«Σύμφωνα με τον εμβληματικό ορισμό του ΠΟΥ, η διατήρηση και προαγωγή της Υγείας , η οποία αποτελεί ένα θεμελιώδες ανθρώπινο και κοινωνικό δικαίωμα, δεν είναι μόνο ζήτημα καλών υπηρεσιών περίθαλψης. Είναι υπόθεση διατομεακής και διεπιστημονικής προσέγγισης και συνολικού σχεδιασμού δημόσιων πολιτικών που παρεμβαίνουν προληπτικά και αποτρεπτικά στους κοινωνικούς προσδιοριστές της αρρώστιας και στους μείζονες παράγοντες κινδύνου» τόνισε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός στην ομιλία του με θέμα «Η Υγεία ως πρόταγμα ισότητας» σε ημερίδα του Υπουργείου Υγείας της Κύπρου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας , για τις μεταρρυθμίσεις στην Υγεία.
Όπως είπε ο κ. Ξανθός, η Υγεία είναι μια ολιστική υπόθεση που υπερβαίνει την Ιατρική, τα Συστήματα Υγείας και τη θεραπεία της ασθένειας. Και φυσικά, είναι μια πολιτική υπόθεση, αφού προαπαιτεί ριζικές αλλαγές και μετασχηματισμούς στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο και κυρίως απαιτεί πολιτικές άρσης των ανισοτήτων και κοινωνικής αναδιανομής. Γιατί η Υγεία είναι πρωτίστως ένα πρόταγμα ισότητας. Χρειάζεται λοιπόν ισχυρή πολιτική δέσμευση και βούληση για να βρεθεί η Υγεία στο επίκεντρο της κοινωνικής φροντίδας, για να αποτελέσει ένα κρίσιμο δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και ευημερίας. Η επένδυση στην Υγεία είναι επένδυση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στην κοινωνική σταθερότητα, στον περιορισμό της φτώχειας και των ανισοτήτων, στην ενδυνάμωση του Κοινωνικού Κράτους, του Κράτους Δικαίου και της Δημοκρατίας.
Αναφερόμενος στην Ελλάδα ο κ. Ξανθός είπε ότι, έχοντας υποστεί τις αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις των νεοφιλελεύθερων επιλογών και των μέτρων λιτότητας, ιδιαίτερα στο χώρο της Δημόσιας Περίθαλψης και του Κοινωνικού Κράτους , και έχοντας το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού στην Ευρωζώνη σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (35,6% το 2016), η κυβέρνηση προώθησε ένα διαφορετικό πολιτικό σχέδιο στο χώρο της Υγείας . Με προτεραιότητα στην καθολική κάλυψη του πληθυσμού, στην «μεροληψία» υπέρ του δημόσιου συστήματος υγείας, στην θεσμική εξυγίανση και αναβαθμισμένη διακυβέρνηση του, στον περιορισμό της «παθητικής ιδιωτικοποίησης» του ΕΣΥ και της δυσβάστακτης οικονομικής επιβάρυνσης των πολιτών με ιδιωτικές πληρωμές, στην μεταρρύθμιση της ΠΦΥ με έμφαση στην πρόληψη, στην αγωγή υγείας και στη Δημόσια Υγεία, στην ανθρωποκεντρική φροντίδα και στα δικαιώματα των ασθενών.
Και επειδή δεν υπάρχουν «υγειονομικά σύνορα» και η διακινδύνευση στον τομέα της Υγείας αφορά όλους, η μόνη αποτελεσματική και βιώσιμη προοπτική είναι όπως είπε, η ευρωπαϊκή και περιφερειακή συνεργασία, η ανταλλαγή πληροφορίας , γνώσης και καλών πρακτικών, η ετοιμότητα και η ανταποκρισιμότητα σε επείγουσες υγειονομικές απειλές , η κοινή στρατηγική απέναντι στη φαρμακοβιομηχανία, ακόμα και οι κοινές προμήθειες αγαθών ζωτικής σημασίας όπως τα «ορφανά φάρμακα» ή τα εμβόλια.
Γι αυτό, παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και παρά τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις ανάγκες και στους διαθέσιμους πόρους, ανακατανέμοντας δημόσιες δαπάνες και προωθώντας τη συνέργεια πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό και την κοινωνική ασφάλιση, η κυβέρνηση εξασφάλισε την καθολική, δωρεάν και ισότιμη πρόσβαση των ανασφάλιστων πολιτών στο ΕΣΥ, υλοποιώντας το στόχο του ΠΟΥ «να μη μείνει κανείς πίσω». Στήριξε και σταθεροποίησε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, άνοιξε ένα σταθερό μέτωπο απέναντι στα διαχρονικά προβλήματα της προκλητής ζήτησης, της σπατάλης και της διαφθοράς στο Σύστημα Υγείας, διασφάλισε την αξιόπιστη υγειονομική φροντίδα των χιλιάδων προσφύγων-μεταναστών, θωρακίζοντας υγειονομικά τη χώρα και μην επιτρέποντας να μετατραπεί το προσφυγικό σε πρόβλημα Δημόσιας Υγείας. Κυρίως κατάφερε με την πολύτιμη τεχνική υποστήριξη του ΠΟΥ Ευρώπης να προωθήσει μεταρρυθμίσεις στο Σύστημα Υγείας που εκκρεμούσαν δεκαετίες και διασφαλίζουν την ποιότητα των υπηρεσιών και τη βιωσιμότητα του με πρώτη αυτή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που οργανώνεται πλέον με βάση νέες αποκεντρωμένες δομές (Τοπικές Μονάδες Υγείας), τον οικογενειακό γιατρό και την ομάδα υγείας και με επίκεντρο την πρόληψη, την αγωγή υγείας και την κοινοτική φροντίδα. Ταυτόχρονα δρομολογούνται αλλαγές στο σύστημα προμηθειών με την κεντρικοποίηση και τη διαφανή διαχείριση τους , αλλά και στο χώρο του φαρμάκου, δίνοντας έμφαση στην αξιολόγηση της φαρμακευτικής καινοτομίας, στη διαπραγμάτευση προσιτών τιμών στα ακριβά φάρμακα και στην ορθολογική συνταγογράφηση με βάση διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα, έχοντας ως αδιαπραγμάτευτο στόχο την εγγυημένη πρόσβαση των ασθενών στα αναγκαία φάρμακα και στις πραγματικά αποτελεσματικές θεραπείες που έχουν κλινικό όφελος και βελτιώνουν την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής των ασθενών.
Ενώ, σύμφωνα με τον υπουργό, κρίσιμο ζήτημα αποτελεί και η στήριξη και ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού του Συστήματος Υγείας, που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας του. Το brain drain, τα κενά στη στελέχωση των νοσοκομείων, ιδιαίτερα στην επαρχία και στις άγονες – νησιωτικές περιοχές, η αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών από το ΕΣΥ λόγω της κρίσης και οι χαμηλές αποδοχές των γιατρών και του υπόλοιπου προσωπικού, έχουν δημιουργήσει περιβάλλον μεγάλης εργασιακής πίεσης και αυξημένου επιπολασμού του σ. burn out, όπως είπε και συμπλήρωσε. «Χρειάζεται συστηματική προσπάθεια και διατομεακή προσέγγιση ( Υγεία-Εκπαίδευση-Εργασία-Οικονομία) για να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας και αμοιβής, να εξασφαλιστεί η συνεχιζόμενη εκπαίδευση του προσωπικού και η αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών, να ενισχυθεί η απασχόληση και η σταθερή εργασία στο ΕΣΥ».
Κλείνοντας ο κ. Ξανθός, τόνισε ότι για την ελληνική κυβέρνηση δεν τίθεται δίλλημα «ναι ή όχι στις μεταρρυθμίσεις» στο χώρο της Υγείας, καθώς είναι αναγκαίες για την ενδυνάμωση και τη βιωσιμότητα των Συστημάτων Υγείας. Το μόνο ερώτημα είναι με ποιο πολιτικό σχέδιο, με τι στόχο, με ποιο κοινωνικό πρόσημο, με ποιους πόρους;
