Ενώπιον ενός αδιεξόδου, με βάση τα πολιτικά και δημογραφικά δεδομένα που ισχύουν, αναμένεται να βρεθεί τα επόμενα χρόνια η γερμανική οικονομία, με την άνοδο του εθνικισμού και της ξενοφοβίας να απειλούν ξεκάθαρα πλέον την ομαλή πορεία της «ατμομηχανής» της Ευρώπης. Πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε το Ίδρυμα Μπέρτελσμαν επιβεβαίωσε με σαφήνεια ότι η επιτυχής πορεία της γερμανικής οικονομίας εξαρτάται από την εισροή μεταναστών.
του Βαγγέλη Βιτζηλαίου*
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία, η Γερμανία θα χρειαστεί τουλάχιστον 260.000 μετανάστες εργαζόμενους κάθε χρόνο, μέχρι το 2060, για να ανταπεξέλθει στην έλλειψη εργαζομένων που θα προκύψει από τη διαφαινόμενη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού. Από τον απαιτούμενο αριθμό, οι 146.000 θα πρέπει να προέρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού οι ευρωπαϊκές χώρες θα στέλνουν στη Γερμανία το πολύ 114.000 εργαζομένους κατ’ έτος.
Χωρίς μετανάστευση, σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το εργατικό δυναμικό στη Γερμανία θα μειωθεί κατά το 1/3 περίπου ή αλλιώς κατά 16 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2060. Η παραπάνω έρευνα έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά στοιχείων που επιβεβαιώνουν την εξάρτηση του γερμανικού οικονομικού «θαύματος» από τους οικονομικούς μετανάστες είτε αυτοί προέρχονται εκτός Ευρώπης είτε από χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τον Νοέμβριο του περασμένου έτους έρευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου Ερευνών (DIW) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ κατέδειξε ότι η μετανάστευση εργατικού δυναμικού από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνέβαλε στην αύξηση του γερμανικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά 0,2% ετησίως την περίοδο 2011-2016, όταν η κρίση στην Ευρωζώνη και ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό Νότο ήταν στο ζενίθ.
Ακόμη και προ κρίσης, πάντως, η θετική συμβολή των μεταναστών στο ασφαλιστικό σύστημα της Γερμανίας και ιδιαίτερα στα έσοδα των ταμείων αναγνωριζόταν από επιστημονικά στοιχεία που διεξήγαγε το 2006 το Ερευνητικό Ινστιτούτο για το Μέλλον της Εργασίας (Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit) κατέδειξε ότι η οικονομική αποδοτικότητα των μεταναστών στη Γερμανία δημιουργεί θετικό αποθεματικό στα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας.
«Τα αποτελέσματα της έρευνας αποδεικνύουν ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η επικρατούσα άποψη πως οι ξένοι εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές παροχές, εις βάρος της γερμανικής πλειοψηφίας. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι οι ξένοι έχουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και λαμβάνουν συχνότερα επιδόματα ανεργίας και κοινωνικής πρόνοιας» υπογράμμιζε τότε ο επικεφαλής της έρευνας Δρ. Χόλγκερ Μπονίν.
Η Μέρκελ και τα κέρδη της ακροδεξιάς Τα παραπάνω κοινωνικο-οικονομικά στοιχεία έρχονται σε πλήρη σύγκρουση με τη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στη Γερμανία. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) αναδείχθηκε στο πολιτικό σκηνικό, αυξάνοντας διαρκώς τα ποσοστά της με ξενοφοβική, αντιμεταναστευτική και κινδυνολογική -για το ζήτημα της ασφάλειαςρητορική. Η Άνγκελα Μέρκελ και το Xριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) ήρθαν σε σύγκρουση με το αδελφό κόμμα των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) για την απόφαση της καγκελαρίου να δεχθεί την εισροή προσφύγων στη Γερμανία απέναντι στα πολιτικά τείχη που ύψωναν οι Βαυαροί συγκυβερνώντες της.
Η Μέρκελ, παρά την πρωτιά, είδε τα ποσοστά του CDU να μειώνονται σημαντικά στις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017 με τη γερμανική ακροδεξιά να μπαίνει για πρώτη φορά στη μεταπολεμική Bundestag, με το προσφυγικό/ μεταναστευτικό ζήτημα να συμβάλει σημαντικά στην εξέλιξη αυτή. Πέρα από την ανθρωπιστική διάσταση, η καγκελάριος διείδε την ανάγκη εισροής εργατικού δυναμικού στη χώρα, βλέποντας, επί της ουσίας, την προσφυγική κρίση ως ευκαιρία και ως «ασπίδα» απέναντι στις δημογραφικές εξελίξεις, που άπαντες στο Βερολίνο και όχι μόνο γνωρίζουν ότι αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα για τη γερμανική οικονομία.
Απόφαση-μήνυμα για την Ευρώπη
Η πολιτική ηγεσία της Γερμανίας τόσο στο παρόν όσο και στη δρομολογημένη, πλέον, μετα-Μέρκελ εποχή καλείται να λάβει μία πολύ δύσκολη απόφαση: Αποδοχή της εισροής των οικονομικών μεταναστών και κατάδειξή της ως κομβικού παράγοντα για την ευημερία της οικονομίας ή πρόσκαιρο πολιτικό όφελος με αποδοχή των ακροδεξιών φωνών που παρουσιάζουν την οικονομική μετανάστευση ως απειλή για την απασχόληση, την οικονομία και την ασφάλεια.
Το σήμα που θα εκπέμψει η απόφαση αυτή θα είναι πολύ σημαντικό για το σύνολο τη Ευρώπης, σε μια εποχή που εθνικιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται την άγνοια και τα στερεότυπα δημιουργώντας ένα «μαύρο» μέτωπο που διαποτίζει με μίσος τόσο την Ευρώπη όσο και τις κοινωνίες της. Το γερμανικό παράδοξο θα πρέπει να μετατραπεί σε μία ρεαλιστική αποτύπωση της αλήθειας απέναντι στον ακροδεξιό λαϊκισμό.
*Αναδημοσίευση από το 18ο Δελτίο Ευρωπαϊκών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ