«Καμπανάκι» κινδύνου για τις ρυθμίσεις χρεών με τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό χτυπούν οι servicers στο υπουργείο Οικονομικών και ζητούν δρακόντεια μέτρα για τους οφειλέτες που δεν εξυπηρετούν ρυθμισμένα χρέη, δηλαδή κατ' ουσίαν να δοθεί στις εταιρείες διαχείρισης η θεσμική δυνατότητα να προχωρούν με συνοπτικές διαδικασίες -και μικρότερο κόστος για τις ίδιες- σε πλειστηριασμούς ακινήτων.
Μπορεί οι νέες διατάξεις του νομοσχεδίου για τους servicers να έχουν παρουσιασθεί σε αδρές γραμμές εδώ και σχεδόν 20 ημέρες από τον Κωστή Χατζηδάκη, ωστόσο το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου δεν έχει ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα μέσω της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης, ενώ στο παρασκήνιο συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις του υπουργείου με τους servicers, οι οποίοι πιέζουν για τροποποιήσεις προς το αυστηρότερο για τους οφειλέτες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για τις αθετήσεις ρυθμίσεων οφειλών μέσω του Εξωδικαστικού, παρότι υπάρχει πλέον ικανός αριθμός ρυθμίσεων για να εξετασθεί σε ποιο βαθμό αυτές τηρούνται. Ωστόσο, στις διαβουλεύσεις με το υπουργείο Οικονομικών, οι servicers σκιαγραφούν μια πολύ δύσκολη κατάσταση, προβάλλοντας μάλιστα τον ισχυρισμό ότι το θεσμικό πλαίσιο είναι πιο χαλαρό από όσο απαιτείται και υπάρχουν οφειλέτες που σκόπιμα προχωρούν σε αθέτηση ρυθμίσεων, χρησιμοποιώντας τον Εξωδικαστικό για να κερδίσουν χρόνο.
Όπως αναφέρουν οι servicers το ποσοστό αθετήσεων εντός τριμήνου σε ρυθμίσεις που ήδη έχουν γίνει είναι πολύ υψηλό και εκτιμάται ότι φθάνει το 30% - 40%. Δηλαδή, περισσότεροι από τρεις στους δέκα οφειλέτες περνούν όλη τη δύσκολη διαδικασία ρύθμισης με τον Εξωδικαστικό και από το πρώτο τρίμηνο σταματούν να πληρώνουν τη συμφωνημένη δόση.
Αν αυτή η τάση δεν ανακοπεί, ισχυρίζονται οι servicers, θα εμφανισθεί μια νέα γενιά κόκκινων δανείων, που αυτή τη φορά θα είναι ακόμη δυσκολότερο να αντιμετωπισθούν, αφού θα πρόκειται για παλαιά κόκκινα δάνεια, που πέρασαν από τις τράπεζες στους servicers, ρυθμίσθηκαν με τον Εξωδικαστικό μόνο και μόνο για να γίνουν ξανά κόκκινα. Αν συνεχίσουν να κοκκινίζουν οι ρυθμίσεις, λένε οι servicers, θα τεθούν σε άμεσο κίνδυνο τα business plans για τα δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί με το σχέδιο «Ηρακλής» και θα υπάρξει ενδεχόμενο ακόμη και να καταπέσουν κρατικές εγγυήσεις.
Οι servicers τονίζουν ότι αυτό το πρόβλημα μπορεί να μετριασθεί μόνο αν περιληφθούν διατάξεις στο νέο νομοσχέδιο που θα «σφίξουν» περισσότερο το θεσμικό πλαίσιο. Η κυριότερη εξ αυτών, για την οποία έχει γίνει και στο πρόσφατο παρελθόν συζήτηση μεταξύ κυβέρνησης και servicers, αλλά δεν περιλήφθηκε στις διατάξεις που ανακοίνωσε στις 18 Οκτωβρίου ο Κωστής Χατζηδάκης, είναι να πάρουν οι ρυθμίσεις του Εξωδικαστικού την ισχύ εκτελεστού τίτλου.
Σήμερα, αν ένας δανειολήπτης σταματήσει να πληρώνει ρυθμισμένη οφειλή, ο servicer βρίσκεται μπροστά σε νέες και υψηλού κόστους διαδικασίες, εάν επιδιώκει να προχωρήσει σε πλειστηριασμό. Αν η ρύθμιση πάρει την ισχύ εκτελεστού τίτλου, η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης γίνεται σχεδόν αυτόματη και με πολύ χαμηλότερο κόστος για τον servicer.
Ένα άλλο μέτρο που ζητούν οι εταιρείες διαχείρισης να προστεθεί στην τελική μορφή που θα πάρει το νομοσχέδιο είναι η καθιέρωση της υποχρέωσης του δανειολήπτη να πληρώνει μια προκαταβολή αμέσως μόλις εγκριθεί η ρύθμισή του, ώστε να διασφαλίζουν οι servicers ότι κάτι θα εισπράξουν ακόμη και αν αθετήσει αργότερα ο οφειλέτης τις καταβολές δόσεων, αλλά και για να «σοβαρέψει» η διαδικασία του Εξωδικαστικού, αφού η πληρωμή προκαταβολής θα λειτουργεί σαν ένα αντικίνητρο για όσους κακοπροαίρετα χρησιμοποιούν τη διαδικασία για να κερδίζουν χρόνο.
Αυτά τα μέτρα προφανώς δεν είναι πολιτικά δημοφιλή και η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών έχει αποφύγει ως τώρα να τα ενσωματώσει στο νομοσχέδιο ή και να τα συζητήσει δημόσια, προτιμώντας να δώσει μεγάλη δημοσιότητα θετικά μέτρα, όπως η αύξηση του ποσοστού κουρέματος των χρεών με εξασφαλίσεις και η υποχρεωτική έγκριση ρυθμίσεων όταν ο δανειολήπτης κατατάσσεται στους ευάλωτους. Το αμέσως επόμενο διάστημα, όμως, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου καλείται να πάρει τις αποφάσεις τις.