμπληρωματικά στοιχεία».
- Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν στη χρήση του 2012, αλλά οι επιτηδευματίες «ξέχασαν» να υποβάλουν έγκαιρα φορολογικές δηλώσεις και τις υπέβαλαν εντός του 2018. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις η βασική προθεσμία παραγραφής, που είναι 5 χρόνια, έληξε κανονικά στις 31-12-2017 (5+1 έτος από το τη φορολογική χρήση), εφόσον υποβάλλονταν εμπρόθεσμη φορολογική δήλωση. Ωστόσο επειδή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη δήλωση το 2018, η προθεσμία παραγραφής επεκτείνεται για μια τριετία ακόμη και φτάνει στα 8 έτη.
- Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ της χρήσης του 2010, για τις οποίες προέκυψαν «συμπληρωματικά» στοιχεία. Εφόσον οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, «συμπληρωματικά» στοιχεία, (π.χ. εικονικά τιμολόγια) από τα οποία προκύπτει ότι υπήρξε απόκρυψη εισοδήματος και φοροδιαφυγή, ο χρόνος της μη παραγραφής επεκτείνεται στη δεκαετία. Σημειώνεται ότι από τα συμπληρωματικά στοιχεία εξαιρούνται οι καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού και του εξωτερικού.
- Οι υποθέσεις ΦΠΑ της φορολογικής χρήσης του έτους 2010 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» από την 1η-1-2011 -δηλαδή μετά τη λήξη του έτους 2010 στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση- και λήγει την 31η-12-2021.
- Οι υποθέσεις του έτους 2005. Στις περιπτώσεις που για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής είναι 15ετής. Αυτό σημαίνει ότι η εφορία έχει το δικαίωμα να διενεργήσει ελέγχους και να επιβάλει πρόστιμα και προσαυξήσεις, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021, για τις υποθέσεις της φορολογικής χρήσης του έτους 2005. Σημειώνεται όμως, ότι, με βάση τη σχετική απόφαση του ΣτΕ, η 15ετία είναι το μέγιστο χρονικό όριο παραγραφής, ακόμη και αν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση στο 13, 14, ή 15 έτος, από το έτος υποχρέωσης. Δηλαδή, ενώ μέχρι τώρα, η προθεσμία παραγραφής επεκτεινόταν για μια τριετία στην περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης, το ΣτΕ αποφάσισε ότι η επέκταση της τριετίας δεν μπορεί να εκτείνει τον χρόνο πέραν της 15ετίας.