Σε απόσταση περίπου 22,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον πλανήτη Γη, τα διαστημικά σκάφη «Voyager 1» και «Voyager 2» της NASA συνεχίζουν το μακρύ ταξίδι εξερεύνησης του Γαλαξία, που ξεκίνησαν πριν από δεκάδες χρόνια, με ταχύτητα 62.000 χιλιομέτρων την ώρα.
Στον κάποτε «ομφαλό της Γης» πάλι, στους ηλιόλουστους Δελφούς, ο κορυφαίος Έλληνας αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής, μέλος της ομάδας που έφτιαξε τα όργανα για τα δύο σκάφη, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το δέος που αισθάνεται, κάθε φορά που κοιτάζει τον έναστρο ουρανό.
«Δέος, διότι καταλαβαίνω πόσο ελάχιστη είναι η γνώση μου, παρά τα τόσα χρόνια εξερεύνησης», λέει χαρακτηριστικά ο Χιώτης στην καταγωγή επιστήμονας, που μέσα από τα έργα της διανοίας του έχει «αγγίξει» πλανήτες, δορυφόρους, αστεροειδείς και μακρινές «γωνίες» του Διαστήματος: τη Σελήνη, τον Άρη, την Αφροδίτη, τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό, τον Ποσειδώνα και τον Ερμή, τον Πλούτωνα, τη Ζώνη Κάιπερ, τον αστεροειδή Έρωτα και πλέον την ίδια τη στενή «γειτονιά» του Ήλιου.
Στη συζήτηση με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κύριος ερευνητής της NASA Σταμάτης Κριμιζής, επίτιμος διευθυντής του Τµήµατος Διαστηµικής στο Εργαστήριο Εφαρµοσµένης Φυσικής του Πανεπιστηµίου Johns Hopkins, εκτιμά ότι ο εποικισμός του Άρη είναι όνειρο θερινής νυκτός.
Ωστόσο, μια αρχική εξερεύνηση του «κόκκινου πλανήτη» από διαστημόπλοια με ανθρώπινα πληρώματα πιθανότατα θα συμβεί πριν από το τέλος της δεκαετίας του 2030.
Επισημαίνει ότι το επόμενο μεγάλο άλμα της ανθρωπότητας στην εξερεύνηση του Διαστήματος θα γίνει με το τηλεσκόπιο «James Webb», που ουδείς γνωρίζει ακόμα τι θα αποκαλύψει, αλλά «το μόνο βέβαιο είναι πως θα πρόκειται για αναπάντεχα φαινόμενα, που θα αναγκάσουν τους επιστήμονες να "ξύνουν το κεφάλι τους"».
Προσθέτει ότι, σε μια εποχή που ο ιδιωτικός τομέας αποκτά πρόσβαση στο Διάστημα, η «ρυμούλκηση» προς τη Γη ενός αστεροειδούς με μεγάλη ποσότητα εκμεταλλεύσιμων ορυκτών είναι ένα εγχείρημα που δεν θα αργήσει πολύ, ενώ μοιράζεται τον φόβο του ότι «ποτέ δεν θα μάθουμε την απάντηση στο ερώτημα αν είμαστε ο μοναδικός τεχνολογικά προηγμένος πολιτισμός στο Σύμπαν που μπορούμε να παρατηρήσουμε».
Εξηγεί γιατί απέρριψε την πρόταση που του έγινε επί Προεδρίας Κλίντον, να αναλάβει τη διοίκηση της NASA.
Ο λόγος; Να παραμείνει αφοσιωμένος στην έρευνα και τη χαρά της εξερεύνησης του Διαστήματος: «Ισχύει ότι μου προτάθηκε, αλλά δεν μπορώ να το αποδείξω γραπτώς. Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνονται προφορικές βολιδοσκοπήσεις για το αν κάποιος θα δεχθεί -και αυτό έγινε επί Προεδρίας Κλίντον.
Δεν δέχθηκα γιατί προτιμούσα την επιστημονική έρευνα από την ολική απασχόληση με τη διοίκηση.
Πώς να συγκρίνω το κυνήγι για την έξοδο από το Ηλιακό σύστημα με τα δύο Voyager με καταθέσεις σε επιτροπές της Βουλής και της Γερουσίας για τον προϋπολογισμό της NASA, τον αριθμό του προσωπικού, τις κτηριακές ανάγκες των ερευνητικών Κέντρων στις διάφορες πολιτείες, κλπ;
Ήμουν βέβαιος ότι άλλοι θα ήταν πολύ καταλληλότεροι από εμένα σ' αυτά τα θέματα» λέει χαρακτηριστικά.
Ο Σταμάτης Κριμιζής, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών κι ομιλητής πρόσφατα στο 7ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, μιλάει ακόμα στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) για τον κομβικό ρόλο, που διαδραμάτισε στη ζωή του η συμβουλή που του έδωσε στα νεανικά του χρόνια ο κορυφαίος φυσικός Τζέιμς Βαν Άλεν: «Πρέπει να δώσεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να σταθεί τυχερός».
«Όταν κάποιος/α είναι προετοιμασμένος/η, είναι σε θέση να αναγνωρίσει την ευκαιρία όταν παρουσιαστεί. Και η προετοιμασία είναι συνυφασμένη με την γνώση και τη σκληρή δουλειά. Οι απροετοίμαστοι δεν ξέρουν καν πώς να αναγνωρίσουν την ευκαιρία, κι έτσι θεωρούν πως είναι «άτυχοι» -όμως στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι» λέει.
Στο ερώτημα μάλιστα τι σημαίνει η Ελλάδα για εκείνον και ποια είναι η αγαπημένη του εικόνα από τη χώρα, απαντά:
«Είχα την εξαίρετη τύχη να διδαχθώ την αρχαία ελληνική γλώσσα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και με εντυπωσίασε αφάνταστα η κομψότητα, η οικονομία, και η δομή της. Είναι εκπληκτικό ότι αυτή η γλώσσα είναι ακόμα ζωντανή, τουλάχιστον 4.000 χρόνια τώρα. Όσο για την αγαπημένη μου εικόνα, βλέπω την Ακρόπολη και προσπαθώ να συλλάβω το μεγαλείο της έμπνευσης και σκέψης, τον βαθμό της οργάνωσης αυτών των ανθρώπων, που υλοποίησαν ένα τέτοιο έργο πριν 2.500 χιλιάδες χρόνια. Φοβερά δυσκολότερο από τη σύλληψη και την κατασκευή των Voyagers» λέει, και προσθέτει πως το όραμά του είναι σήμερα «να εξελιχθεί η Ελλάδα σε μια προοδευτική, ανθρωπιστική, και τεχνολογικά προηγμένη χώρα, με εξαίρετο εκπαιδευτικό σύστημα, και αρχές την αριστεία, την αξιοκρατία, την αξιολόγηση και το ήθος. Να εξελιχθούμε σε μια κοινωνία της γνώσης με σύνθημα το «αιέν αριστεύειν». Τότε πιθανόν να αποδειχθούμε και άξιοι των προγόνων μας».
