Ανησυχητικά υψηλό είναι το ποσοστό των ρυθμίσεων χρέους με τον εξωδικαστικό μηχανισμό που γίνονται και πάλι κόκκινες. Η κυβέρνηση, λαμβάνοντας σχετικές υποδείξεις και από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, καθιέρωσε πρόσφατα βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο του εξωδικαστικού, που αναμένεται να τεθούν στο σύνολό τους σε εφαρμογή από την αρχή του 2024, αφού εκδοθούν και σχετικές υπουργικές αποφάσεις.
Τα στοιχεία που εξέτασαν οι Θεσμοί πριν τεθούν ισχύ οι βελτιώσεις έδειχναν ότι πολύ γρήγορα οι οφειλέτες που είχαν ρυθμίσει χρέη με τον εξωδικαστικό αθετούσαν και τη νέα ρύθμιση. Το ποσοστό αυτών των αθετήσεων, όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεση εποπτείας, έφθανε το 40%. Ειδικότερα, όπως σημειώνουν οι Θεσμοί,
- Οι αναδιαρθρώσεις στο πλαίσιο της εξωδικαστικής πλατφόρμας ρύθμισης κερδίζουν έδαφος. Η υποβολή αιτήσεων επιταχύνθηκε, με περίπου 23.000 ολοκληρωμένες ή/και τελικά υποβληθείσες αιτήσεις από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας. Αυτές οι αιτήσεις αντιστοιχούν σε χρέος ύψους 9,98 δισ. ευρώ, από 7,7 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2023.
- Περίπου 8.800 αιτήσεις οδήγησαν σε επιτυχή αναδιάρθρωση, οι οποίες αντιπροσωπεύουν χρέος ύψους 3,26 δισ. ευρώ.
- Το ποσοστό έγκρισης από την πλευρά των πιστωτών αυξήθηκε το 2023 και είναι σταθερά γύρω στο 70%-80%, ωστόσο το ποσοστό εκ νέου αθέτησης ανέρχεται σε περίπου 40%.
- Θα είναι ζωτικής σημασίας να παρακολουθείται στενά η βιωσιμότητα αυτών των αναδιαρθρώσεων έως ότου τα δάνεια αυτά καταστούν εξυπηρετούμενα.
Οι Θεσμοί σημειώνουν τις διορθωτικές κινήσεις που έγιναν από την κυβέρνηση, όπως για παράδειγμα ότι:
- Καθίστανται υποχρεωτικές για τους πιστωτές προτάσεις αναδιάρθρωσης που παράγονται από αλγόριθμο σε ευάλωτους οφειλέτες.
- Προσφέρεται σταθερό επιτόκιο για περίοδο πέντε ετών.
- Τροποποιείται ο αλγόριθμος ώστε να επιτρέπει υψηλότερες περικοπές χρέους.
- Παρέχονται ηλεκτρονικές ενημερώσεις σχετικά με την κατάσταση του χρέους εν αναμονή της επεξεργασίας των αιτήσεων.
Χαμηλό ενδιαφέρον για τις δικαστικές λύσεις
Οι Θεσμοί σημειώνουν ότι το ενδιαφέρον για τα άλλα εργαλεία του νέου πτωχευτικού κώδικα, δηλαδή όσα περιλαμβάνουν δικαστική διαδικασία, παραμένει περιορισμένο. Το ενδιαφέρον των οφειλετών εξακολουθεί να είναι χαμηλό για τη δεύτερη ευκαιρία, δηλαδή για τις βασικές διαδικασίες αφερεγγυότητας.
Εν τούτοις, παρατηρείται σταθερή αύξηση των δικαστικών επικυρώσεων συμφωνιών αναδιάρθρωσης, με συνολικά 2.426 αιτήσεις να επικυρώνονται από δικαστήρια, που αντιστοιχούν σε συνολική οφειλή περίπου 1,6 δισ, ευρώ από την έναρξη ισχύος της, (σε σύγκριση με 1.443 αιτήσεις για οφειλή ύψους 1 δισ. ευρώ την άνοιξη του 2023).
Το ενδιαφέρον για τη διαδικασία δικαστικής αναδιάρθρωσης χρέους παραμένει πολύ περιορισμένο. Τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στην αντίληψη της έλλειψης αξιόπιστης απειλής πλειστηριασμού. Περαιτέρω δράσεις ευαισθητοποίησης μπορεί επίσης να είναι χρήσιμες για την εξοικείωση των οφειλετών και των συμβούλων τους (δικηγόροι, λογιστές) με αυτά τα εργαλεία, σημειώνουν οι Θεσμοί.
Αντιθέτως, το ενδιαφέρον για την απόκτηση της ιδιότητας του ευάλωτου οφειλέτη μέσω υποβολής στοιχείων στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα παραμένει υψηλό, δεδομένης και της σύνδεσής του με το σχέδιο στήριξης των ευάλωτων οφειλετών για την παροχή επιδότησης επιτοκίου. Ωστόσο, μόνο το 6,4% όλων των οφειλετών που υπέβαλαν αίτηση έλαβαν πιστοποιητικό ευάλωτου οφειλέτη έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2023.